Phương án tăng tiền rác từ 20.000 đồng lên gần 150.000 đồng/hộ/tháng do Sở TN&MT TP đề xuất đang gây nhiều tranh cãi, lo ngại.

Đến năm 2020, tiền rác mà người dân TP.HCM phải chi trả hằng tháng sẽ tăng lên 7-8 lần so với hiện nay. Đây là đề xuất của Sở TN&MT TP.HCM nhằm “tính đúng, tính đủ” chi phí từ các hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý rác trên địa bàn TP.

Tiền rác gần 150.000 đồng/tháng

Ngày 28-4, trao đổi với PV Pháp Luật TP HCM, bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP HCM, cho biết đơn vị này đã có tờ trình UBND TP về việc xây dựng giá tối đa cho dịch vụ thu gom rác cũng như giá cho dịch vụ vận chuyển và xử lý rác sinh hoạt.

“Hiện nay, người dân chỉ mới trả tiền cho dịch vụ thu gom rác, chưa trả cho dịch vụ vận chuyển và xử lý. Việc xây dựng đơn giá mới nhằm tính đúng, tính đủ chi phí từ thu gom đến vận chuyển và xử lý” - bà Mỹ giải thích.

Theo tờ trình của Sở TN&MT TP, hiện nay người dân chỉ mới trả tiền thu gom rác với giá từ 15.000 đến 20.000 đồng/hộ/tháng. Mức phí này được tính theo Quyết định 88 của UBND TP năm 2008 về phí vệ sinh và phí bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều đơn vị gom rác lấy phí cao hơn quy định. Do đó, Sở TN&MT cũng đã nhiều lần xây dựng dự thảo điều chỉnh tăng mức thu phí rác lên cho phù hợp với thực tế cũng như phù hợp với việc “tính đúng, tính đủ” theo các quy định liên quan, nhất là khi Luật Phí và lệ phí có hiệu lực từ tháng 1-2017.

Theo cách tính của Sở TN&MT, dựa vào mức phát sinh rác sinh hoạt khoảng 120 kg/hộ/tháng (trung bình một hộ năm nhân khẩu, một nhân khẩu phát sinh 0,8 kg rác/ngày), lộ trình tăng tiền rác đối với hộ dân như sau:

Trong năm 2017 người dân phải trả một phần phí vận chuyển rác khoảng 9.480 đồng/tháng/hộ; đến năm 2018 phải trả toàn bộ phí vận chuyển này, gần 50.000 đồng/tháng/hộ; đến năm 2020 phải trả luôn chi phí xử lý rác 57.000 đồng/tháng/hộ.

Theo đó, từ năm 2020 trở đi, số tiền rác hằng tháng người dân phải trả theo cách “tính đúng, tính đủ” là hơn 142.000 đồng/tháng/hộ.

Tuy nhiên, bà Mỹ cho rằng đề xuất trên chỉ mới là khung giá chung do Sở tính toán, trình UBND để đề xuất UBND TP chỉ đạo giao cho Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính và các sở, ngành liên quan tiếp tục xây dựng phương án giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác sinh hoạt trên địa bàn TP năm 2019-2020.

Sau đó, khi UBND TP ban hành đơn giá tối đa, Sở Tài chính sẽ chủ trì hướng dẫn UBND quận, huyện phương án thực hiện. “Tùy vào từng địa bàn cụ thể, địa phương sẽ có cách thức tính và thu tiền phù hợp.

Ví dụ như ở các quận trung tâm như quận 1, quận 3…, người dân có nhu cầu mỗi ngày thu gom rác 2-3 lần thì chi phí sẽ khác những nơi người dân chỉ có nhu cầu thu gom mỗi ngày một lần” - bà Mỹ nói thêm.

Rác sinh hoạt hiện chủ yếu do các đường dây rác dân lập thu gom và thu tiền, chính quyền địa phương chưa kiểm soát được. Ảnh: KB

Thiếu cơ sở, người dân sẽ chịu thiệt

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế và Tài nguyên môi trường (thuộc Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật TP.HCM), cho rằng việc tính đúng, tính đủ các chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác là cần thiết.

Tuy nhiên, cần phải dựa trên những cơ sở khoa học và pháp lý rõ ràng, nếu không người dân sẽ chịu thiệt thòi. “Đơn cử hiện nay, tiền rác người dân trả hằng tháng chủ yếu là do các đường dây rác dân lập đứng ra thu. Chúng ta chưa biết được số tiền này “đủ” hay “dư” so với chi phí mà đơn vị thu gom bỏ ra.

Vì trên thực tế không phải nhà nào họ cũng thu 20.000 đồng/tháng mà còn thu cao hơn. Chưa hết, nhiều nơi người dân phản ánh việc thu gom rác 2-3 ngày mới thu một lần chứ không phải thu gom hằng ngày theo quy định”.

Theo TS Thuận, muốn “tính đúng, tính đủ” thì phải nắm rõ lượng rác phát sinh trên địa bàn TP mỗi ngày là bao nhiêu và các chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý là bao nhiêu tiền mỗi tấn thì mới có cơ sở để xây dựng đơn giá thu phí từ hộ dân.

“Con số 0,8 kg rác/ngày/nhân khẩu theo cách tính của Sở TN&MT là chưa có cơ sở so với thực tế. Vì chỉ cần lấy dân số TP hiện nay là 13 triệu người nhân với 0,8 kg thì lượng rác phát sinh hằng ngày đã hơn 10.000 tấn. Trong khi đó, trên thực tế, theo thống kê của Sở TN&MT, lượng rác phát sinh hằng ngày chỉ khoảng 7.000 tấn” - TS Thuận giải thích.

TS Thuận đề cập thêm: “Hiện nay, mỗi ngày TP HCM phát sinh khoảng 7.000 tấn rác. Song theo khảo sát của chúng tôi, trong số này chỉ có khoảng 55% là rác sinh hoạt, còn lại là công nghiệp, bùn đất, xà bần và đủ loại chất thải khác… Do đó, nếu quản lý tốt thì người dân chỉ chi trả cho rác sinh hoạt, không phải “gánh trách nhiệm” chi trả cho tiền xử lý các chất thải khác”.

×