Từ Hi Thái hậu và kế hoạch lật đổ Cố mệnh Bát đại thần

Năm 1861, sau khi Hoàng đế Hàm Phong qua đời, Từ Hi Thái hậu, lúc này mới 26 tuổi, đã thực hiện một cuộc đảo chính đầy ngoạn mục, đánh bại nhóm Cố mệnh Bát đại thần.

Bài viết này sẽ tiết lộ vai trò quan trọng của một nhân vật đã hỗ trợ Từ Hi Thái hậu rất nhiều trong sự kiện lịch sử nổi tiếng "Tân Dậu chính biến".

Cuối thế kỷ 19, triều đại nhà Thanh trải qua những biến động và khó khăn lớn. Vào ngày 22 tháng 8 năm 1861, Hoàng đế Hàm Phong qua đời tại Hành cung Nhiệt Hà khi mới chỉ 30 tuổi. Ông để lại một đất nước hỗn loạn cùng góa phụ và con thơ. Con trai của ông, Tải Thuần, mới 6 tuổi sau này trở thành Hoàng đế Đồng Trị. Vợ ông là Hoàng hậu Từ An và Ý Quý phi Na Lạp thị, người sau này được biết đến với danh xưng Từ Hi Thái hậu.

Trước khi qua đời, Hàm Phong đã để lại ba di chiếu. Thứ nhất, lập Tải Thuần làm Hoàng thái tử. Thứ hai, giao cho ba vị đại thần ngự tiền và năm vị đại thần quân cơ, bao gồm: Di Thân vương Tái Viên, Trịnh Thân vương Đoan Hoa, Hộ bộ Thượng thư Túc Thuận cùng 5 vị đại thần quân cơ là Cố Luân Ngạch phò Cảnh Thọ, Binh bộ Thượng thư Mục Ấm, Lại bộ Tả Thị lang Khuông Nguyên, Lễ bộ Hữu Thị lang Đỗ Hàn, Thái bộc Thiếu Khanh tự Tiêu Hữu Doanh làm Cố mệnh Bát đại thần, phụ trách chính sự. Thứ ba, ban cho Từ An và Từ Hi hai con dấu "Ngự Thưởng" và "Đồng Đạo Đường". Mọi thánh chỉ do Tám đại thần soạn thảo đều phải có hai con dấu này mới có hiệu lực.

Ba di chiếu này được cho là sự chuẩn bị chu đáo cho việc kế vị và điều hành đất nước. Trong khi Đồng Trị còn quá nhỏ, Cố mệnh Bát đại thần sẽ thay mặt nhiếp chính. Tuy nhiên, để tránh việc lạm quyền, Hàm Phong đã dùng hai con dấu của Từ An và Từ Hi để kiểm soát quyền lực của họ. Cơ chế này tạo ra thế "tam quyền phân lập", bảo vệ sự ổn định cho triều đình. Tuy vậy, kế hoạch tính toán kỹ càng của Hàm Phong nhanh chóng bị phá vỡ bởi chính Từ Hi Thái hậu.

Trong cuộc lật đổ Cố mệnh Bát đại thần, một nhân vật đặc biệt đã hỗ trợ Từ An và Từ Hi. Đó chính là Cung Thân vương Dịch Hân, con trai thứ 6 của Đạo Quang Đế, mẹ ông là Hiếu Tĩnh Thành Hoàng hậu Bác Nhĩ Tế Cát Đặc thị, lúc ấy đang là Tĩnh phi. Dịch Hân là em trai của Thuận Hòa Quận vương Dịch Cương, Tuệ Chất Quận vương Dịch Kế và Cố Luân Thọ Ân Công chúa. Có thể nói, Cung Thân vương Dịch Hân là em trai cùng cha khác mẹ của Hàm Phong và cũng là em rể của Từ Hi.

Dịch Hân là người thông minh và tài giỏi, song, Hàm Phong lại đố kỵ với em trai mình, không giao cho ông bất kỳ chức vụ quan trọng nào, thậm chí không cho ông vào nhóm Cố mệnh Bát đại thần. Hàm Phong rõ ràng không tin tưởng Dịch Hân. Tám đại thần cũng tìm cách loại bỏ Dịch Hân, không cho ông đi cùng Hàm Phong tới Nhiệt Hà, tạo ra sự mâu thuẫn giữa Dịch Hân và Tám đại thần. Từ Hi nhận thấy tất cả những điều này.

Sau khi Hàm Phong qua đời, Từ Hi và Từ An bí mật gửi thư mời Dịch Hân tới Nhiệt Hà. Một tình tiết thú vị trong việc này là, lúc đầu, hai vị Thái hậu không thể liên lạc được với Dịch Hân. Từ Hi đã nghĩ ra một kế, để thái giám thân cận An Đức Hải gây sự với một cung nữ, sau đó giáng chức An Đức Hải xuống làm công việc quét dọn ở Bắc Kinh. Nhờ vậy, An Đức Hải có cơ hội về Bắc Kinh và bí mật chuyển thư cho Dịch Hân.

Khi đến Nhiệt Hà, Dịch Hân đã bàn bạc với Từ Hi và Từ An. Cả ba nhanh chóng đạt được sự đồng thuận. Sau khi chia tay hai vị Thái hậu, Dịch Hân trở về Bắc Kinh, kết nối với Thuần Quận vương Dịch Hoàn và Quân cơ đại thần Văn Tường để chuẩn bị cho cuộc đảo chính.

Sau đó, Từ Hi, Từ An và Đồng Trị hộ tống linh cữu của Hàm Phong từ Nhiệt Hà về Bắc Kinh. Trên đường đi, hai vị Thái hậu lấy lý do Đồng Trị còn nhỏ và bản thân là phận nữ nhi, nên đã đi đường tắt về Bắc Kinh trước, để lại nhóm Cố mệnh Bát đại thần tiếp tục hộ tống linh cữu qua đường chính.

Vừa về đến Bắc Kinh, Từ Hi ngay lập tức triệu tập Cung Thân vương và các nhân vật khác. Ngay sau đó, Từ Hi và Từ An cùng ra chỉ dụ, tuyên bố bãi miễn chức vụ của Cố mệnh Bát đại thần. Túc Thuận bị xử trảm, Tải Viên và Đoan Hoa bị ép tự vẫn. Năm đại thần còn lại bị cách chức hoặc đày đi biên ải. Nhóm Cố mệnh Bát đại thần, dù chưa kịp tận hưởng quyền lực, đã nhanh chóng bị loại bỏ khỏi vũ đài chính trị.

Hoàng đế Đồng Trị lên ngôi

Năm 1861, tức năm Tân Dậu, cuộc đảo chính này được gọi là "Tân Dậu chính biến". Vào ngày 11 tháng 11, Đồng Trị chính thức lên ngôi Hoàng đế. Tuy nhiên, quyền lực thực sự đằng sau ngai vàng lại nằm trong tay hai vị Thái hậu trẻ tuổi, Từ Hi và Từ An. Mặc dù Từ An không hề tham vọng quyền lực, nhưng nhờ sự trợ giúp của Cung Thân vương Dịch Hân, triều đại nhà Thanh đã bước vào "thời đại Từ Hi".

×