Chiều 20/5, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về các dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Góp ý Bộ luật Tố tụng hình sự, đại biểu Dương Ngọc Hải (đoàn TP.HCM) cho biết, về mô hình cơ quan điều tra, dự thảo Luật sửa đổi theo hướng còn 2 cấp (cấp Bộ và cấp tỉnh), bỏ cơ quan điều tra cấp huyện và ở cấp xã không có cơ quan điều tra.

Tuy nhiên, sẽ bố trí điều tra viên cấp tỉnh về làm trưởng hoặc phó công an cấp xã, thực hiện một số hoạt động điều tra đối với các vụ án ít nghiêm trọng và nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn xã. Các vụ án nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng do cơ quan điều tra cấp trên phụ trách.

Như vậy, trưởng công an xã sẽ có quyền ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và các quyết định tố tụng khác như bắt tạm giam, kê biên tài sản, khám xét. Đồng thời, sẽ có một bộ máy giúp việc cho trưởng và phó công an cấp xã được giao thực hiện một số nhiệm vụ, hoạt động điều tra.

“Vậy trưởng hoặc công an cấp xã được giao các quyền trên sẽ lấy danh nghĩa là gì, con dấu ra sao? Nếu lấy danh nghĩa công an cấp xã để ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam sẽ phát sinh thêm một cơ quan điều tra công an cấp xã. Ví dụ, TP.HCM sau khi sắp xếp đơn vị hành chính có 168 phường, xã và đặc khu, đồng nghĩa phát sinh 168 cơ quan điều tra cấp xã”, ông Hải đặt câu hỏi và cho rằng điều này hết sức vô lý trong bối cảnh đang chuyển mô hình cơ quan điều tra 3 cấp thành 2 cấp.

Ngược lại, đại biểu cho rằng, nếu công an cấp xã thực hiện hoạt động tố tụng nhưng lấy danh nghĩa cơ quan điều tra công an cấp tỉnh (dấu của cơ quan điều tra công an cấp tỉnh và chữ ký của thủ trưởng cơ quan điều tra công an cấp tỉnh) thì với 168 phường/xã ở TP.HCM, một ngày có rất nhiều quyết định tố tụng được ban hành, nếu phải đưa hồ sơ lên công an cấp tỉnh để đóng dấu, ký chữ, liệu có nổi không?

“Tôi cho rằng rất khó”, đại biểu Hải nói và băn khoăn về biện pháp triển khai và khả năng thực thi của quy định.

Nêu ý kiến thảo luận về nội dung này, Thượng tướng Trần Quốc Tỏ, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một điều của Bộ luật Tố tụng hình sự được xây dựng theo trình tự, thủ tục rút gọn nhằm kịp thời thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng và khắc phục bất cập, xử lý một số vấn đề cấp bách, phát sinh trong thực tiễn tiến hành tố tụng hình sự thời gian qua (như thủ tục điều tra, truy tố trong trường hợp bị can bỏ trốn hoặc vắng mặt; quy định liên quan đến thi hành án tử hình, giám định tư pháp).

Tại dự thảo Luật quy định điều tra viên là trưởng hoặc phó công an cấp xã có thẩm quyền tiến hành khởi tố, điều tra vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, có mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã.

Thượng tướng Trần Quốc Tỏ đề nghị cân nhắc bổ sung thẩm quyền giữ người trong trường hợp khẩn cấp, tạm giữ, tạm giam và các biện pháp ngăn chặn khác cho điều tra viên là trưởng hoặc phó công an cấp xã.

“Việc giao thêm thẩm quyền trên cho điều tra viên là trưởng hoặc phó công an cấp xã phù hợp, đảm bảo tính kịp thời, khắc phục bất cập địa lý từ xã đến tỉnh”, ông Tỏ nói.

Mặt khác, ông đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc quy định rõ về điều tra viên là trưởng hoặc phó công an cấp xã, tránh trường hợp suy diễn thêm một cấp điều tra.

“Công an cấp xã không phải là một cấp điều tra. Điều tra viên trong trường hợp này mang chức danh tư pháp để thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của thủ trưởng cơ quan điều tra cấp tỉnh”, Thứ trưởng thường trực Bộ Công an khẳng định.

Góp ý thêm, ông Tỏ quan tâm đến vấn đề số hóa hoạt động của Cơ quan điều tra. Ông cho biết, ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trong đó, Bộ Chính trị yêu cầu các cơ quan trong hệ thống chính trị phải có kế hoạch và lộ trình đưa toàn bộ hoạt động lên môi trường số, bảo đảm liên thông, đồng bộ, bí mật Nhà nước.

×