Câu hỏi:

Gia đình bà Nguyễn Thị Thúy Ngân (huyện Ba Vì, Hà Nội) có hơn 3.000m² đất nông nghiệp. Năm 2025, bà Ngân muốn dùng diện tích đất này để thế chấp vay vốn ngân hàng làm ăn. Vậy, pháp luật có cho phép thế chấp đất nông nghiệp để vay ngân hàng không? Điều kiện cụ thể ra sao?

Trả lời:

Theo luật mới, người dân có được thế chấp đất nông nghiệp để vay vốn ngân hàng?

Luật sư Ma Văn Giang (Văn phòng Luật sư Nam Hồng - Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, Khoản 2 Điều 9 Luật Đất đai năm 2024 quy định, nhóm đất nông nghiệp bao gồm các loại đất sau: đất trồng cây hằng năm (gồm đất trồng lúa và đất trồng cây hằng năm khác); đất trồng cây lâu năm; đất lâm nghiệp (gồm đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất); đất nuôi trồng thủy sản; đất chăn nuôi tập trung; đất làm muối; và đất nông nghiệp khác.

Theo Điều 37 Luật Đất đai năm 2024, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp được Nhà nước giao trong hạn mức, đất được Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thu tiền thuê một lần cho cả thời gian thuê, được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất hoặc đất nhận chuyển đổi, nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho, nhận thừa kế thì có các quyền và nghĩa vụ sau:

Thực hiện quyền và nghĩa vụ chung quy định tại Điều 26 và Điều 31 của Luật này; Chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp với cá nhân khác; Chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật; Cho tổ chức, cá nhân khác hoặc người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài đầu tư tại Việt Nam thuê quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất;

Để thừa kế quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo di chúc hoặc theo pháp luật. Trường hợp người được thừa kế là người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài và thuộc đối tượng quy định tại Khoản 1 Điều 44 của Luật này thì được nhận thừa kế quyền sử dụng đất; nếu không thuộc đối tượng nêu trên thì chỉ được hưởng giá trị của phần thừa kế;

Tặng cho quyền sử dụng đất cho Nhà nước hoặc cho cộng đồng dân cư để xây dựng công trình phục vụ lợi ích chung, mở rộng đường giao thông theo quy hoạch; tặng cho để làm nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết gắn liền với đất; tặng cho cá nhân hoặc người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng tại Khoản 1 Điều 44;

Thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất tại tổ chức tín dụng được phép hoạt động tại Việt Nam, tổ chức kinh tế khác hoặc cá nhân theo quy định của pháp luật;

Góp vốn bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất với tổ chức hoặc góp quyền sử dụng đất với cá nhân, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài để hợp tác sản xuất, kinh doanh.

Như vậy, theo luật sư Giang, đất nông nghiệp cũng là một trong các loại tài sản được phép dùng để thế chấp tại tổ chức tín dụng. Do đó, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp hợp pháp có thể thế chấp quyền sử dụng đất để vay ngân hàng.

Quyền của người dân khi được Nhà nước cho thuê đất

Luật sư Giang cho biết thêm, Khoản 2 Điều 37 Luật Đất đai năm 2024 quy định rõ: cá nhân được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm có các quyền và nghĩa vụ sau:

Thực hiện quyền và nghĩa vụ chung được quy định tại Điều 26 và Điều 31 của Luật này. Được bán tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất; được bán cả tài sản gắn liền với đất và quyền thuê trong hợp đồng thuê đất khi đáp ứng điều kiện quy định tại Điều 46 của Luật này.

Người mua tài sản và quyền thuê đất theo hợp đồng sẽ tiếp tục được thuê đất theo đúng mục đích và thời hạn sử dụng còn lại đã được xác định.

Được kế thừa các quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai và các quy định pháp luật có liên quan.

Được thừa kế, tặng cho tài sản thuộc sở hữu gắn liền với đất và quyền thuê đất trong hợp đồng. Người nhận thừa kế, người được tặng cho sẽ được Nhà nước tiếp tục cho thuê đất theo mục đích sử dụng đã xác định.

Được cho thuê tài sản gắn liền với đất; cho thuê lại quyền thuê trong hợp đồng thuê đất.

Được thế chấp tài sản thuộc sở hữu gắn liền với đất tại các tổ chức tín dụng được phép hoạt động tại Việt Nam, tổ chức kinh tế hoặc cá nhân theo quy định pháp luật.

Được góp vốn bằng tài sản gắn liền với đất trong thời hạn thuê đất với tổ chức, cá nhân hoặc người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài. Người nhận góp vốn sẽ được Nhà nước tiếp tục cho thuê đất theo mục đích và thời hạn còn lại.

Ngoài ra, cá nhân thuê lại đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao có quyền và nghĩa vụ như sau:

Trường hợp trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê: áp dụng quyền và nghĩa vụ tại Khoản 1 Điều 37 của Luật này.

Trường hợp trả tiền thuê đất hằng năm: áp dụng quyền và nghĩa vụ tại Khoản 2 Điều 37.

Đối với trường hợp cá nhân được Nhà nước giao đất, cho thuê đất nhưng được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì vẫn có quyền và nghĩa vụ như người không được miễn, giảm.

Cá nhân sử dụng đất thuê của tổ chức, cá nhân (không thuộc trường hợp được quy định tại khoản 3 Điều 37) sẽ thực hiện quyền và nghĩa vụ theo pháp luật dân sự.

×