Theo Công đoàn Y tế Việt Nam, tính từ đầu năm 2021 đến 6 tháng đầu năm 2022, có tổng số 9.397 viên chức y tế xin thôi việc, nghỉ việc.

Có rất nhiều nguyên nhân và giải pháp của tình trạng này đã được chỉ ra; trong đó có đề xuất xem xét nâng lương khởi điểm bậc 2 đối với bác sĩ mới ra trường; xem xét chế độ thâm niên nghề của ngành y tế.

Nhân viên y tế mệt mỏi trong thời điểm chống dịch COVID-19. (Ảnh: SKĐS)

Công đoàn Y tế Việt Nam đã chỉ ra 8 nguyên nhân khiến cán bộ nhân viên y tế nghỉ việc trong thời gian gần đây.

Thứ nhất do thu nhập thấp. Lương và chế độ phụ cấp đối với nhân viên y tế trong hệ thống công lập thấp, nhất là tại các cơ sở y tế dự phòng và y tế cơ sở. Lý do vì nguồn kinh phí hoạt động chủ yếu là do ngân sách nhà nước bảo đảm, nguồn thu sự nghiệp thấp.

Theo quy định về chế độ tiền lương và phụ cấp hiện nay, (với mức lương cơ sở là 1.490.000 đồng), bác sĩ sau khi học 6 năm và sau 18 tháng thực hành để được cấp chứng chỉ hành nghề, nếu tuyển dụng vào đơn vị sự nghiệp công lập thì hưởng lương là 2,34 x 1.490.000 đồng = 3.486.000 đồng. Với phụ cấp ưu đãi nghề là 40% thì mức thu nhập 4.881.240 đồng (chưa trừ nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế).

Mức lương này chỉ đảm bảo một phần nhu cầu của cuộc sống. Vì vậy rất khó giữ chân cán bộ, viên chức y tế làm việc trong cơ sở y tế công lập trong khi mức thu nhập tại các cơ sở y tế ngoài công lập cao hơn gấp 3 đến 4 lần, thậm chí có nơi cao gấp 5 đến 6 lần thu nhập của nhân viên y tế tại cơ sở y tế công lập.

Thứ hai, một số đơn vị sự nghiệp y tế hiện được giao tự chủ kinh phí chi thường xuyên. Nguồn chi trả lương và phụ cấp cho viên chức y tế được trích từ nguồn thu sự nghiệp của đơn vị thông qua giá dịch vụ y tế.

Do giá dịch vụ y tế cho người có thẻ Bảo hiểm y tế thấp vì chưa tính đủ các yếu tố cấu thành giá dịch vụ y tế, nên nguồn thu sự nghiệp của các đơn vị thấp.

Mặt khác trong 2 năm gần đây do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và giãn cách xã hội nên số lượng bệnh nhân đến khám chữa bệnh giảm, nguồn thu của đơn vị cũng bị giảm. Vì thế, thu nhập nhân viên y tế giảm mạnh, thậm chí nhiều nơi chậm chi trả lương. Đây cũng là nguyên nhân lớn dẫn đến việc nhân viên y tế xin nghỉ việc hoặc bỏ việc tìm cơ hội việc làm với mức thu nhập cao hơn.

Thứ ba, chính sách thu hút nhân viên y tế chưa đủ mạnh, chưa thực sự tạo được động lực để giữ chân cán bộ y tế và tạo sức hút đội ngũ trẻ, đặc biệt đến làm tại làm tại địa phương vùng sâu, vùng xa...

Giống như những người lao động khác, nhân viên y tế cũng có nỗi lo về bảo đảm cuộc sống gia đình, bảo đảm điều kiện sống tối thiểu về ăn mặc ở, lo lắng các chi phí về điện nước, học hành ngày càng cao do sự gia tăng giá cả. Vì thế, khi mức thu nhập, công việc quá tải, cường độ và thời gian lao động tăng, chế độ thu hút, đãi ngộ hạn chế hoặc không có nên dẫn đến tình trạng cán bộ y tế xin thôi việc, nghỉ việc tăng.

Thứ tư, sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống cơ sở y tế tư nhân, môi trường làm việc thuận lợi, hiện đại, thân thiện. Các cơ sở y tế tư nhân sẵn sàng đưa ra mức thu nhập cao để thu hút nhân viên y tế, trong khi các cơ sở y tế công lập không có cơ chế để giữ.

Thứ năm, do áp lực công việc cao. Từ khi dịch COVID-19 bùng phát đến nay, cán bộ, viên chức y tế là lực lượng đi đầu trong công tác phòng, chống dịch. Cường độ làm việc lớn, nhân viên y tế hầu như không có ngày nghỉ, làm việc với cường độ cao trong thời gian kéo dài, đặc biệt là những người ở những địa phương có dân số lớn như TP.HCM và một số tỉnh phía Nam.

Mặt khác, việc phải làm việc trong môi trường nguy hiểm, nguy cơ mắc bệnh cao, thậm chí có thể ảnh hưởng tính mạng đã ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý, động lực làm việc của viên chức ngành y tế.

Thứ sáu, do ảnh hưởng của các vụ việc vi phạm quy định của pháp luật trong đấu thầu mua sắm thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế trong thời gian qua, dẫn đến điều kiện môi trường làm việc của viên chức y tế bị ảnh hưởng.

Cụ thể, thiếu thiết bị hiện đại để triển khai các kỹ thuật cao, thiếu thuốc, thậm chí thiếu cả các vật tư tiêu hao, các dụng cụ, trang thiết bị thông thường đã làm hạn chế việc phát huy trình độ, năng lực chuyên môn, dẫn đến xu hướng dịch chuyển sang các cơ sở y tế tư nhân.

Thứ bảy, do môi trường làm việc đặc thù của ngành y, cán bộ viên chức y tế phải thường xuyên chứng kiến sự ốm yếu, đau đớn của người bệnh, đặc biệt là bệnh nhân tử vong. Đồng thời chịu áp lực rất lớn từ người nhà bệnh nhân, thậm chí một số còn bị đe dọa, bạo lực cả về thể chất và tinh thần của người nhà người bệnh gây tâm lý hoang mang, lo sợ khi hành nghề, giảm sự nhiệt tình trong hoạt động nghề nghiệp.

Thứ tám, các nguyên nhân khác.

Một số xin nghỉ việc vì lý do gia đình, do công tác xa nhà, hoàn cảnh gia đình khó khăn, thu nhập thấp nên xin thôi việc để về chăm sóc gia đình. Mặt khác, một số do sức khỏe không đảm bảo nên tự nguyện viết đơn xin nghỉ việc để chữa bệnh.

Trước thực trạng này, Công đoàn Y tế Việt Nam đề xuất sớm nâng mức phụ cấp ưu đãi; tính đúng tính đủ giá dịch vụ y tế…

×