Trồng hoa cúc chi-cây dược liệu quý, nữ tỷ phú Hưng Yên thu 2 tỷ/năm

Thôn Nghĩa Trai (xã Tân Quang, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên), còn được gọi là "làng dược liệu" Nghĩa Trai, là làng nghề y dược có lịch sử hàng trăm năm. 

Trải qua bao thăng trầm, nghề trồng và chế biến dược liệu thôn Nghĩa Trai vẫn đang được tiếp nối qua nhiều thế hệ, tạo công ăn việc làm cho hàng chục, hàng trăm hộ gia đình.

Cũng giống như những người nông dân sinh ra và lớn lên tại thôn Nghĩa Trai, bà Đỗ Thị Hoa, Giám đốc HTX Sản xuất - Dịch vụ tổng hợp Hoa Thiên Phú đã được tiếp xúc với cây dược liệu từ nhỏ. 

Ban đầu chỉ là quen mùi thuốc, nhớ tên cây, dần dần, bà Hoa có niềm yêu thích, đam mê đến quyết tâm phát triển thương hiệu dược liệu Nghĩa Trai đến với bạn bè muôn phương.

Từ kinh doanh nhỏ lẻ, đến năm 2017, bà Hoa cùng một số hộ trong thôn Nghĩa Trai thành lập HTX Sản xuất - Dịch vụ tổng hợp Hoa Thiên Phú. Đến nay, HTX đã có gần 20 thành viên với diện tích đất liên kết sản xuất hơn 40ha.

Nhìn lại hành trình đã qua, bà Hoa tâm sự: "20 năm trong nghề dược liệu, càng làm tôi càng thấy yêu và trân trọng nghề này. Kinh nghiệm trồng và chế biến dược liệu của chúng tôi ngày nay là tri thức đã được đúc kết qua rất nhiều thế hệ. Nhà tôi ngày xưa điều kiện eo hẹp, tôi không được học cao. Tôi có được cơ ngơi như hôm nay là nhờ học từ những kinh nghiệm ấy".

Chân dung bà Đỗ Thị Hoa, nữ tỷ phú Hưng Yên, là nông dân giỏi, Giám đốc HTX Sản xuất - Dịch vụ tổng hợp Hoa Thiên Phú, Thôn Nghĩa Trai (xã Tân Quang, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên). Ảnh: Vũ Ly.

Mô hình trồng, thu mua và chế biến các loại dược liệu (trong đó chủ yếu là hoa cúc chi) đang đem lại thu nhập hàng tỷ đồng cho HTX Sản xuất - Dịch vụ tổng hợp Hoa Thiên Phú. Riêng mô hình của gia đình bà Hoa thu lại 2 tỷ đồng/năm, trừ chi phí lãi khoảng 200-300 triệu đồng.

Cây hoa cúc chi (còn được gọi là kim cúc) đang là cây dược liệu đem lại nguồn thu nhập lớn cho xã viên HTX. Loại dược liệu này ưa khí hậu mát, là cây thân thảo, một cây cho nhiều bông.

Hoa cúc chi có màu vàng tươi, bé bằng đồng xu. Hoa khi nở nhụy bung tròn đầy, có mùi thơm, vị đắng, là bài thuốc quý.

"Hoa cúc chi hợp đất Văn Lâm nên có mùi thơm đặc trưng, không nơi nào có được. Ngày xưa, cha ông đã dùng hoa cúc chi để làm thuốc giúp sáng mắt, điều hòa huyết áp, kháng viêm, giảm ho, tiêu đờm... Hoa cúc chi dùng làm trà dưỡng nhan, dưỡng thần rất tốt", bà Hoa chia sẻ thêm.

Hoa cúc chi vào vụ thu hoạch từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau. Hàng năm, HTX Sản xuất - Dịch vụ tổng hợp Hoa Thiên Phú thu hoạch khoảng 150 tấn hoa cúc chi. 

Hoa cúc chi sau khi thu hoạch sẽ được sơ chế, bảo quản bằng phương pháp sấy lạnh. Thành phẩm đang được bán với giá 450.000 - 500.000 đồng/kg, tùy theo bán buôn hay bán lẻ.

