Bộ Tài chính có công văn phúc đáp gửi Bộ Công an, về việc tham gia ý kiến đối với Dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự sửa đổi (Dự thảo). Trong đó, Bộ Tài chính đề nghị nâng thẩm quyền điều tra tội phạm của Hải quan từ 3 lên 10 tội danh.

Theo quy định hiện hành cũng như tại Dự thảo, cơ quan Hải quan có thẩm quyền khởi tố, thực hiện một số hoạt động điều tra đối với tội phạm quy định tại các Điều 188 (Tội buôn lậu), Điều 189 (Tội vận chuyển trái phép hàng hoá, tiền tệ qua biên giới), Điều 190 (Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm).

Lực lượng hải quan phát hiện và xử lý ma túy trái phép. Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, tội phạm quy định tại Điều 190 và Điều 191 (Tàng trữ, vận chuyển hàng cấm) của Bộ luật Hình sự có cùng đối tượng của tội phạm là “hàng cấm”; được xây dựng tương tự như nhau về các điều khoản, có cùng đối tượng là “hàng cấm” và chỉ khác về hành vi là “Sản xuất, buôn bán” với “Tàng trữ, vận chuyển”.

Do vậy, việc chỉ quy định cho cơ quan hải quan có thẩm quyền điều tra tội phạm tại Điều 190 mà không có thẩm quyền điều tra tội phạm tại Điều 191 là chưa phù hợp, công văn của Bộ Tài chính nêu.

Ngoài ra, xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của Hải quan, lực lượng này thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan tại khu vực biên giới, cửa khẩu; thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát đối với hàng hoá xuất nhập khẩu, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh... Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng mạnh mẽ đã làm phát sinh nhiều loại tội phạm liên quan đến lĩnh vực quản lý của Hải quan...

Như các tội phạm về ma tuý (các Điều 249, 250, 251); vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm (Điều 244); tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191), trốn thuế (Điều 200)...

Qua tổng kết thực tiễn thi hành Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, cơ quan hải quan đã phát hiện chuyển giao cho cơ quan điều tra có thẩm quyền tổng số 214 vụ việc liên quan đến các loại tội phạm nói trên.

Từ đó, Bộ Tài chính đề nghị trong Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự sửa đổi, cần cho phép cơ quan hải quan được quyền khởi tố, thực hiện một số hoạt động điều tra với các tội phạm được quy định tại các điều 188 (buôn lậu), 189 (vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới), 190  (sản xuất, buôn bán hàng cấm), 191 (tàng trữ, vận chuyển hàng cấm), 192 (sản xuất, buôn bán hàng giả), 200 (trốn thuế), 244 (vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm), 249 (tàng trữ trái phép ma túy), 250 (vận chuyển trái phép ma túy) và 251 (mua bán trái phép ma túy).

Cũng tại công văn, Bộ Tài chính cho hay theo mô hình tổ chức mới áp dụng năm 2025, các Chi cục Hải quan cửa khẩu được chuyển thành Hải quan cửa khẩu nhưng “không có sự thay đổi về chức năng, nhiệm vụ quyền hạn”. Tuy nhiên, Dự thảo của Bộ Công an không cho Hải quan cửa khẩu được quyền điều tra.

Bộ Tài chính đánh giá, Hải quan cửa khẩu là đơn vị trực tiếp thực hiện hoạt động kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan tại khu vực cửa khẩu nơi hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh… từ nước ngoài đưa vào Việt Nam.

Trường hợp không còn thẩm quyền điều tra, khi Hải quan cửa khẩu tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm hoặc phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật hình sự phải chuyển cho Chi cục Hải quan khu vực giải quyết.

Trong khi đặc thủ Hải quan cửa khẩu thường cách xa trụ sở của Chi cục Hải quan khu vực nên sẽ không đảm bảo nguyên tắc xử lý tội phạm nhanh chóng, kịp thời...

Do vậy, Bộ Tài chính đề nghị bổ sung Dự thảo luật tại Khoản 2 Điều 9 như sau: “Các cơ quan của Hải quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra gồm Chi cục Điều tra chống buôn lậu; Chi cục Kiểm tra sau thông quan; Chi cục Hải quan khu vực; Hải quan cửa khẩu”.

×