Câu chuyện tưởng như phi lý ấy lại là một trong những vụ gián điệp kỳ lạ nhất thế kỷ XX - nơi nghệ thuật và tình yêu được sử dụng như một thứ vũ khí không tiếng súng.

Khởi đầu màn kịch tình báo tinh vi

Sinh năm 1938 tại tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, Shi Pei Pu (Thời Bội Phác) lớn lên trong môi trường gia đình trí thức tại thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam. Nhờ ảnh hưởng văn hóa Pháp mạnh mẽ tại địa phương, Shi sớm thông thạo tiếng Pháp và theo học chuyên ngành Văn học tại Đại học Vân Nam. Ngay từ tuổi 17, Shi đã được công nhận là nghệ sĩ kinh kịch tài năng, đặc biệt nổi bật với các vai nữ. Khả năng hóa thân xuất sắc này sau này trở thành công cụ đắc lực trong hoạt động tình báo.

Bernard Boursicot sinh năm 1944 tại Pháp. Trong thời niên thiếu, ông theo học tại các trường nội trú, nơi ông từng có những mối quan hệ đồng giới với một số bạn học. Tuy nhiên, khi trưởng thành, Boursicot tin rằng những trải nghiệm đó chỉ là “trò chơi học đường” và đã mong muốn thiết lập mối quan hệ tình cảm với phụ nữ.

Năm 1964, ở tuổi 20, Boursicot được bổ nhiệm làm kế toán tại Đại sứ quán Pháp ở Bắc Kinh. Trong một buổi tiệc Giáng sinh do ông Claude Chayet, Phó trưởng phái đoàn tổ chức, Boursicot gặp một người đàn ông Trung Quốc nhỏ con, mảnh khảnh, thu hút sự chú ý của ông. Người này tự giới thiệu tên là Shi Pei Pu và cho biết   đang dạy tiếng Trung cho gia sư của con ông Chayet.

Shi và Boursicot nhanh chóng trở nên thân thiết, chia sẻ với nhau những điều mà họ chưa từng cảm thấy thoải mái khi nói với bất kỳ ai khác. Sau đó, Shi tiết lộ một bí mật sẽ mãi mãi thay đổi bản chất mối quan hệ của họ. Ban đầu, mối quan hệ giữa Bernard Boursicot và Shi Pei Pu chỉ dừng lại ở mức bạn bè thân thiết, vì Boursicot vẫn quyết tâm tìm kiếm một người bạn đời là phụ nữ.

Một ngày nọ, Shi kể cho Boursicot nghe câu chuyện dân gian Trung Quốc mang tên “Lương Chúc” - về một nữ sinh tên Chúc Anh Đài cải trang thành nam giới để được đi học. Thời ấy, Chúc Anh Đài đem lòng yêu bạn học Lương Sơn Bá, người cũng dần nảy sinh tình cảm nhưng bối rối vì nghĩ mình đang yêu một người cùng giới. Khi gia đình gọi Chúc Anh Đài về để sắp xếp hôn sự, nàng mới tiết lộ thân phận thật với Lương Sơn Bá. Tuy nhiên, khi Lương Sơn Bá ngỏ lời cầu hôn, Chúc Anh Đài đành từ chối vì đã quá muộn. Đau khổ, Lương Sơn Bá qua đời, Chúc Anh Đài đến viếng mộ người yêu và cũng tự vẫn theo. Linh hồn họ hóa thành đôi bướm, bay đi tự do bên nhau.

Sau khi kể xong, Shi giơ đôi bàn tay nhỏ nhắn lên và nói: “Hãy nhìn tay tôi, nhìn khuôn mặt tôi. Câu chuyện về đôi bướm ấy cũng là câu chuyện của tôi”. Shi giải thích rằng, theo nguyện vọng của bà nội, nếu mẹ Shi không sinh được con trai, cha Shi sẽ phải lấy vợ hai. Khi Shi chào đời, họ tin rằng đó là một bé gái. Để giữ vị trí trong gia đình, mẹ và bà đỡ đã quyết định nuôi Shi như một bé trai, giữ bí mật này với bà nội. Từ đó, Shi sống dưới vỏ bọc nam giới.

Tin rằng Shi thực sự là phụ nữ, Boursicot bắt đầu nhìn nhận Shi theo một cách hoàn toàn khác và mong muốn tiến xa hơn trong mối quan hệ. Ban đầu, mối tình của họ diễn ra trong sự dè dặt và lạnh nhạt. Mỗi khi gần gũi, mọi việc đều diễn ra vội vã, chớp nhoáng trong bóng tối. Trong khi đó, Shi vẫn công khai sống như một người đàn ông. Chỉ khi ở bên Boursicot, Shi mới được thật sự sống như một người phụ nữ.

