Bình luận
0
Khê Thượng - vùng đất huyền hiểm
Làng Khê Thượng (xã Sơn Đà, huyện Ba Vì, TP.Hà Nội) là một làng quê bình yên, trù mật nằm giữa sông Đà và núi Tản. Khê: theo Hán tự có nghĩa là "suối". Khê Thượng là "dòng suối ở trên". Phải chăng dòng suối này là nguồn nước của một triền núi Tản chảy xuống đầm Long (có lẽ sự định vị tương đối này trong quan niệm đây là vùng đất chót vót của xứ Đoài). Trên thực địa, nếu từ Sơn Đà đi ngược dòng song vài cây số là xã Thuần Mỹ - một làng quê vốn được kết "chạ" với Sơn Đà. Lên trên vài cây số nữa là đất Mộc, Chẹ… thuộc Xã Minh Quang, Khánh Thượng (những xã miền núi của huyện Ba Vì). Đây là địa bàn cư trú của người Mường, Dao…
Nằm giữa núi Tản - sông Đà, Khê Thượng và những làng xung quanh là một vùng non nước hữu tình, địa linh nhân kiệt. Nơi đây có làng Thái Bạt nổi tiếng với dòng họ Phạm Doãn có 6 người được phong quận công trong việc "phò Lê, diệt Mạc". Đầu thế kỷ XVI có Trạng nguyên Phạm Trấn lập ra làng Đan Thê. Đầu thế kỷ XX đất linh lại xuất hiện nhà thơ, nhà báo Nguyễn Khắc Hiếu - bút hiệu Tản Đà nổi tiếng.
Núi Tản Viên (Ba Vì, Hà Nội). Ảnh: L.B
Ngày mồng 7 tháng Giêng diễn ra lễ hội "chém may" ở làng Khê Thượng. Đây là trò vui và ấn tượng nhất!Vật bị chém là một cây chuối cao khoảng 1,5m đã bóc bớt vỏ. Khi người xướng tế: "Khởi trừ gian đạo" thì một bánh pháo được đốt nổ vang trời. Người "chém may" phải tính toán sao đấy để sau khi một đường đao vung lên thân chuối đứt thành ba đoạn, đó là một thế võ "chém nghịch". Đường đao đi xuống rồi được hất ngược lên… quan trọng là ở chỗ, thân chuối đứt rồi nhưng thời gian chỉ còn dăm, bảy tiếng pháo nữa là hết. Đạt được như vậy nhân dân trong làng, trong hội sẽ gặp một năm suôn sẻ làm ăn!
Khê Thượng là vùng đất hiểm, bao đời nay dân cự quần tụ bên bờ một dòng sông mà mỗi năm mùa lũ về (khi chưa có thủy điện sông Đà), nước sông Đà réo sôi như ngàn vạn vó ngựa tung bờm phi nước đại về xuôi. Năm 1971 đã xảy ra vỡ đê ở địa bàn Khê Thượng. Cho đến nay đầm Long là một hồ nước lớn đầu nguồn sông Tích. Đầm Long rộng và sâu, nghe nói trong đầm xưa kia có "giải" (một loài bò sát khổng lồ thuộc họ rùa) cư trú. Khê Thượng có đình làng thờ Đức Thánh Tản, ngôi đình không to nhưng tọa lạc ở một vị trí đẹp, hướng chính của đình nhìn về núi Tản. Cạnh đình là chùa Hoa Vân, văn chỉ và đền Nhà Bà…
Theo thời gian, đặc biệt là trong kháng chiến chống Pháp, giặc đã đốt sạch, phá sạch. Năm 1949 chúng xây tại Khê Thượng một hệ thống đồn bốt để ngăn chặn Việt Minh từ phía bên kia sông đánh sang. Bên kia sông là đất Phú Thọ, là địa bàn của căn cứ địa kháng chiến. Không ai ngờ lễ hội làng Khê Thượng năm 1948 là lễ hội cuối cùng được tổ chức đầy đủ và quy mô trên mảnh đất này. Tuy mất hết "ngọc phả, bia ký" nhưng trong sâu thẳm tâm linh dân làng, niềm tôn kính Thánh Tản và lễ hội tôn thờ ngài như chưa hề bị gián đoạn.
