3 Nghệ sĩ Nhân dân đều sinh ra ở Thái Bình nhưng thoát ly và theo đuổi nghệ thuật rất sớm

Nghệ sĩ Nhân dân Trung Kiên được sinh ra tại huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình. Từ đầu những năm 1940, gia đình ông chuyển tới Hà Nội sinh sống, bởi vậy nên thời niên thiếu của ông gắn liền với Thủ đô. Năm 15 tuổi đã tham gia dàn đồng ca của Thành Đoàn thanh niên Hà Nội.

Lúc sinh thời, Nghệ sĩ Nhân dân Trung Kiên kể rằng, Hà Nội những năm 1954 – 1956 còn rất nhiều khó khăn. Thời điểm đó, ông sinh hoạt trong các ban ca thanh niên, sinh viên: Tuổi xanh, Rạng đông của Sở Văn hóa và Thành Đoàn Hà Nội. Phát triển từ phong trào ca hát quần chúng nên khi Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam) thành lập, ông đã đăng ký dự thi.

Tuy nhiên, khi kết quả báo đỗ thì mẹ ông nhất định không cho con theo học. Trong suy nghĩ của bà, ca hát chỉ để vui chơi, không phải một công việc lao động nghiêm túc. Mãi đến khi một lần Tổng Bí thư Trường Chinh đến nhà chơi, biết chuyện và đưa ra lời khuyên thì mẹ ông mới đồng ý cho con học nhạc.

Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hiền cũng sinh ra tại quê mẹ ở Đông Hưng, Thái Bình. Năm 10 tuổi, bà đã thoát ly theo học nghệ thuật, 14 tuổi đã được Liên khu V cử ra học tại Hưng Yên và năm 16 tuổi thì mang tiếng hát vào chiến trường phục vụ các chiến sĩ.

Theo chia sẻ của nữ nghệ sĩ, bà đi diễn từ khi lên 5 tuổi. Các cô chú văn công cho ngồi trong thúng gánh đi hát rong khắp nơi. Cứ mỗi khi trăng lên cao, người dân cấy, gặt về thì văn công mới bắt đầu biểu diễn. Thời đó, người ta chưa có đèn điện nên người xem lẫn người hát nương vào ánh trăng. Mãi sau này mới có chiếc đèn măng-xông chạy bằng gas. Nhiều lúc đang hát bị muỗi bay vào miệng.

“Năm 1966, khi đó tôi mới được 14 tuổi thì được Liên khu V cử ra Văn Lâm - Hưng Yên để học Triết học và Mỹ học. Thầy Vũ Khiêu và thầy Hồng Phong chính là người dạy tôi hai môn học này.

Sau khi kết thúc khóa học ở đây, năm 1967, tôi được cho vào chiến trường. Vào chiến trường, tôi đi khắp Nghệ An và Hà Tĩnh cho đủ 16 tuổi rồi lại vào chiến trường Quảng Trị. Tôi đặt chân đến mảnh đất Quảng Trị là năm 1968”.

Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Tần cũng sinh ra ở Vũ Thư, Thái Bình nhưng khi vừa học xong cấp II thì rời quê hương đến Quảng Ninh làm công nhân địa chất.

Ngày đó, công việc đi khoan thăm dò địa chất rất vất vả nặng nhọc, thường phải làm việc ở những nơi núi cao rừng sâu, thiếu thốn đủ thứ. Sau 4 năm làm việc chăm chỉ, Doãn Tần nằm trong danh sách được cấp trên cử đi đào tạo ở Liên Xô. Nhưng cùng thời điểm ấy, Trường Âm nhạc Việt Nam do nghệ sĩ Tạ Phước làm hiệu trưởng tuyển sinh và Doãn Tần đã đăng ký thi.

Cùng đỗ với nghệ sĩ Doãn Tần đợt ấy còn có Duy Quang, Phan Lạc Hoa, Quang Huy… mà sau này họ đều là những cái tên sáng giá của nền âm nhạc Việt Nam. 