Cuối cùng, nhiệm kỳ của Boursicot tại Trung Quốc kết thúc. Trước khi rời Bắc Kinh vào mùa đông năm 1965, Shi thông báo rằng mình tin là đang mang thai. Boursicot đáp: “Anh sẽ quay lại. Chắc chắn rồi. Anh không biết bằng cách nào. Chỉ cần nhớ rằng anh sẽ quay lại”.

Bước ngoặt trở thành gián điệp

4 năm sau, Bernard Boursicot giữ lời hứa và trở lại Bắc Kinh, lần này với tư cách là nhân viên lưu trữ tại Đại sứ quán Pháp. Tuy nhiên, Bắc Kinh lúc này đã hoàn toàn khác biệt do Cách mạng Văn hóa, khiến công dân Trung Quốc không được phép tiếp xúc với người nước ngoài nếu không có sự chấp thuận của chính quyền.

Quyết tâm tìm lại người tình và đứa con của mình, Boursicot viết thư cho Shi Pei Pu ngay ngày đầu tiên trở lại và dành nhiều ngày tìm kiếm tình nhân. Khi cuối cùng gặp lại, Shi nói rằng Shi đã sinh con trai của họ vào mùa hè sau khi Boursicot rời đi. Tuy nhiên, do lo ngại cho sự an toàn của đứa trẻ mang dòng máu lai, Shi đã gửi con đến sống với gia đình gần biên giới Nga.

Trong nhiều năm sau đó, Boursicot không gặp được con trai. Tuy nhiên, ở thời điểm này, ông tiếp tục đến thăm Shi dưới danh nghĩa học về Cách mạng Văn hóa, bất chấp nguy cơ cho sự an toàn của bản thân.

Một ngày nọ, Shi thông báo rằng một đại diện của chính quyền thành phố Bắc Kinh sẽ thay thế Shi làm giáo viên của Boursicot. Một người đàn ông tên Kang xuất hiện tại nhà Shi khi Boursicot đang thăm. Nhận thấy Kang có thể là sĩ quan cảnh sát, Boursicot đề nghị giúp đỡ chính phủ Trung Quốc để tiếp tục mối quan hệ với Shi.

Từ đó, Bernard Boursicot bắt đầu hoạt động gián điệp cho chính phủ Trung Quốc. Dưới sự chỉ đạo của một người đàn ông tên Kang, Boursicot thường xuyên cung cấp cho phía Trung Quốc các báo cáo từ các đại sứ quán Pháp tại Moscow và Washington. Đổi lại, ông được phép duy trì mối quan hệ với Shi Pei Pu.

Shi Pei Pu sau này tuyên bố không hề hay biết về hoạt động gián điệp của Boursicot. Trong một tuyên bố, Shi nói: “Tôi không biết rằng người bạn Bernard Boursicot của tôi đã giao tài liệu cho chính quyền Trung Quốc, đặc biệt là cho một người tên Kang, người mà anh ấy gặp tại nhà tôi ở Bắc Kinh khi tôi không có mặt và không hề hay biết về điều đó”.

Năm 1973, Boursicot cuối cùng được phép gặp con trai - Shi Du Du, khi cậu bé đã 7 tuổi. Shi tuyên bố rằng, do đất nước đang trở nên cởi mở hơn, việc đưa cậu bé về nhà giờ đây đã an toàn. Trong vài tuần ngắn ngủi, họ có thể sống cùng nhau như một gia đình. Tuy nhiên, khi thị thực của Boursicot hết hạn, ông buộc phải trở về Pháp.

Vén màn sự thật

Sau khi từ chức khỏi ngành ngoại giao, Bernard Boursicot trở về Paris và bắt đầu mối quan hệ với một người đàn ông tên Thierry. Tuy nhiên, nỗi nhớ Shi Pei Pu và đứa con trai khiến ông không yên lòng. Boursicot đề nghị đưa Shi và Shi Du Du sang Paris sống cùng họ. Thierry miễn cưỡng đồng ý.

Năm 1982, Shi cùng Shi Du Du đến Paris và chuyển vào sống chung với Boursicot và Thierry. Tại đây, Shi nhanh chóng xây dựng lại sự nghiệp ca hát, nhưng vẫn duy trì danh tính nam giới nơi công cộng, ý thức rằng có thể cần trở về Trung Quốc trong tương lai. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Shi và Boursicot đã mất đi sự lãng mạn, trở thành một nghĩa vụ hơn là tình yêu. Họ vẫn sống cùng nhau tại Paris trong 1 năm, cho đến năm 1983, khi cả hai bị bắt vì tội gián điệp.

Cuối năm 1982, chính phủ Pháp tiến hành giám sát thường lệ đối với các nhà ngoại giao Trung Quốc tại Paris và phát hiện mối quan hệ giữa Bernard Boursicot, một công chức Bộ Ngoại giao Pháp từng công tác ở nước ngoài và một công dân Trung Quốc sống tại địa chỉ của Boursicot, sau này được xác định là Shi Pei Pu.