Lễ hội làng Khê Thượng
Khê Thượng xưa có 6 "giáp", mỗi năm làng cử một "giáp" đăng cai. Ngoài làng, Khê Thượng kết "chạ" với làng Thạch Xá (xã Thuần Mỹ), Gành Bợ (xã Thạch Đồng, Phú Thọ) vì cả hai làng này đều thờ Đức Thánh Tản (Tản Viên sơn thánh - con rể Vua Hùng).
Mở đầu lễ hội dân làng mô tả lại cảnh Đức Thánh Tản đi Tết Vua Hùng. Đối với những nơi khác, lễ hội được mở nhằm những năm được mùa, hay vài ba năm mới mở "hội đám" một lần, còn lại chỉ là "hội lệ". Song, với Khê Thượng lễ hội năm nào cũng mở với lý lẽ: Đi Tết bố vợ lại phải chọn năm hay sao?
Các cụ làm lễ ở đình làng. Ảnh: T.L
"Bao nhiêu năm nay tuy làng không mở được hội nhưng chúng tôi vẫn giữ đúng "lệ nhật" của Ngài. Tức là cứ đến giờ đó, ngày đó, nhà đò chúng tôi làm lễ và diễn lại cảnh đưa đón Ngài như khi mở hội".
Cụ Phan Danh Phước
Tương truyền rằng: Trước ngày vào hội, trong nắng ấm mùa xuân, hàng đàn bướm trắng từ 99 cánh rừng sườn phía bắc núi Tản bay rợp trời, qua sông Đà hướng về núi Hy Cương. Dân làng bảo: Đó là lúc Thánh Tản kéo quân về thăm Đất Tổ!
Hội chính làng Khê Thượng mở từ mồng 2 đến mồng 7 tháng Giêng. Trên thực tế lễ hội được bắt đầu từ đêm 30. Đêm 30 lễ rước Thánh Tản qua sông Đà. Bắt đầu từ xóm Cống (còn có tên gọi xóm Đồn), Thánh Tản chính thức đi từ Khê Thượng (Ba Vì) sang Gành Bợ (Phú Thọ). Người được chọn đưa đò cho Thánh chính là ông lái thường ngày đưa khách qua sông. Nếu năm nào được chọn, ông lái đò phải "ăn chay, nằm mộng" trước đó 21 ngày. Con đò phải được sang sửa, tu chỉnh lại cho sạch sẽ và từ hôm đó tuyệt đối không được dùng đò này đưa đón khách.
Vào quãng nửa đêm, cụ từ và ông chủ tế sau khi làm lễ trên đình, hai người lặng lẽ ra sông. Dân làng gọi lễ này là "lễ mật". Khi ấy ông lái đò đã trực sẵn, không như bình thường, hôm nay ông lái mặc "áo dài, khăn đóng", trên thuyền bày lễ vật. Sau đó ông lái đò đọc lễ "thỉnh": Rực rỡ linh thiêng/ Hào sảng tính danh/Tản Viên Sơn tam vị/Gia tặng Trung Hưng thượng đẳng thần/Đại vương liệt vị/Cẩn cáo! Sau đó xin "âm dương". Nếu Ngài cho tức là Ngài và quân hộ tống đã xuống đò. Tuy vậy, ông lái đò phải đợi cho đến khi con đò từ từ chuyển mũi, y như có người kéo đi, lúc ấy ông lái mới được cầm chèo. Song, chỉ là cầm "làm phép" bởi con đò cứ thế sang đúng bến (Gành Bợ) mặc cho dòng nước chảy xiết giữa đêm tối mịt mùng…
Rước lễ đưa Thánh Tản qua sông Đà. Ảnh: T.L
Tôi đã gặp cụ Phan Danh Phước - người đã từng 33 năm chở đò ngang. Trong đời lái đò của cụ ít nhất cũng vinh dự được dăm lần chở Ngài đi Tết Vua Hùng. Cho đến tận bây giờ tuổi đã cao, không chèo đò được nữa, cụ Phước vẫn không hết ngạc nhiên: Cụ bảo: Ban ngày ban mặt, tôi chở khách sang sông thật là vất vả, lần nào vào cũng trượt bến. Thế mà khi được hầu Ngài, mọi việc cứ như in! Bao nhiêu năm nay tuy làng không mở được hội nhưng chúng tôi vẫn giữ đúng "lệ nhật" của Ngài. Tức là cứ đến giờ đó, ngày đó, nhà đò chúng tôi làm lễ và diễn lại cảnh đưa đón Ngài như khi mở hội. Quả là không dám quên một năm nào… Có năm đò chỉ chở qua lại một lần, có năm phải chục lần quân tướng mới qua hết. Nhất nhất đều theo lệnh Ngài sai bảo!
