Giữa bạt ngàn núi cao, vực thẳm, cuộc điều tra đã diễn ra trong khó khăn chồng chất. Sau gần 2 tháng ròng bám sát địa bàn, tội ác man rợ của một kẻ biến thái đã được giải mã nhờ mưu lược cùng quyết tâm sắt đá của những người lính điều tra hình sự miền biên viễn.

Cái chết thương tâm

Chiều ấy, cháu Bàn Mùi H., 11 tuổi dắt trâu đi chăn đến đêm không về. Gia đình cùng hàng xóm đỏ đuốc đi tìm, đến chiều hôm sau mới thấy cháu đã chết ở khu đồi Hoang Vít với dấu hiệu bị hiếp dâm rồi sát hại. Nhận tin báo, Công an huyện Nguyên Bình khẩn trương triển khai công tác bảo vệ hiện trường, đồng thời cấp báo về tỉnh. Hội đồng khám nghiệm được thành lập, các đơn vị nghiệp vụ Công an tỉnh khẩn trương hành quân lên địa điểm phát hiện tử thi triển khai công tác khám nghiệm và nắm tình hình vụ án.

Thượng tá Lê Hoàng Long (Phó trưởng phòng Kỹ thuật hình sự) nhớ lại: "Hiện trường khi chúng tôi có mặt đã bị xáo trộn do trời mưa cùng hoạt động tìm kiếm của người dân. Tử thi được phát hiện trong tình trạng không mặc quần, trên thi thể có nhiều dấu vết xây sát, bầm tím, tụ máu. Sơ bộ xác định nạn nhân chết do suy hô hấp (chết ngạt) trước đó khoảng 24 giờ, tức là vào ngày 19/8/2020. Tại hiện trường có một đôi dép số 44 cùng một quần đùi bò trong tình trạng lộn ngược".

Dấu hiệu của một vụ án hiếp - giết đã rất rõ. Từ đặc điểm hiện trường, lực lượng phá án nhận định kẻ thủ ác phải là người thông thạo địa bàn, có công việc hoặc quan hệ tại vùng này, bởi đó là nơi khá hẻo lánh, hoang vu, ít người qua lại và khá xa khu dân cư.

Trong lúc hoạt động khám nghiệm hiện trường, tử thi đang diễn ra thì các điều tra viên, trinh sát hình sự tỏa đi các nơi để nắm tình hình vụ án nhằm thu thập các thông tin liên quan. Hướng rà soát chú trọng vào việc phát hiện thông tin phản ánh sự xuất hiện của người lạ gần hiện trường trong khoảng thời gian từ 12h đến 16h ngày 19/8/2020, cũng như người có biểu hiện bất minh. Tuy nhiên khó khăn lớn nhất đó là tại địa bàn hoang vắng như vậy không có bất kỳ nhân chứng nào biết được những tình tiết có liên quan, cũng không có camera ghi hình của nhà dân.

Công tác khám nghiệm thu được rất ít manh mối, trong khi công tác điều tra các vụ án xâm hại tình dục rất cần phải tìm thấy các dấu vết sinh học như lông tóc, tinh dịch, niêm mạc miệng hay tế bào da của hung thủ… tồn tại trên người, quần áo nạn nhân hoặc địa điểm nơi tội phạm xảy ra. Đó là những căn cứ vô cùng quan trọng giúp cho việc truy nguyên thủ phạm.

Thượng tá Mã Vĩnh Long (Trưởng phòng CSHS) kể: "Vụ án xảy ra tại địa bàn rất hẻo lánh của huyện Nguyên Bình đã gây rúng động dư luận nhân dân trong vùng, bà con lo sợ, bất an, không yên tâm lao động sản xuất. Vì vậy, Phòng CSHS đã báo cáo Ban Giám đốc Công an tỉnh cho xác lập chuyên án truy xét để tập trung tối đa lực lượng, phương tiện, biện pháp nhằm làm rõ thủ phạm trong thời gian sớm nhất".