Tháng 6/1983, cơ quan an ninh Pháp bắt giữ Boursicot và buộc tội ông về hành vi gián điệp. Một tuần sau, Shi cũng bị bắt giữ. Đây là thời điểm những lời nói dối của Shi bắt đầu bị phơi bày.

Sau khi bị bắt giữ, một cuộc điều tra đã nhanh chóng làm sáng tỏ câu chuyện của Shi Pei Pu về việc sinh ra là nữ và bị cha mẹ ép sống như nam giới hoàn toàn là bịa đặt. Tại trại giam, các bác sĩ tiến hành khám nghiệm y tế và phát hiện Shi có cơ quan sinh dục nam hoàn chỉnh, không có dấu hiệu từng trải qua phẫu thuật chuyển giới. Shi đã trình bày cách ông sử dụng kỹ thuật đặc biệt để che giấu bộ phận sinh dục nam, tạo ra ảo giác về cơ thể nữ giới, nhằm thuyết phục Boursicot rằng mình là phụ nữ.

Tại tòa, Shi thừa nhận: “Tôi chưa bao giờ nói với Bernard rằng tôi là phụ nữ. Tôi chỉ để anh ấy hiểu rằng tôi có thể là phụ nữ”. Tuy nhiên, điều này đặt ra nghi vấn về danh tính thực sự của đứa trẻ mà Shi tuyên bố là con chung của họ.

Ban đầu, Shi khẳng định rằng Shi Du Du là con ruột của Boursicot, được thụ thai thông qua phương pháp thụ tinh nhân tạo. Tuy nhiên, cuộc điều tra sau đó tiết lộ rằng Shi Pei Pu đã nhận nuôi Shi Du Du khi cậu bé lên 4 tuổi. Theo báo cáo, Shi Du Du là người dân tộc Duy Ngô Nhĩ, sinh ra trong một gia đình nghèo khó ở Tân Cương (Trung Quốc) và đã bị mẹ bán đi do hoàn cảnh khó khăn.

Sự thật tàn khốc này đã khiến Boursicot - người đã tin tưởng và yêu thương Shi hết lòng suốt gần 2 thập kỷ rơi vào trạng thái tuyệt vọng. Ông đã cố gắng tự tử trong trại giam bằng cách cắt cổ họng, nhưng may mắn được cứu sống. Mặc dù sống sót, Boursicot không bao giờ hoàn toàn tha thứ cho Shi Pei Pu.

Năm 1986, sau một phiên tòa kéo dài 2 ngày, Tòa án Pháp đã kết án Shi Pei Pu và Bernard Boursicot mỗi người 6 năm tù giam vì tội gián điệp. Tuy nhiên, chỉ 1 năm sau, vào năm 1987, Tổng thống Pháp Francois Mitterrand đã ân xá cho Shi Pei Pu và vài tháng sau đó, Boursicot cũng được ân xá. Quyết định này được cho là nhằm tránh làm tổn hại đến mối quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, khi chính phủ Pháp không muốn một vụ án được cho là “ngớ ngẩn” này gây ảnh hưởng đến mối quan hệ song phương.

Vụ án của Shi Pei Pu và Bernard Boursicot đã gây nên cơn sốt truyền thông, câu chuyện thậm chí đã trở thành nguồn cảm hứng cho vở kịch “M. Butterfly” của nhà viết kịch người Mỹ gốc Hoa David Henry Hwang, ra mắt năm 1988 và giành giải Tony. Vở kịch sau đó được chuyển thể thành phim cùng tên năm 1993, do David Cronenberg đạo diễn.

Sau khi được ân xá, Shi Pei Pu tiếp tục sống tại Paris cùng với Shi Du Du và vẫn duy trì việc sử dụng đại từ nhân xưng nam trong công chúng. Mặc dù một số người suy đoán rằng Shi có thể là một phụ nữ chuyển giới, Shi chưa bao giờ công khai xác nhận điều này. Trong một cuộc phỏng vấn năm 1988, Shi nói: “Tôi từng mê hoặc cả đàn ông và phụ nữ. Tôi là gì và họ là gì không quan trọng”.

Shi Pei Pu qua đời năm 2009 tại Paris, hưởng thọ 70 tuổi. Vụ án của Shi và Boursicot vẫn là một trong những ví dụ điển hình về cách mà tình yêu, lừa dối và chính trị có thể đan xen một cách phức tạp. Câu chuyện cũng mở ra những câu hỏi về cách mà xã hội thực sự hiểu và đối xử với các vấn đề liên quan đến giới tính và bản sắc cá nhân, đặc biệt trong bối cảnh an ninh quốc gia và quan hệ quốc tế.

Vụ án Shi Pei Pu và Bernard Boursicot không chỉ là một câu chuyện gián điệp thông thường mà còn là một tấm gương phản chiếu những phức tạp của con người, nơi mà tình yêu, bản sắc và chính trị giao thoa và tạo nên một câu chuyện khó quên trong lịch sử tình báo thế giới.

×