Đều theo đuổi dòng nhạc cách mạng và thể hiện thành công hàng loạt ca khúc nổi tiếng

Nghệ sĩ Nhân dân Trung Kiên sở hữu giọng nam cao (tenor), khỏe, vang, chuyên hát dòng nhạc cách mạng với các bài hát như: Đất nước trọn niềm vui, Phất cờ nam tiến, Tình ca, Dáng đứng Việt Nam, Bài ca hy vọng, Quà tháng năm dâng Người, Chào sông Mã anh hùng, Bài ca Trường Sơn, Hồ Chí Minh đẹp nhất tên người… Ông từng có nhiều năm giảng dạy Thanh nhạc tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Ông là thầy của nhiều thế hệ nghệ sĩ, trong đó có thể kể đến: Đăng Dương, Trọng Tấn, Lan Anh, Phạm Thu Hà, Đinh Trang…

Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hiền sở hữu giọng nữ cao (soprano), tình cảm, trữ tình. Bài từng thể hiện thành công hàng loạt ca khúc: Câu hò bên bờ Hiền Lương, Bài ca bên cánh võng, Một khúc tâm tình của người Hà Tĩnh, Lời người ra đi, Bài ca thống nhất, Quảng Bình quê ta ơi, Miền Trung nhớ Bác, Dáng đứng Bến Tre, Hoa cau vườn trầu, Người về thăm quê… Nữ nghệ sĩ cũng từng giảng dạy khoa Thanh nhạc tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Học trò của bà có thể kể đến như: Phương Thanh, Bùi Lê Mận, Huyền Trang, Thu Hằng, Lương Nguyệt Anh, Bích Hồng... 

Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Tần sở hữu chất giọng nam cao (tenor castra), cao vút và hào sảng. Ông từng thể hiện thành công hàng loạt ca khúc nổi tiếng như: Cùng anh tiến quân trên đường dài, Chim yến bay, Đường chúng ta đi, Người lính tình nguyên và điệu múa Áp sa ra, Dáng đứng Việt Nam, Sông Lô Chiều cuối năm, Chiếc vòng cầu hôn… Nghệ sĩ Doãn Tần từng tham gia giảng dạy tại Đại học Văn hóa nghệ thuật Quân đội. Ông có nhiều học trò thành danh như: Nghệ sĩ Nhân dân Hồng Hạnh, Nghệ sĩ Ưu tú Hồng Vy, ca sĩ Phúc Tiệp, Thúy Nội…

Cả 3 Nghệ sĩ Nhân dân đều từng mang tiếng hát phục vụ kháng chiến

Nghệ sĩ Nhân dân Trung Kiên từng cho biết, khi ông đang học đại học ở Liên Xô thì năm 1964, ông phải về nước theo chủ trương chung. 3 năm sau đó, ông cùng các văn nghệ sĩ tập hợp thành các đoàn xung kích đi chiến trường biểu diễn cho bộ đội, thanh niên xung phong. Vào chiến trường, chứng kiến cuộc sống gian khổ nhưng ăm ắp tình thương yêu, đùm bọc của bộ đội, thanh niên xung phong… ông cảm thấy rất xót xa.

Năm 1972, khi cả 2 vợ chồng ông đang theo đoàn biểu diễn phục vụ đơn vị tiếp viện lương thực thì được lệnh phải trở lại Hà Nội ngay. Đến cuối tháng 4/1975, ông trụ hẳn ở Đài Tiếng nói Việt Nam. Ca khúc Đất nước trọn niềm vui của nhạc sĩ Hoàng Hà được Nghệ sĩ Nhân dân Trung Kiên hát ngay trong đêm 30 tháng 4 lịch sử và thành công chỉ bằng đúng một lần thu.

Riêng Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hiền, năm 1968, khi mới chỉ là cô gái 16 tuổi, nữ nghệ sĩ đã được cử vào mặt trận Bình Trị Thiên để mang lời ca tiếng hát phục vụ các chiến sĩ và đồng bào. Bà lớn lên cùng những năm tháng chiến tranh khốc liệt.

Nữ nghệ sĩ còn kể với Dân Việt rằng, thời điểm bà được cử vào biểu diễn văn nghệ phục vụ chiến sĩ trên các tuyến lửa lúc đó đang là một cô bé "thấp bé nhẹ cân". Bà hát trên trận địa, bên cạnh chiến hào, trạm y tế dã chiến và cả trong khu nghỉ dưỡng của thương binh.

“Chúng tôi hát dưới ánh đèn măng-xông, hát bằng ống bơ lấy từ chiến lợi phẩm thu được trên chiến trường, mỗi lần hát thì tiếng vang ra. Những năm tháng đó, thuốc gây tê rất hiếm nên mỗi khi có kíp mổ cho thương binh, chúng tôi lại vào hang hát cho thương binh nghe để họ bớt đau đớn”.

Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Tần cũng từng tham gia đoàn văn công Tổng Cục chính trị tham gia phục vụ biểu diễn ở chiến trường. Sau này, ông công tác tại Đoàn Ca múa Quân đội. Ngay khi còn là sinh viên năm nhất, nam nghệ sĩ đã được chọn thu âm ca khúc “Đường chúng ta đi” phát trên sóng phát thanh Đài Tiếng nói Việt Nam.

×