Nông thôn trù phú, trong lành, nhà cao cửa rộng, cuộc sống sung túc hơn của người dân vùng rươi, vùng lúa rươi của thành phố Hải Phòng sau sáp nhập, hợp nhất với tỉnh Hải Dương cũng theo đó mà tốt đẹp hơn.

Con rươi-con đặc sản "trời ban", sản vật sinh ra từ các cửa sông

Con rươi (trong dân gian gọi là rồng đất) là loài nhuyễn thể thuộc họ Rươi, ngành Giun đốt, khu vực sinh sống thường ở môi trường nước mặn hoặc nước lợ.

Nhìn bên ngoài, con rươi nhìn khá giống với giun đất, đầu có 1 thùy nhỏ ở trước miệng, trên miệng có 2 mắt màu đen.

Thân rươi dẹp, dài khoảng 6 - 7cm và rộng khoảng 5 - 6mm, trên thân có 65 đốt với nhiều màu sắc khác nhau như: hồng, trắng, nâu,... Phần lưng trên được phủ một lớp tơ dài và dày.

Mặc dù có hình dáng trông hơi "đáng sợ" nhưng rươi lại được xếp vào danh sách thực phẩm quý giá nhất, bởi có hàm lượng dinh dưỡng cao và hương vị thơm ngon.

Với rươi, các bà nội trợ có thể chế biến thành nhiều món ăn đa dạng, phong phú và không kém phần độc lạ mà lại chứa nhiều dinh dưỡng.

Rươi chỉ nổi ở vùng nước lợ gần cửa sông nơi có nước thủy triều lên xuống ở xã Tân Liên, huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng.

Con rươi là một loại đặc sản thuộc miền Bắc nước ta và chỉ có duy nhất ở khu vực này. Hằng năm, rươi chỉ xuất hiện tại những vùng quanh các cửa sông lớn vào tháng 9, 10 và 11 âm lịch nên số lượng thu hoạch khá khan hiếm.

Một số vùng có nhiều rươi sinh sống nhất là Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh,...Tại các tỉnh này có các cửa sông lớn như sông Cầm, sông Đạm Thủy, sông Đá Bạc (Quảng Ninh); sông Văn Úc, sông Thái Bình, sông Luộc, sông Hóa (Hải Phòng); sông Thái Bình, sông Văn Úc, sông Kinh Thầy (Hải Dương).

Các vùng cửa sông có rươi ở Quảng Ninh tập trung chủ yếu ở thị xã Đông Triều, nổi tiếng với sông Cầm, sông Đạm Thủy, và sông Đá Bạc. Các vùng bãi lầy dọc các sông này là nơi rươi tập trung nhiều nhất. Ngoài Đông Triều, rươi cũng được tìm thấy ở thành phố Uông Bí và thị xã Quảng Yên.

Các vùng cửa sông có nhiều rươi ở Hải Phòng bao gồm vùng lợ ven sông Văn Úc, sông Thái Bình, sông Luộc, sông Hóa thuộc các huyện An Lão, Kiến Thụy, Tiên Lãng, Vĩnh Bảo. Vùng cửa sông này có nước thủy triều lên xuống, tạo môi trường sống lý tưởng cho rươi.

Ở Hải Dương, rươi xuất hiện tại các vùng nước lợ ven sông Thái Bình, Văn Úc và Kinh Thày thuộc các huyện Tứ Kỳ, Thanh Hà, Kim Thành và Kinh Môn, trong đó, Tứ Kỳ và Thanh Hà là vùng rươi có sản lượng và chất lượng hơn cả.

Tiên Lãng-vùng rươi khổng lồ của thành phố Hải Phòng

Những cánh đồng nước lợ ở huyện Tiên Lãng của thành phố Hải Phòng là nơi có điều kiện cực kỳ thuận lợi cho con rươi trú ngụ, sinh sôi nảy nở.

Những cánh đồng nước lợ ở Tiên Lãng cũng là điều kiện tuyệt vời cho việc phát triển nghề nuôi rươi thương phẩm, có thể kết hợp trồng lúa hữu cơ, nuôi các loài thủy sản khác theo phương pháp hữu cơ.

