Có thuộc trường hợp khởi tố theo yêu cầu của bị hại?

Như Dân Việt đã đưa tin, Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự "Làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc", quy định tại Điều 375 Bộ luật hình sự năm 2015, xảy ra tại Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an huyện Vũ Thư (Thái Bình).

Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã ra các Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Nguyễn Bằng Giang (SN 1981, cán bộ Công an huyện Vũ Thư; Hoàng Hồng Hạnh (SN 1978, cán bộ Công an huyện Vũ Thư)để điều tra về hành vi có dấu hiệu của tội "Làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc", quy định tại Điều 375 Bộ luật hình sự năm 2015.

Sự việc này có liên quan đến một vụ cố ý gây thương tích ở huyện Vũ Thư từ năm 2018, do con nuôi Đường Nhuệ (Nguyễn Xuân Đường, SN 1971, TP.Thái Bình) và đồng bọn gây ra. Chúng đã đánh nạn nhân đến 44% thương tích, tuy nhiên Công an huyện Vũ Thư không khởi tố hình sự.

Trước diễn biến này, trao đổi với Dân Việt, luật sư Đặng Văn Cường cho biết, từ khi vụ án Đường Nhuệ bị phanh phui thì rất nhiều ý kiến cho rằng, đằng sau băng nhóm này phải có người bảo kê, bao che, tiếp tay cho bọn chúng thì bọn chúng mới có thể hoàn thành trong một thời gian dài, khiến dư luận hoang mang, lo sợ và bức xúc.

Vấn đề nguy hiểm, nghiêm trọng trong vụ án vừa được Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao làm rõ là hành vi cố ý gây thương tích của nhóm đối tượng này đến mức có thể truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng chính những người có trách nhiệm trong việc đấu tranh xử lý tội phạm, người thụ lý hồ sơ lại đứng ra "dàn xếp", tiếp tay, dung túng cho nhóm đối tượng này để chuyển hóa thành quan hệ dân sự.

Theo quy định của pháp luật, hành vi cố ý gây thương tích mà có tính chất côn đồ, sử dụng hung khí nguy hiểm hoặc gây thương tật cho nạn nhân, tỷ lệ thương tích dưới 11% thì mới khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại.

"Còn trường hợp đối tượng dùng hung khí nguy hiểm chém đứt gân, cơ của nạn nhân như trong vụ án nêu trên, những người trong nghề đều biết rằng thương tích như vậy đối chiếu theo Thông tư số 28/2013/TT-BYT hoặc Thông tư số 22/2019/TT-BYT không thể dưới 11 %, và không thuộc trường hợp khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại" – luật sư Đặng Văn Cường nhìn nhận.

Trường hợp người bị hại cố tình không phối hợp để giám định thương tích thì cơ quan điều tra có thể áp dụng biện pháp dẫn giải để thực hiện các thủ tục điều tra.

"Tuy nhiên cũng cần làm đó là vụ việc này đã khởi tố vụ án hay chưa, nếu chưa khởi tố vụ án thì chưa tính đến hành vi "làm sai lệch hồ sơ vụ án" vì chưa có vụ án và chưa có hồ sơ mà có dấu hiệu của hành vi bỏ lọt tội phạm, không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội" – vị luật sư của Đoàn luật sư TP.Hà Nội nói.

Theo luật sư Cường, với những sai phạm nêu trên thì những người tiến hành tố tụng trong vụ án này có thể bị xử lý về các tội danh như: Tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội theo Điều 369; Tội ra quyết định trái pháp luật theo Điều 371 hoặc Tội làm sai lệch hồ sơ vụ án theo Điều 375 Bộ luật hình sự năm 2015 tùy thuộc vào từng hành vi cụ thể.

Theo đó, Điều 369 Bộ luật hình sự năm 2015 quy định: Người nào có thẩm quyền mà không truy cứu trách nhiệm hình sự người mà mình biết rõ là có tội, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm: Không truy cứu trách nhiệm hình sự người thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng; Đối với 02 người đến 05 người;

Người không bị truy cứu trách nhiệm hình sự bỏ trốn hoặc thực hiện hành vi cản trở điều tra, truy tố, xét xử hoặc tiếp tục thực hiện tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng;

Dẫn đến việc người không bị truy cứu trách nhiệm hình sự trả thù người tố giác, báo tin về tội phạm, người bị hại, nhân chứng; Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội... Tội danh này sẽ được áp dụng đối với cán bộ có thẩm quyền, thường là cán bộ lãnh đạo.

Bởi vậy vấn đề này cơ quan điều tra sẽ làm rõ để xem xét vấn đề trách nhiệm trong việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các đối tượng trong nhóm Đường Nhuệ, nếu hành vi của cán bộ nào thỏa mãn dấu hiệu của tội danh này thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Như vậy, người có chức vụ quyền hạn trong việc truy cứu trách nhiệm hình sự biết rõ là hành vi có dấu hiệu tội phạm nhưng vẫn cố tình không ban hành quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can thì những người này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội danh nêu trên còn nếu họ chỉ là điều tra viên, không có thẩm quyền ký các quyết định thì chỉ có thể là người giúp sức trong những vụ án đó.

Có thể xử lý hình sự người ký không khởi tố vụ án?

Ngoài hành vi không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội, theo luật sư Cường, người ban hành các quyết định không khởi tố vụ án mà biết rõ hành vi có dấu hiệu tội phạm thì cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều 317 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Cụ thể, Điều 371 Bộ luật hình sự năm 2015 quy định: Người nào có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng, thi hành án ra quyết định mà mình biết rõ là trái pháp luật gây thiệt hại về tài sản từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 368, 369, 370, 377 và 378 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Trường hợp hành vi được xác định là ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội thì hình phạt có thể lên đến 7 năm tù.

Như vậy, cơ quan chức năng sẽ làm rõ hành vi, vai trò, nhận thức của người đã ký quyết định không khởi tố vụ án trong vụ việc này để xác định hành vi có lỗi hay không, có biết rõ là hành vi có dấu hiệu tội phạm nhưng vẫn cố tình ký quyết định không khởi tố vụ án hay không để xem xét trách nhiệm hình sự theo quy định, nếu đủ căn cứ thì sẽ xử lý hình sự về tội danh này - Tội ra quyết định trái pháp luật.

Còn đối với hành vi "làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc" thì chỉ áp dụng đối với những vụ việc đã được xác định là "vụ án" (đã khởi tố vụ án) hoặc "vụ việc" (đã thụ lý tin báo) mà người có thẩm quyền, có trách nhiệm, người được tiếp cận với hồ sơ vụ án, vụ việc làm sai lệch hồ sơ dẫn đến việc sai lệch kết quả giải quyết vụ án, vụ việc.

Thông thường thì đối với tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội và tội ra quyết định trái pháp luật sẽ xử lý với cán bộ lãnh đạo (người có thẩm quyền ký các quyết định trong vụ án hình sự), còn tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc thường xử lý đối với những người tiến hành tố tụng là cán bộ dưới quyền, người trực tiếp làm hồ sơ.

Như vậy, nếu xử lý hình sự đối với 2 cán bộ công an nêu trên về tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc, những người này sẽ phải đối mặt với mức hình phạt từ 10 đến 15 năm tù do hành vi được xác định là có dấu hiệu "bỏ lọt tội phạm".

×