Từng 2 lần sáp nhập, tách ra

Vào thời Trần, địa danh Tuyên Quang lần đầu tiên xuất hiện trong Thư tịch cổ với tên gọi: Lộ Tuyên Quang. 

Năm 1397 (năm Quang Thái thứ 10), Hồ Quý Ly đổi tên lộ Tuyên Quang thành trấn Tuyên Quang. Đến năm 1466 (năm Quang Thuận thứ 7), vua Lê Thánh Tông chia đất nước thành 12 đạo thừa tuyên, trong đó có thừa tuyên Tuyên Quang. 

Tháng 10 âm lịch năm Tân Mão, tức tháng 11 năm 1831, vua Minh Mệnh tiến hành cải cách bộ máy hành chính toàn quốc, chia định địa hạt từ Quảng Trị trở ra thành 18 tỉnh, trong đó có tỉnh Tuyên Quang. Như vậy, năm 1831, lần đầu tiên trong lịch sử, xuất hiện tỉnh Tuyên Quang trong hệ thống hành chính của nhà nước phong kiến Việt Nam. 

Năm 2011, tại Hội thảo khoa học xác định thời điểm thành lập tỉnh Tuyên Quang do Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tuyên Quang phối hợp với Viện Sử học Việt Nam tổ chức đã xác định ngày 04/11/1831 là thời điểm thành lập tỉnh Tuyên Quang. 

Hội đồng Nhân dân tỉnh Tuyên Quang khóa XVII, nhiệm kỳ 2011- 2016 đã ra Nghị quyết công nhận ngày thành lập tỉnh Tuyên Quang là ngày 04/11/1831.

Tỉnh Tuyên Quang khi được chia định địa giới có 01 phủ, 01 huyện và 05 châu, gồm: phủ Yên Bình, huyện Hàm Yên, các châu Vị Xuyên, Đại Man, Lục Yên, Bảo Lạc và Thu Vật. 

Toàn bộ vùng đất của tỉnh Tuyên Quang lúc bấy giờ chính là các huyện Yên sơn, Chiêm Hóa, Hàm Yên, Na Hang, Lâm Bình, thành phố Tuyên Quang; huyện Yên Bình, Lục Yên của tỉnh Yên Bái; huyện Bảo lạc, Bảo Lâm của tỉnh Cao Bằng và toàn bộ tỉnh Hà Giang ngày nay.

Trải qua các thời kỳ lịch sử, các đơn vị hành chính của tỉnh Tuyên Quang có nhiều thay đổi: phủ Đoan Hùng tách khỏi tỉnh Sơn Tây để nhập vào tỉnh Tuyên Quang; châu Lục Yên tách khỏi tỉnh Tuyên Quang để nhập vào tỉnh Lào Cai; huyện Vĩnh Tuy và Vị Xuyên tách khỏi Tuyên Quang để thành lập tỉnh Hà Giang; huyện Yên Bình tách khỏi Tuyên Quang nhập vào tỉnh Yên Bái; huyện Bảo lạc, Bảo Lâm tách khỏi Tuyên Quang nhập vào tỉnh Cao Bằng. 

Năm 1976, tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang sáp nhập thành tỉnh Hà Tuyên và đến năm 1991 lại được tách ra, tái lập hai tỉnh mới: Tuyên Quang và Hà Giang. Kể từ đó tới nay, địa giới hành chính tỉnh Tuyên Quang không thay đổi so với ngày nay.

Mức tăng trưởng kinh tế cao nhất của tỉnh trong 10 năm nay

Ngày 14/4/2023, tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức công bố Quy hoạch tỉnh Tuyên Quang thời kỳ 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 325/QĐ-TTg ngày 30/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ.

Quy hoạch xác định mục tiêu về kinh tế phấn đấu đến năm 2030, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) bình quân thời kỳ 2021-2030 đạt trên 9,5%.

Cơ cấu kinh tế: Ngành công nghiệp - xây dựng chiếm 42,8%, ngành dịch vụ chiếm 40,8%, ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 13,2%, thuế sản phẩm trừ trợ cấp chiếm 3,2%, GRDP bình quân đầu người đạt trên 130 triệu đồng/người/năm.

Định hướng đến năm 2050, Tuyên Quang là tỉnh phát triển, thu nhập cao của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ. 

Các khu công nghiệp, cụm công nghiệp phát triển xanh, công nghiệp sinh thái, thông minh; dịch vụ phát triển đa dạng, hiện đại; sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo định hướng, địa phương này tập trung phát triển ba trụ cột kinh tế gồm: Công nghiệp chế biến, chế tạo và năng lượng theo định hướng kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh; phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh; nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hữu cơ, đặc sản và kinh tế lâm nghiệp bền vững, xây dựng nông thôn mới.

Hình thành 4 cực tăng trưởng gắn với tiềm năng thế mạnh vùng bao gồm: công nghiệp, dịch vụ, du lịch và đô thị tại TP. Tuyên Quang và phía Nam huyện Yên Sơn; công nghiệp, đô thị, du lịch tại huyện Sơn Dương; du lịch, nông nghiệp hàng hóa đặc sản, chất lượng cao tại huyện Na Hang và Lâm Bình; công nghiệp và nông, lâm nghiệp tại khu vực huyện Hàm Yên, Chiêm Hóa.

Sau 4 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đã đạt nhiều kết quả quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, nổi bật là: 15 chỉ tiêu chủ yếu, các khâu đột phá, nhiệm vụ trọng tâm của Nghị quyết Đại hội cơ bản đảm bảo lộ trình đề ra.

Bên cạnh đó, chất lượng giáo dục, công tác khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân tiếp tục được nâng lên; tỷ lệ người dân có bảo hiểm y tế đạt 95,9%. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm xuống còn 10,2%. 

Năm 2024 hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho 2.449 hộ gia đình với tổng kinh phí trên 365 tỷ đồng, lũy kế từ năm 2021 đến nay đã hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho trên 7.000 hộ gia đình với tổng kinh phí gần 1.000 tỷ đồng. Quốc phòng được củng cố, an ninh trật tự, an toàn xã hội được giữ vững.

Đối với xây dựng nông thôn mới, đến nay, toàn tỉnh có 85/121 xã hoàn thành đạt chuẩn nông thôn mới (70,25% tổng số xã, vượt mục tiêu đề ra trong giai đoạn 2021-2025). Hiện, GRDP bình quân đầu người đạt 61,53 triệu đồng/năm.

Tuyên Quang đang đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP năm 2025 là 9,01%, phấn đấu giai đoạn 2026-2030 đạt mức 2 con số (10,05%).

Đồng thời, Tuyên Quang cũng phấn đấu hết năm 2025, mức thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số tăng hơn 2 lần so năm 2020. 

Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm bình quân từ 4%/năm trở lên; 50% lao động người dân tộc thiểu số trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp nhu cầu, điều kiện và đặc thù vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Hoàn thành nhựa hóa, bê tông hóa 100% đường từ trung tâm huyện đến trung tâm xã; 100% hộ gia đình được sử dụng điện lưới quốc gia; hơn 80% nhà văn hóa thôn, bản đạt chuẩn; 100% đồng bào dân tộc thiểu số tham gia bảo hiểm y tế; 80% số thôn có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống thành lập câu lạc bộ bảo tồn tiếng nói, trang phục dân tộc và câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ dân gian của dân tộc mình.

×