Đặc tính của rươi chỉ có thể thu hoạch 1 vụ/năm vào khoảng tháng 10 dương lịch, do đó các gia đình đều trồng thêm lúa vào vụ chiêm để tránh lãng phí ruộng.

Trước mùa sinh sản của rươi, các gia đình ở vùng rươi Vĩnh Bảo, Tiên Lãng của thành phố Hải Phòng tháo cạn đầm, bắt “địch” hại của rươi để tránh nguy cơ dịch bệnh. Sau đó mới cày, bừa để đầm bằng phẳng, hơi dốc về phía cửa cống…Ảnh: Cổng TTĐT Hải Phòng.

Tuy nhiên, vụ lúa ở Tiên Lãng trồng hoàn toàn tự nhiên, không phân bón, không thuốc trừ cỏ, không thuốc trừ sâu. Mục đích chính là để làm tơi xốp đất và dùng cuống rạ cuối mùa làm thức ăn cho rươi.

Huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng có diện tích nuôi rươi lớn nhất, khoảng 800 ha. Diện tích nuôi con đặc sản "trời ban" này chiếm phần lớn trong tổng diện tích nuôi rươi của thành phố Hải Phòng, khoảng 1200 ha. Các huyện khác cũng có diện tích nuôi rươi đáng kể như Vĩnh Bảo (hơn 500 ha), Kiến Thụy (gần 500 ha) và An Lão (gần 100 ha).

Tháng 10 âm lịch là thời điểm thu hoạch rươi, trên khắp cánh đồng bãi thôn Kim Ngân, Xung Kích, Khắc Phục của xã Vĩnh An, huyện Vĩnh Bảo TP Hải Phòng người dân hò nhau thả săm (dụng cụ bằng lưới mắt nhỏ) bắt “lộc trời”.

Người dân thôn Kim Ngân từ nhiều đời thuần tuý làm nông nghiệp. Hàng trăm mẫu ruộng lúa giáp con sông Cái là nơi họ cấy lúa, kiếm hạt hạt thóc nuôi sống gia đình.

Từ lúc chỉ có một vài hộ làm rươi, đến nay toàn xã Tự Cường (huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng) đã có 57 hộ khai thác con rươi với tổng diện tích 58 ha.

Mùa khai thác rươi ở huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng.

Với giá rươi tươi bình quân khoảng 300.000 đồng/kg – 400.000 đồng/kg, doanh thu từ rươi của xã Tự Cường đạt trên 25 tỷ đồng.

Về Cẩm La, Tự Cường vào mùa rươi, xe ô tô nối dài trên những con đê, đường vào vùng khai thác, không khí mua bán rươi rất nhộn nhịp. Người mua, bán rồi người xem, người đến trải nghiệm vớt rươi... Đó là những hình ảnh sống động của vùng đất bãi xã Tự Cường một thời dường như quên lãng.

Vùng xuất hiện "con đặc sản trời ban" lớn nhất tỉnh Hải Dương là huyện nào?

Huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương có nhiều rươi nhất. Xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ là vùng rươi nổi tiếng nhất, với nhiều hộ dân nuôi rươi và chất lượng rươi được đánh giá cao.

Hiện nay toàn tỉnh Hải Dương có khoảng 524,31 ha diện tích nuôi rươi, trong đó tập trung chủ yếu ở huyện Tứ Kỳ. Xã An Thanh là một trong những xã có số hộ dân nuôi rươi lớn nhất trong huyện, chất lượng rươi ở đây cũng được đánh giá rất cao.

Vào chính vụ, tầm tháng 9-10 âm lịch, nông dân xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ (Hải Dương) tất bật thu hoạch rươi chính vụ. Xã có hơn 500 hộ dân tham gia mô hình trồng lúa hữu cơ kết hợp khai thác rươi, cáy nội đồng với khoảng 300ha.