Mịt mù tăm cá

Lúc này nhiều giả thuyết điều tra đã được đặt ra về diện hung thủ để loại trừ dần thông qua hoạt động thu thập tài liệu chứng cứ chứng minh. Từ đặc điểm nạn nhân không mặc quần khi được phát hiện, lực lượng phá án xác định kẻ thủ ác có nhu cầu tình dục cao và có sự lệch lạc, biến thái về nhân cách, đồng thời rất có thể là dân địa phương, hoặc phải có công việc liên quan đến hiện trường.

Trung tá Đàm Ngọc Kiên (Phòng CSHS) cho biết: "Chúng tôi tiến hành rà soát trên diện rộng, ưu tiên địa bàn Cảm Tẹm và các xóm gần hiện trường vụ án, sau đó mở rộng ra các vùng khác trong huyện Nguyên Bình và một số huyện lân cận, giáp ranh. Ban chuyên án đã tập trung tối đa quân lực xuống địa bàn, bám sát cơ sở để thu thập mọi thông tin liên quan, sàng lọc các đối tượng là nam giới có độ tuổi từ 16-60. Những đối tượng có tiền án, tiền sự, nghiện ma túy, hoạt động hiện hành, người có khả năng đi qua hiện trường như đi làm nương, đi chợ… đều được các trinh sát xác minh trực tiếp, rồi kiểm tra chéo thông qua nhân chứng gồm người quen, hàng xóm của người đó.

Tuy nhiên, dù đã đưa vào diện rà soát, xác minh hàng trăm đối tượng nhưng hoạt động truy xét không có bất kỳ bước tiến nào. Có lúc cũng lóe lên tia hy vọng, khi phát hiện một nhóm 6 đối tượng có biểu hiện bất minh, nhưng rồi cũng phải loại khỏi diện nghi vấn do họ có chứng cứ ngoại phạm. Nhiều ngày trôi qua, vụ án dần lâm vào câu dầm, bế tắc khi nguồn tin mỗi lúc một cạn mà manh mối thủ phạm vẫn mịt mù. Khó khăn chồng chất khó khăn, mặc dù hàng trăm cán bộ, chiến sĩ đã không quản ngại ngày đêm cố gắng truy tìm thủ phạm. Áp lực đè nặng lên toàn bộ Ban chuyên án. Chúng tôi nợ dân một câu trả lời".

Song song với công tác truy xét, Ban chuyên án chú trọng khai thác các thông tin từ vật chứng của vụ án. Các mẫu vật thu từ thi thể nạn nhân và xung quanh hiện trường đã được gửi ngay về Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an để giám định phát hiện vi vết. Khó khăn là không thu được dấu vết tinh dịch của thủ phạm, số gen tồn tại trên móng tay cháu bé được xác định là tế bào người, nhưng do chất lượng kém nên cũng không đủ điều kiện giám định.

Thượng tá Lê Hoàng Long kể: "Lúc này chỉ còn vỏn vẹn một thứ duy nhất để "bấu víu", chính là chiếc quần của nạn nhân. Chúng tôi tiếp tục gửi vật chứng này đến Viện Pháp y quốc gia để kiểm tra. Kết quả giám định đã phát hiện dấu vết ADN của người đàn ông trên chiếc quần lộn ngược. Tuy nhiên tại Việt Nam lại chưa có ngân hàng gen nên không có cơ sở để truy nguyên đồng nhất".

Mặc dù vậy, việc thu được tế bào người đàn ông đã tạo thêm căn cứ cho việc rà soát. Từ đây, các đối tượng "khét" đều được lấy mẫu ADN để so sánh, đối chiếu và nhanh chóng loại khỏi diện nghi vấn nếu không trùng khớp mã gen. Bên cạnh đó, việc phát động quần chúng tố giác tội phạm được đẩy mạnh, Ban chuyên án đề nghị nhân dân phản ánh thông tin về những người đã từng có biểu hiện hoặc hành vi quấy rối tình dục, có lối sống bệnh hoạn, biến thái hay lập dị. Có được tin gì, hoạt động xác minh được triển khai ngay tức thì.

