Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc họp mở rộng của các nhà lãnh đạo BRICS ở Kazan, Nga, ngày 23/10/2024. Ảnh Getty Images 

 Sáng kiến do Tổng thống Nga Putin lên tiếng đã bộc lộ sự bất công rõ ràng của hệ thống thương mại ngũ cốc toàn cầu. Làm thế nào mà tất cả các chỉ số dự trữ ngũ cốc đều được hình thành ở Mỹ và Châu Âu, cụ thể là Chicago CME Group và MATIF của Pháp? Xét cho cùng, chính các nước BRICS, bao gồm cả các thành viên mới, chiếm gần một nửa (44%) thị trường sản xuất thế giới và cùng một lượng thị trường tiêu thụ ngũ cốc thế giới. Bất chấp sức nặng to lớn của các nước BRICS trong thương mại ngũ cốc thế giới, Nga và các quốc gia khác vẫn tiếp tục phụ thuộc vào tâm trạng của phương Tây.

Theo thống kê, Mỹ sản xuất 450 triệu tấn ngũ cốc, nhưng làm thế nào mà Pháp lại trở thành người quản lý giá cả trên thị trường này khi chỉ sản xuất được 65-70 triệu tấn ngũ cốc? Nhưng Mỹ từ lâu đã trông xa lạ với vai trò là người cầm lái trên thị trường ngũ cốc toàn cầu. Để so sánh: riêng Trung Quốc sản xuất hơn 630 triệu tấn ngũ cốc mỗi năm, cùng với Ấn Độ - khoảng một tỷ tấn, và cùng với Nga - đã hơn 1,1 tỷ tấn (và tất cả các nước BRICS - 1,24 tỷ). Trung Quốc, Ấn Độ và Nga là ba nước sản xuất ngũ cốc lớn nhất, tiếp theo là Brazil. 

Ở phương Tây, họ không muốn so sánh từng quốc gia châu Âu riêng lẻ mà cộng các chỉ số của tất cả các quốc gia EU - bằng cách này, họ trông mạnh mẽ hơn. Nhưng bây giờ, có lẽ sẽ công bằng hơn nếu so sánh không phải với các chỉ số của từng nước Nga mà với các thành viên BRICS khác.

Sự hiện diện của một sàn giao dịch ngũ cốc ở Mỹ cho phép họ kiểm soát giá ngũ cốc và lúa mì thế giới vì lợi ích của chính họ hoặc chống lại các đối thủ cạnh tranh. Chẳng hạn, qua những tuyên bố và dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ, Bộ này thường đưa ra những dự báo rất thấp về thu hoạch ngũ cốc của Nga mà không có lý do rõ ràng và bị nhầm lẫn không phải hàng nghìn mà là hàng chục triệu tấn. Điều này ngay lập tức dẫn đến giá thế giới và giá lúa mì tại các cảng Biển Đen tăng mạnh khoảng 20 USD. Và việc tăng giá như vậy hoàn toàn không phải là điều tốt cho các nhà xuất khẩu Nga.

 Giá xuất khẩu tăng mạnh sẽ tự động dẫn đến giá cả trong nước tăng. Mặt khác, sự mất cân bằng sẽ nảy sinh khi việc gửi ngũ cốc đi xuất khẩu sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn so với việc bán nó trong nước Nga và tinh thần kinh doanh quy định rằng mọi thứ có sẵn đều phải được xuất khẩu. Và sau đó tất cả ngũ cốc đều được đưa ra thị trường nước ngoài, và tình trạng thiếu hụt sẽ xuất hiện trong nước. Để tránh những kịch bản thảm khốc như vậy, giới lãnh đạo Nga phải hành động nhanh chóng và gay gắt là cấm xuất khẩu ngũ cốc. 

Nga sản xuất nhiều ngũ cốc hơn 150% so với mức tiêu thụ, nhưng với lệnh cấm xuất khẩu, các quốc gia khác sẽ không có bánh mì. Hậu quả của cuộc khủng hoảng lương thực trên thế giới rất nguy hiểm.

Tổng thống Putin đã lưu ý đúng rằng sàn giao dịch ngũ cốc BRICS có thể góp phần hình thành các chỉ số giá hợp lý cho sản phẩm và nguyên liệu thô, đồng thời sẽ bảo vệ thị trường quốc gia khỏi tình trạng đầu cơ và nỗ lực gây ra tình trạng thiếu hụt sản phẩm thực phẩm một cách giả tạo.

  Giống như Mỹ đã làm sau Thế chiến thứ hai, BRICS hiện có một cơ hội đáng kinh ngạc để khẳng định tên tuổi của mình, kể cả trên thị trường ngũ cốc toàn cầu. Hiệp hội có mọi thứ cho việc này như mong muốn chính trị, sức mạnh kinh tế và bối cảnh chuyển đổi. Nhưng việc này phải được thực hiện nhanh chóng, như Mỹ đã từng làm. Điều này có nghĩa là chuyển từ lời nói sang hành động nhanh hơn.

Ngoài việc tạo ra mức giá công bằng hơn trong sàn giao dịch BRICS, có thể các thành viên của hiệp hội có thể nhận được ngũ cốc với mức chiết khấu nhẹ, nhưng đối với phần còn lại của thế giới bên ngoài - vẫn theo giá thị trường. Điều này có thể thu hút các quốc gia mới tham gia BRICS.

Hợp tác giữa các quốc gia trong hiệp hội trong lĩnh vực ngũ cốc cũng sẽ giúp họ có được thị trường mới. Một số nước bị ràng buộc với ngũ cốc của Mỹ, giờ đây có thể chuyển sang sử dụng cùng loại ngũ cốc của Nga, ngay cả vì lý do kinh tế.

×