Khi nhận được tín hiệu cuộc chuyển quân đã kết thúc, ông lái đốt một tràng pháo báo tin, khi ấy trời cũng đã tang tảng sáng.
Ngày mồng 2 Tết đón Ngài về có cờ kiệu, kèn trống, cờ quạt linh đình. Khi tiễn cũng như khi đón, bên đình Bợ đều mở cửa đình đèn hương túc trực. Trùng hợp với Khê Thượng "đưa đón chúa trai" thì bên kia sông kẻ Trẹo (làng Triệu Phú, huyện Phong Châu, Phú Thọ) có tục "rước tiễn chúa gái" theo chồng về núi Tản.
Chuyện rằng: Nhân sắp đến Tết, Ngọc Hoa xin phép chồng về trước để mừng tuổi bố mẹ và thăm hỏi anh em cho đến khi Sơn Thánh sang Tết và đón vợ về. Ngọc Hoa ra đi rất bịn rịn. Khi đoàn kiệu về đến kẻ Trẹo thì vì thương nhớ mà nàng không đi nữa. Nàng ngồi lại bên tảng đá và mở túi lấy trầu ăn. Tản Viên dỗ mãi không được đành vào làng, bàn với dân tổ chức trò "bách nghệ khôi hài" để rước Ngọc Hoa đi… Cho đến tận bây giờ tục "đón chúa trai" và "rước chúa gái" vẫn được dân các làng tổ chức. Vào ngày mồng 3 Tết, dân các làng quanh vùng nô nức kéo đến Khê Thượng dự hội.
Người dân Việt Nam có câu: Dù ai buôn ngược bán xuôi/Nhớ ngày giỗ Tổ mồng mười tháng Ba… Đạo lý này phải chăng cũng bắt đầu từ Đức Thánh Tản mà dấu vết ấy vẫn tồn tại ở làng Khê Thượng đến tận hôm nay! n
Ca sĩ Duy Mạnh đã yêu cầu BTC liveshow “Anh em kết đoàn 3” ứng trước 1 tỷ đồng để hỗ trợ bà con vùng lũ Nghệ An mới nhận lời tham gia đêm nhạc.
Vì sợ làm anh tổn thương nhưng cứ thế này sẽ là "báo động đỏ" cho hôn nhân của tôi.
Chia sẻ
Vì 2 việc làm của mẫu hậu Từ Hi Thái hậu, Đồng Tự đế phải bỏ mạng trong sự uất hận khi mới 19 tuổi.
Chia sẻ
Với người sinh ngày Âm lịch này, tuổi già thịnh vượng và bình yên không phải là một món quà trời cho, mà là phần thưởng chân thành cho sự cống hiến bền bỉ.
Chia sẻ
Công an TP Đà Nẵng đã bắt giữ Nguyễn Thành Phúc để điều tra hành vi giả danh cán bộ công an nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trong đó có vụ chiếm đoạt 180 triệu đồng bằng thủ đoạn “chạy việc”, đồng thời làm giả giấy tờ để vay 600 triệu đồng.
