Giấc mơ hai thập kỷ của TP.HCM

TS Trần Du Lịch cho rằng mục tiêu trung tâm tài chính khu vực và quốc tế của TP.HCM đã được nhắc đến từ hơn 20 năm trước. Thời điểm đó, quy mô thị trường tài chính tại TP.HCM rất lớn. Đến nay, dù tỷ trọng đóng góp của thị trường tài chính TP.HCM vào cả nước có dấu hiệu sụt giảm, song TP.HCM vẫn giữ vai trò “xương sống” quan trọng.

Trong khi TP.HCM liên tục nhắc đến giấc mơ trung tâm tài chính khu vực và quốc tế của mình suốt hơn hai thập niên qua nhưng chưa thể thành hiện thực thì một số địa phương cũng bắt đầu rục rịch muốn định vị trở thành trung tâm tài chính. Ông Lịch cho rằng thực tế mô hình mà các tỉnh nhắm đến chỉ mới là trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, trung tâm công nghệ số chứ chưa hẳn là hội tụ đủ các điều kiện thành trung tâm tài chính.

“Không nơi nào đủ điều kiện thành trung tâm tài chính khu vực và quốc tế, ngoài TP.HCM. Nếu TP.HCM không làm được thì không nơi nào có thể làm được”, ông thẳng thắn nêu quan điểm, vì tin rằng TP.HCM hội tụ các yếu tố để có thể hiện thực hóa giấc mơ trung tâm tài chính với tầm nhìn toàn cầu.

TP.HCM đang là trung tâm thương mại - dịch vụ - tài chính lớn nhất Việt Nam hiện nay, là nơi đặt trụ sở của nhiều ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ và nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước.

Không nơi nào đủ điều kiện thành trung tâm tài chính khu vực và quốc tế, ngoài TP.HCM. Nếu TP.HCM không làm được thì không nơi nào có thể làm được.

Theo các chuyên gia, TP.HCM đang có những thiết chế cơ bản cho thị trường tài chính hiện đại, gồm thị trường chứng khoán, thị trường vốn, các trung tâm thanh toán, hạ tầng ngân hàng số và các ứng dụng tài chính công nghệ đã được vận hành một cách bài bản.

Gần đây, Việt Nam đã nghiên cứu đề xuất áp dụng cơ chế sandbox, thí điểm triển khai các hoạt động fintech và các sáng kiến chuyển đổi số tạo điều kiện thuận lợi cho các quỹ đầu tư tiếp cận và ươm mầm cho các dự án công nghệ đổi mới sáng tạo mang tính đột phá.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được nhận định TP.HCM có vị trí chiến lược phù hợp để trở thành trung tâm tài chính quốc tế. Ngoài vị trí địa lý thì thị trường tài chính tại TP.HCM đã có những kết nối chặt chẽ với các trung tâm tài chính lớn trong khu vực như Singapore, Hong Kong, Thượng Hải, Tokyo... thông qua các hoạt động đầu tư và thương mại.

Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất và trong tương lai là sân bay Long Thành cùng các cảng biển lớn xung quanh là điều kiện thuận lợi để phát triển hệ sinh thái tài chính toàn cầu.

Người đứng đầu chính quyền TP.HCM nhấn mạnh việc phát triển trung tâm tài chính quốc tế không chỉ mang lại lợi ích kinh tế - xã hội thiết thực cho Thành phố và cả nước, mà còn tạo ra sức lan tỏa tới các đô thị lân cận và cả khu vực Đông Nam Á. Đây sẽ là nền tảng để TP.HCM nâng cao năng lực quản trị đô thị, phát triển bền vững và mở rộng hợp tác toàn diện với các đối tác toàn cầu.

Những viên gạch đầu tiên của Trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM

Giấc mơ trung tâm tài chính quốc tế của TP.HCM càng rõ ràng hơn khi đầu năm nay, Thành phố đã được Trung ương ủng hộ và chọn để trở thành trung tâm tài chính quốc tế toàn diện, Đà Nẵng trở thành trung tâm tài chính của khu vực.

Ngay sau đó, vấn đề không gian trung tâm tài chính đã được quan tâm. Sở Tài chính TP.HCM đề xuất 2 phương án, cả 2 phương án đều đặt trung tâm tài chính ở một phần quận 1 và một phần khu đô thị mới Thủ Thiêm. Tuy nhiên, phương án 2 xác định trung tâm tài chính TP.HCM có tổng diện tích 687 ha được cơ quan này và các chuyên gia ủng hộ.

Với phương án này, tại quận 1, trung tâm tài chính quốc tế được bố trí tại một phần khu lõi trung tâm thương mại - tài chính (CBD, phân khu 1) và một phần diện diện tích quận 1 nằm trong khu lân cận lõi trung tâm (phân khu 5) của khu trung tâm hiện hữu TP.HCM (930 ha). Ở phía khu đô thị mới Thủ Thiêm, trung tâm tài chính nằm trong toàn bộ các phân khu chức năng trong khu đô thị mới Thủ Thiêm (trừ phân khu 8). Phần diện tích tại khu đô thị mới Thủ Thiêm là 564 ha.