Cú lội ngược dòng

Khi vụ án tưởng chừng đã bế tắc thì vẫn có 12 trinh sát "nằm" lại địa bàn, thực hiện 3 cùng (cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc với người dân) để nắm các thông tin liên quan. Kết quả là một nguồn tin quan trọng đã đến với họ. Đó là vào cuối tháng 4/2020, Triệu Văn Tàn (SN 1970, ở xóm Cảm Tẹm) định hiếp dâm một cô gái thiểu năng trí tuệ gần nhà nhưng bị phát hiện kịp thời. Vì là hàng xóm nên gia đình nạn nhân này không tố cáo Tàn với cơ quan công an.

Thông tin quý như vàng. Từ lúc này, các trinh sát được lệnh bám sát di biến động của Tàn, đồng thời bằng mọi giá phải bí mật thu thập được mẫu ADN của y để gửi đi giám định, đối chiếu với mẫu gen hung thủ để lại trên chiếc quần của nạn nhân. Sở dĩ phải thu bí mật vì nếu để đối tượng biết trong khi chưa có căn cứ bắt, rất có thể Tàn sẽ bỏ trốn, gây khó khăn cho hoạt động điều tra.

Kết quả giám định ADN của Viện Khoa học hình sự đã xác định mẫu gen gửi giám định trùng khớp với mẫu so sánh. Điều này đã khiến tất cả vỡ òa trong cảm xúc vui mừng, vì đã có căn cứ khoa học để nghĩ đến Tàn là thủ phạm của vụ án. Tuy nhiên Ban chuyên án vẫn "lăn tăn", bởi giữa y và nạn nhân có quan hệ họ hàng, biết đâu bởi một lý do nào đó mà để lại mẫu gen của người này trên quần áo, đồ vật của người kia. Khả năng này là rất nhỏ, nhưng cũng không thể loại trừ. Công tác điều tra đòi hỏi sự thận trọng, tỷ mỷ tối đa để tránh làm oan người vô tội.

Do đó Ban chuyên án quyết định vẫn bám sát di biến động của Tàn chứ không "cất vó" ngay. Cần phải làm thêm nhiều "động tác" nữa nhằm loại trừ những cái ngẫu nhiên, và rồi biểu hiện bất minh của Tàn đã diễn ra. Lúc này đã vào mùa gặt của dân trong làng, nhưng Tàn không chú tâm vào việc đồng áng, mà vài hôm lại đi mời thầy mo về cúng bái, cho thấy diễn biến lo sợ đang diễn ra trong đầu nghi phạm.

Tiếp cận sâu người nhà Tàn, một tình tiết đắt giá khác đã xuất hiện. Đó là người vợ của Tàn đã cầm về nhà một cái ô và đó chính là thứ cháu H mang theo khi đi chăn trâu chiều ấy. Biết vợ nhặt ô về, Tàn đã hoảng hốt bắt vợ mang trả lại chỗ nhặt được. Để có được thông tin này mà không bị lộ ý đồ, các trinh sát đã phải mất nhiều thời gian cùng tài ăn nói, thuyết phục.

Xét thấy điều kiện phá án đã chín muồi, để đề phòng đối tượng thấy "động" bỏ trốn, Ban chuyên án đã cho triệu tập Tàn về trụ sở cơ quan điều tra để xét hỏi về vụ hiếp dâm không thành trước đó với cô gái thiểu năng trí tuệ. Trong công tác điều tra trọng án, việc bắt đối tượng bằng những tài liệu đã rõ, tạo tiền đề mở rộng điều tra sang các vụ án khác là một thủ pháp khôn ngoan.

Tại cơ quan điều tra, trước các chứng cứ không thể chối cãi, Tàn đã phải thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội. Theo đó, khi tình cờ thấy nạn nhân đang chăn trâu một mình, mặc dù có quan hệ họ hàng nhưng y vẫn đang tâm hiếp dâm cháu H để thỏa mãn thú tính. Trong lúc xâm hại, vì nạn nhân kháng cự nên y đã dùng tay bịt mồm, siết cổ dẫn tới cái chết thảm thương của cháu bé.

×