Chiều 29/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.

Giải trình ý kiến các đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, việc sửa đổi Luật Quốc tịch lần này nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, các Chỉ thị 40, 45 của Ban Chấp hành Trung ương, cũng như Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Về mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, tại Khoản 5, Điều 5 dự thảo luật quy định, một số nhóm đối tượng như người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ theo nhiệm kỳ; người làm việc trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương và địa phương; người làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập; người làm trong các tổ chức cơ yếu; người tham gia lực lượng vũ trang… phải chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam.

Tuy nhiên, trong dự thảo cũng có quy định linh hoạt "trừ trường hợp có lợi cho Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và không gây phương hại đến lợi ích quốc gia". Nội dung này giao Chính phủ quy định chi tiết.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, vấn đề quốc tịch mang tính chính trị pháp lý sâu sắc. Luật Quốc tịch xuyên suốt vẫn duy trì nguyên tắc một quốc tịch. Song, để thu hút người gốc Việt và những người có trình độ cao về phục vụ phát triển đất nước, dự thảo nới lỏng điều kiện, thông thoáng hơn trong việc nhập tịch. Tuy nhiên, một số lĩnh vực đặc thù yêu cầu điều kiện chặt chẽ hơn.

Chính vì vậy, luật quy định cụ thể với nhóm đối tượng nêu trên, nhưng cũng có sự linh hoạt phù hợp với tư duy đổi mới, đảm bảo quyền chủ quyền quốc gia tuyệt đối về quốc tịch.

"Ví dụ như vấn đề công chức, viên chức, Chính phủ sẽ quy định chi tiết theo hướng không để sót những người có sự đóng góp cho Việt Nam. Thế nhưng chúng ta cũng không thể quy định hết tất cả những điều khoản hoặc là những căn cứ, điều kiện chi tiết ngay trong điều luật này", ông Ninh nói.

Về ý kiến đại biểu liên quan đến quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về quốc tịch không được khiếu nại, tố cáo, đề nghị bỏ cụm từ “quyết định” để chỉ giữ lại “quyết định cuối cùng”, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, trong thực tiễn thi hành Luật Quốc tịch có những yếu tố liên quan đến an ninh quốc gia, có trường hợp hồ sơ đầy đủ nhưng vẫn chưa thể cấp quốc tịch do có nguy cơ phương hại an ninh quốc gia. Nếu cho phép khiếu nại, tố cáo sẽ rất khó giải thích và xử lý theo quy định pháp luật.

"Các nước khác cũng quy định rất rõ về quốc tịch để bảo đảm chủ quyền tuyệt đối. Giống như là chúng ta đi xin visa của một số nước, các đồng chí đi xin nhưng người ta có quyền cho hay không cho, có quyền chấp nhận hay từ chối và họ cũng không nói lý do", theo ông Nguyễn Hải Ninh.

Liên quan đến về giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam, có đại biểu đề nghị bổ sung phương thức xác minh bằng dữ liệu số để phù hợp bối cảnh hiện nay; Quy định quốc tịch trẻ em sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam (Điều 11, Điều 16), Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết sẽ tiếp thu, quy định chi tiết trong Nghị định của Chính phủ...

Về tên bằng tiếng Việt hoặc tên dân tộc thiểu số, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị cho phép giữ nguyên tên, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh đánh giá đây là góp ý "hợp lý" và cho biết sẽ tiếp thu để báo cáo Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

"Dự thảo luật sửa đổi không nhiều. Bộ Tư pháp, cơ quan chủ trì soạn thảo, đã có báo cáo dự kiến tiếp thu, giải trình dài 34 trang gửi đại biểu Quốc hội", ông Nguyễn Hải Ninh cho biết thêm.

×