Chia sẻ
A Châu – một trong những nữ nhân vật chính trong Thiên Long Bát Bộ – hiện lên như một ánh sáng dịu dàng nhưng ngắn ngủi, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả bởi nhan sắc khuynh thành, trí tuệ sắc sảo và tình yêu chân thành, thuần khiết dành cho Tiêu Phong.
Chia sẻ
Cô gái 14 tuổi bất ngờ bị một nhóm người lạ nhóm tiếng nước ngoài dụ dỗ đưa lên ô tô và mất liên lạc.
Chia sẻ
ĐT nữ Việt Nam thể hiện đẳng cấp cao trước ĐT nữ Campuchia để giành chiến thắng đậm với tỷ số 6-0 ở lượt trận ra quân giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025.
Chia sẻ
Ngày 1/8, tiền đạo Nguyễn Tiến Linh đã chính thức nói lời chia tay CLB Becamex TP.HCM (trước đây là CLB Bình Dương). Cuộc chia ly này cũng đã khép lại hành trình kéo dài một thập kỷ đầy cảm xúc của chân sút sinh năm 1997, song cũng mở ra một tương lai đầy hứa hẹn phía trước.
Chia sẻ
Tổng thống Vladimir Putin và đặc phái viên của nhà lãnh đạo Mỹ, Steven Witkoff, đã thảo luận về cuộc khủng hoảng Ukraine tại một cuộc họp, trợ lý tổng thống Yuri Ushakov đưa tin.
Chia sẻ
Sau lễ trao giải của Ban tổ chức AIMO 2025 chiều 5/8, sáng nay, đoàn học sinh gồm 22 thí sinh và các thầy cô giáo đã từ Tokyo (Nhật Bản) trở về Việt Nam.
Chia sẻ
Người đứng đầu Cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR), ông Kyrylo Budanov vừa lên tiếng kêu gọi người dân Ukraine không nên rơi vào cái bẫy thao túng cảm xúc do Nga giăng ra – một phần trong chiến lược chiến tranh thông tin nhằm phá hoại sự đoàn kết quốc gia từ bên trong.
Chia sẻ
Hồng Lĩnh Hà Tĩnh chiêu mộ thủ môn cao 1m72; CLB Quy Nhơn Bình Định đổi tên; bạn gái Ronaldo “hút mắt” với trang phục hở bạo; Lineker ký hợp đồng với ITV; Liverpool đồng ý bán Nunez cho Al-Hilal.
Chia sẻ
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu sửa quy định tài chính đất đai theo hướng minh bạch, công bằng, phân biệt rõ nhu cầu thực và đầu cơ, bảo đảm khả năng chi trả khi người dân chuyển mục đích sử dụng đất.
Chia sẻ
Phiên giao dịch ngày 6/8 chứng kiến nhóm cổ phiếu bất động sản tăng 0,87% lên 79,36 điểm, với hàng loạt mã vốn hóa lớn bứt phá, góp phần giúp VN-Index lập đỉnh mới.
Chia sẻ
Hội nghị góp ý Dự thảo Văn kiện Đại hội XVIII Đảng bộ Hà Nội ngày 6/8 ghi nhận hàng loạt ý kiến về phát triển kinh tế số, cải tạo chung cư cũ, phục hồi sông nội đô, nâng cao y tế và hội nhập quốc tế.
Chia sẻ
Chiều 6/8, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lâm Đồng khám nghiệm hiện trường và trưng cầu khám nghiệm tử thi để làm rõ nguyên nhân tử vong của một người đàn ông bị trôi dưới sông Cà Ty.
Chia sẻ
Các lực lượng cứu nạn, cứu hộ thuộc Công an tỉnh Khánh Hòa vừa huy động thêm chó nghiệp vụ đến khu vực núi Hoàng Ngưu Sơn, phường Nam Nha Trang (Khánh Hòa) để tìm kiếm thanh niên mất tích.