Theo Sở Tài chính TP.HCM, ưu điểm của phương án này là quy mô lớn, nhiều dư địa phát triển, phù hợp với các quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, đồng thời thống nhất với phương án đề xuất tại Đề án đã báo cáo và được Bộ Chính trị chủ trương thông qua. Một thuận lợi khác là các tiêu chí sử dụng đất đáp ứng điều kiện để xây dựng một trung tâm tài chính tầm cỡ quốc tế có bao gồm các dịch vụ phụ trợ đi kèm.

Có thể thấy, với không gian này, khu vực quận 1 gắn với trung tâm tài chính hiện hữu ở TP.HCM và Thủ Thiêm là không gian hoàn toàn mới mà nhiều ngân hàng và các tổ chức tài chính đang đổ về. Mô hình và vị trí được các chuyên gia đánh giá khá gần với trung tâm tài chính ở Thượng Hải.

Đi sau nên phải khác

Khung pháp lý, sản phẩm mới, hạ tầng và nguồn nhân lực là các điều kiện then chốt được các chuyên gia chỉ ra để trung tâm tài chính quốc tế TP.HCM được thành lập và hoạt động hiệu quả như kỳ vọng.

Bà Nguyễn Thúy Hạnh - Tổng Giám đốc Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam, gợi ý trung tâm tài chính cần đảm bảo môi trường giao dịch ngoại tệ ổn định và an toàn, đơn giản hóa quy trình cấp giấy phép lao động và hợp tác đầu tư quốc tế.

Sở hữu được môi trường này sẽ giúp các định chế tài chính quốc tế dễ dàng hơn trong việc đồng tài trợ cho các dự án lớn, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng, fintech và tài chính xanh. Bà Hạnh nhấn mạnh cơ sở hạ tầng tốt chính là điều kiện thiết yếu để thu hút các nguồn đầu tư quốc tế.

Bà Nguyễn Hoài Thu - Chủ tịch HĐQT Công ty Quản lý quỹ VinaCapital, nhận định nhà đầu tư nước ngoài đánh giá cao tiềm năng của thị trường Việt Nam, khi nhìn dài hạn về kinh tế vĩ mô và những quyết sách để tăng trưởng kinh tế hơn 8%/năm. Việt Nam cũng là số ít quốc gia còn dân số vàng.

“Gần đây, thị trường có nhiều khó khăn khi sở hữu cổ phiếu nhà đầu tư nước ngoài giảm bởi họ rút ra khá nhiều. Với trung tâm tài chính quốc tế, hy vọng sẽ kéo được người chơi mới, quỹ mới, người tham gia mới, đi cùng họ là dòng vốn đến Việt Nam. Chúng ta cần một cú hích, trung tâm tài chính có thể là giải pháp cho vấn đề này”, bà Thu nói.

Dự thảo gần đây của Thành phố đối với trung tâm tài chính là vấn đề thu hút nhân tài, nhất là các bạn trẻ tài giỏi với các chính sách vượt trội về lương bổng. Để thu hút, thậm chí phải tính đến các tài năng đổ về làm việc ở trung tâm tài chính ở quận 1, Thủ Thiêm thì họ sẽ ở đâu, cần có dịch vụ tương xứng để phục vụ.

Bà cũng gợi ý bên cạnh những sản phẩm tài chính truyền thống, cần phải có những sản phẩm mới để thu hút nhà đầu tư. Việc “token hóa” các sản phẩm tài chính truyền thống sẽ làm cho các sản phẩm này dễ dàng giao dịch và hấp dẫn hơn với nhà đầu tư nước ngoài.

Đặc biệt, Chủ tịch VinaCapital khẳng định cần có “cơ chế thoáng hơn, quyết sách nhanh hơn phát triển ngành quản lý quỹ”, phải điều chỉnh một số chính sách về thuế và những rào cản của luật chứng khoán. Bà cũng nhấn mạnh trước thời cơ mới, cần tìm kiếm thêm nhân tài như Việt kiều, những người có nhu cầu quay lại Việt Nam sinh sống và cống hiến, tham gia vào lĩnh vực tài chính.

TS Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, cho biết thêm thời gian qua, các dự thảo, góp ý dự thảo về trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM liên tục được cập nhật, từ thể chế, pháp lý, vị trí, hạ tầng, nguồn nhân lực…

“Dự thảo gần đây của Thành phố đối với trung tâm tài chính là vấn đề thu hút nhân tài, nhất là các bạn trẻ tài giỏi với các chính sách vượt trội về lương bổng. Để thu hút, thậm chí phải tính đến các tài năng đổ về làm việc ở trung tâm tài chính ở quận 1, Thủ Thiêm thì họ sẽ ở đâu, cần có dịch vụ tương xứng để phục vụ”, TS Trương Minh Huy Vũ nói.

×