Báo Bình Ðịnh có cuộc trao đổi ngắn với Th.S Vũ Long, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Ða dạng sinh học và Loài nguy cấp (CBES), về hiện tượng này.

Th.S Vũ Long. Ảnh: NVCC

-Liệu đây có phải chuyện bất thường không, thưa ông?

Không, đây không phải là hiện tượng bất thường. Những năm gần đây, Bình Định cũng ghi nhận cá voi và cá heo xuất hiện, xa hơn nữa, qua khảo sát tại gần 900 Lăng Ông Nam Hải trên cả nước, chúng tôi nhận thấy sự hiện diện của các loài thú biển lớn đã được người dân ghi nhận từ rất lâu.

Khác biệt là ngày nay, truyền thông tiếp cận và lan truyền thông tin nhanh hơn nên tạo cảm giác hiện tượng này mới lạ hoặc đang gia tăng.

Về mặt khoa học, cá heo và cá voi có tập tính di cư theo mùa và dòng hải lưu. Cứ khoảng 5 - 10 năm, dòng chảy biển thay đổi theo chu kỳ, ảnh hưởng đến nơi kiếm ăn của chúng.

Điều này có thể giải thích vì sao một số vùng biển như Bình Định đón nhận số lượng cá lớn hơn trong một số thời điểm.

-Cá heo và cá voi thường tìm về những vùng biển chúng đã đến, vì sao lại như vậy…

Các loài cá voi thường quay lại những nơi chúng cảm thấy an toàn, dồi dào thức ăn và ít bị quấy nhiễu.

Theo nhận định chủ quan của tôi, biển Bình Định hiện có chất lượng môi trường tương đối tốt, nguồn lợi thủy sản phục hồi, lưu lượng khai thác chưa quá cao - đây là những điều kiện lý tưởng cho các loài thú biển như cá voi Bryde hay cá heo sinh sống và nghỉ ngơi.

-Không ít người sau khi biết “cá voi Bryde là loài săn mồi” đã tỏ ra e ngại…

Loài cá voi Bryde xuất hiện ở Bình Định là loài ăn lọc, chủ yếu săn cá nhỏ, tép, ruốc - hoàn toàn không nguy hiểm với con người.

Tuy nhiên, do kích thước lớn và bản năng bảo vệ con non, cá mẹ có thể phản ứng tự vệ nếu bị quấy rối.

Cá voi Bryde từng xuất hiện tại biển Đề Gi vào những năm trước, mới đây, từ hình ảnh ghi nhận được, nhiều khả năng cá voi mới xuất hiện tại biển Đề Gi cũng là loài này. Ảnh: NGUYỄN DŨNG

Chúng tôi đã khuyến cáo cơ quan chức năng cần tuyên truyền rõ cho người dân và du khách, tránh tiếp cận quá gần, đặc biệt với các phương tiện như thuyền nhỏ hoặc SUP.

Tiếng ồn từ động cơ tàu thuyền có thể làm cá bị stress, ảnh hưởng đến hành vi và định hướng.

Nếu tiếp diễn, cá mẹ có thể dẫn con rời khỏi khu vực, quá trình di chuyển có nguy cơ bị mắc cạn do căng thẳng và mất phương hướng. Nguy cơ va chạm với tàu thuyền cũng là vấn đề cần được kiểm soát và phòng ngừa.

-Những tháng đầu năm nay, một số cá heo, cá voi chết dạt vào bãi biển của Bình Định, ông có thể lý giải nguyên nhân?

Riêng điều này cần có giám định, nghiên cứu khoa học nghiêm túc, cụ thể mới xác định được nguyên nhân.

Dựa trên ghi nhận ban đầu của CBES tại Việt Nam, nhiều khả năng các trường hợp này liên quan đến nguyên nhân tự nhiên như bệnh tật, tuổi già hoặc bị thương do vướng ngư cụ.

Một số ít có thể liên quan đến xung kích âm thanh từ thiết bị khai thác thủy sản. Chúng tôi mong nhận được sự phối hợp từ cộng đồng địa phương, đặc biệt trước khi tiến hành các nghi lễ mai táng - vốn là một nét văn hóa đáng quý.

-Xin cảm ơn ông!

×