Sản phẩm hoa cúc chi của HTX đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Gây dựng được uy tín trên thị trường, sản phẩm hoa cúc chi của HTX được nhiều công ty về trà, xưởng sản xuất trà liên hệ thu mua. 

Giữ nghề trồng dược liệu, chế biến dược liệu, cùng nông dân làm giàu

Những năm gần đây, diện tích đất trồng cây dược liệu của người dân thôn Nghĩa Trai dần thu hẹp do quá trình đô thị hóa. Sản lượng dược liệu sản xuất ít dần, không đủ để đáp ứng nhu cầu thị trường. 

Trăn trở giữ gìn nghề truyền thống, duy trì HTX, năm 2021, bà Hoa liên kết với nông dân ở các xã Việt Hưng, Lương Tài (huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên) mở rộng diện tích trồng cây dược liệu. 

Đây là 2 xã có điều kiện thổ nhưỡng tương đồng với xã Tân Quang, còn nhiều đất nông nghiệp. Hỗ trợ người dân địa phương, HTX cung cấp cây dược liệu giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật trồng cây dược liệu cho người dân trồng cây dược liệu, đặc biệt là hoa cúc chi. 

Sau 3 năm đưa cúc chi vào 2 xã Việt Hưng, Lương Tài, cây cúc chi trồng ở những địa phương này cho sản lượng cao, chất lượng tốt. 

Hiện nay, vùng trồng cúc hoa chi đã mở rộng trên 40 ha, tạo việc làm cho hàng trăm lao động. Các hộ được HTX bao tiêu thu mua sản phẩm với giá 35.000 – 50.000 đồng/kg, mang lại thu nhập từ 13 đến 18 triệu đồng/sào/vụ cho người dân, cao hơn nhiều so với cấy lúa.

Nắm được kỹ thuật trồng hoa, các hộ dân tại 2 xã Việt Hưng, Lương Tài đã có thể chủ động giống, phòng trừ sâu bệnh cho cây. 

Năm 2024, cơn bão Yagi bất ngờ quét qua, khiến hàng chục hecta hoa cúc chi sắp thu hoạch bị gãy đổ, nguy cơ mất trắng. Nhưng có kinh nghiệm trồng hoa cúc chi nhiều năm, HTX và các hộ thành viên đã nhanh chóng nhân giống từ gốc cây còn sót lại.

Theo đó, HTX đảm bảo cung ứng đủ sản lượng hoa cúc chi theo nhu cầu thị trường. Trang trại hoa gia cố thêm hệ thống che chắn, giảm thiểu thiệt hại những mùa mưa bão sau.

Nghề trồng hoa cúc chi, chế biến cây dược liệu đang tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động, có những người trở thành tỷ phú Hưng Yên. Ảnh: Minh Ngọc.

Để nâng cao giá trị sản phẩm, HTX Sản xuất - Dịch vụ tổng hợp Hoa Thiên Phú đã đầu tư công nghệ sấy lạnh hiện đại, giúp bảo quản hoa cúc chi trong thời gian dài mà vẫn giữ nguyên dược tính. 

Hiện HTX có 3 máy sấy lạnh, công suất hoạt động cao. Thành phẩm sau sấy sẽ được bảo quản trong túi nilon trong kho chuyên biệt, có lắp điều hòa để tránh bị hỏng, giảm chất lượng. Hoa cúc chi sấy khô có thể bảo quản từ 1 - 2 năm.

Từ trồng và chế biến hoa cúc chi, các loại dược liệu, các thành viên của HTX Sản xuất - Dịch vụ tổng hợp Hoa Thiên Phú có nguồn thu nhập ổn định. 

Chị Nguyễn Thị Băng, thành viên HTX phấn khởi: "Từ khi tham gia HTX đến nay, tôi không phải lo về nguồn hàng và nơi tiêu thụ. Dược liệu Nghĩa Trai đã có tiếng trên thị trường, mình buôn bán làm ăn uy tín nên khách hàng vẫn quay lại thường xuyên. Hàng năm, tôi thu mua và chế biến dược liệu cũng thu được 300-500 triệu/năm. Không chỉ riêng tôi mà nhiều thành viên khác đang có nguồn thu tốt từ nghề này."

×