Chia sẻ
Ngày 6/8, Sở Y tế tỉnh Bắc Ninh thông tin bệnh nhân Nguyễn Mạnh T. (sinh năm 2010) ở tổ dân phố Chế, phường Phượng Sơn, tỉnh Bắc Ninh đã tử vong tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh số 1 do sốc phản vệ sau khi bác sĩ gây tê tuỷ sống để phẫu thuật tháo dụng cụ kết hợp xương cẳng chân.
Chia sẻ
Lực lượng đặc nhiệm Ukraine vừa thực hiện một cuộc đổ bộ táo bạo vào vị trí trọng yếu của Nga ở khu vực Kherson, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến tại Biển Đen khi phá hủy thành công hệ thống radar và tác chiến điện tử tối tân của Moscow, mở đường cho các chiến dịch đặc biệt tiếp theo, theo Euromaidanpress.
Chia sẻ
Rằm tháng 6 nhuận Âm lịch này, 4 con giáp sẽ đắm chìm trong hạnh phúc và niềm vui, tận hưởng cuộc sống tuyệt vời do vận may mang lại.
Chia sẻ
Khi con nước son từ thượng nguồn sông Mê Kông ở địa phận tỉnh An Giang cuồn cuộn đổ về, mang theo lớp phù sa màu mỡ và nguồn tôm cá dồi dào, trong đó có cá linh non, đó là lúc những người con của miền Tây và cả những ngư dân nước bạn Campuchia lại hân hoan bước vào mùa đánh bắt thủy sản, sản vật mùa nước nổi-một làm ăn lớn nhất trong năm.
Chia sẻ
Công an thành phố Hải Phòng vừa phát hiện và tạm giữ hai xe container vận chuyển một lượng lớn "đất đen" không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp.
Chia sẻ
Giai đoạn 2010 - 2012, cơn bão "chè bẩn" khiến người trồng chè xã Hưng Khánh, tỉnh Lào Cai lao đao (xã Khánh Hưng thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của xã Hồng Ca và xã Hưng Khánh cũ, thuộc huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái trước đây). Nhận thức rõ vấn đề, người dân nơi đây đã chuyển sang trồng chè theo hướng hữu cơ, nâng cao chất lượng và hồi sinh sản phẩm chè của địa phương.
Chia sẻ
Trước thềm mùa giải 2025/26, CLB Công an TP.HCM đã chiêu mộ thêm 7 cầu thủ nội binh. Danh sách này gồm những ai?
Chia sẻ
Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Hưng Yên vừa điều tra, làm rõ 5 đối tượng sang Campuchia thực hiện hành vi lừa đảo trên không gian mạng đối với người Việt Nam.
Chia sẻ
Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa thi hành Quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Vũ Ngọc Liêm, nguyên là Hiệu trưởng trường Trung học phổ thông Ngọc Lặc và khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Ngô Thị Tuyết, nguyên là giáo viên trường Trung học phổ thông Ngọc Lặc về tội "giả mạo trong công tác".
Chia sẻ
Việc Nga và Ukraine bắt đầu đàm phán là bước tiến quan trọng trong quá trình giải quyết khủng hoảng, hiện nay tiến trình này bước vào giai đoạn then chốt, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho biết.
Chia sẻ
Cuối năm 2024, Triệu Vy công khai xác nhận đã ly hôn với doanh nhân Huỳnh Hữu Long, đồng thời tuyên bố cắt đứt mọi liên hệ với chồng cũ.
Chia sẻ
Theo Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo, bảng lương giáo viên THCS 2026 được đề xuất vượt mốc 21 triệu đồng.
Chia sẻ
Từ ngày 7 đến 10/8, nhiều tuyến phố trung tâm Hà Nội sẽ bị cấm hoặc hạn chế phương tiện để phục vụ các hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và Ngày hội Vì Thủ đô bình yên.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Hà Nguyên Huyến 