Hiện An Thanh có 137 ha diện tích ngoài bãi sông Thái Bình đã được chứng nhận vùng sản xuất hữu cơ theo tiêu chuẩn Việt Nam với mô hình cấy lúa hữu cơ kết hợp khai thác con rươi, con cáy mang lại giá trị kinh tế cao ước đạt từ 300 - 400 triệu đồng/ha đất sản xuất nông nghiệp.

Khai thác con rươi-con đặc sản trời ban ở xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương. Ảnh: Báo Hải Dương.

Xuất phát từ hiệu quả của mô hình cấy lúa kết hợp khai thác con rươi, con cáy, xã An Thanh tiếp tục quy hoạch 214 ha diện tích đất sản xuất trong đồng để thực hiện mô hình cấy lúa kết hợp khai thác con rươi, con cáy.

Qua 2 năm, trên 40 ha diện tích trong đồng cho sản lượng rươi đạt 15 đến 20 kg rươi/sào, xấp xỉ năng suất ngoài bãi.

Tổng sản lượng rươi trên địa bàn xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ (tỉnh Hải Dương) ước đạt gần 100 tấn rươi/năm. Riêng giá trị kinh tế từ con rươi đem lại cho xã An Thanh hơn 30 tỷ đồng, chiếm gần 30% tổng giá trị sản phẩm toàn xã.

Sáp nhập tỉnh Hải Dương với Hải Phòng-mở rộng vùng con đặc sản trời cho

Việc sáp nhập tỉnh Hải Dương và thành phố Hải Phòng có thể mở ra những tiềm năng đáng kể cho việc mở rộng và phát triển bền vững các vùng nuôi và khai thác rươi (Palolo worm), một đặc sản có giá trị kinh tế cao của cả hai địa phương.

Sự kết hợp này hứa hẹn tạo ra một vùng sinh thái nông nghiệp ven biển – cửa sông thống nhất, tối ưu hóa điều kiện tự nhiên và nguồn lực cho loài thủy sản đặc trưng này.

Rươi là loài sống ở vùng nước lợ và ngọt tại các khu vực cửa sông, bãi triều, nơi có sự giao thoa giữa nước ngọt từ nội địa và nước mặn từ biển. Hải Dương, với các huyện Tứ Kỳ, Thanh Hà, là những vùng rươi trọng điểm ở thượng nguồn các hệ thống sông lớn như sông Thái Bình.

Trong khi đó, Hải Phòng sở hữu vùng cửa sông, ven biển rộng lớn (Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, An Lão) với điều kiện độ mặn lý tưởng cho quá trình sinh sản và phát triển của ấu trùng rươi.

Sáp nhập sẽ tạo ra một không gian quản lý đồng bộ từ thượng nguồn đến hạ nguồn, đảm bảo sự kết nối sinh thái cần thiết cho vòng đời của rươi.

Một sự quản lý thống nhất cho phép điều tiết nguồn nước, kiểm soát ô nhiễm và bảo vệ môi trường sống của rươi một cách hiệu quả hơn trên toàn lưu vực sông.

Vào vụ rươi ở Hải Phòng. Ảnh: Cổng TTĐT Hải Phòng.

Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực từ phát triển công nghiệp, nông nghiệp có thể ảnh hưởng đến chất lượng nước và vùng sinh thái của rươi.

Nhiều khu vực đất nông nghiệp ven sông của Hải Dương, hiện có thể chưa hoàn toàn phù hợp hoặc chỉ khai thác rươi tự nhiên với năng suất chưa cao, có thể được cải tạo và áp dụng các mô hình kỹ thuật nuôi trồng tiên tiến (như mô hình lúa – rươi hữu cơ) mà Hải Phòng đã có kinh nghiệm.

Sự tiếp giáp và liên thông về mặt địa lý sau sáp nhập sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao kỹ thuật, con giống và mở rộng các vùng nuôi trồng có kiểm soát.

Việc hình thành một vùng rươi lớn và tập trung sẽ tạo đà cho việc xây dựng thương hiệu mạnh, đầu tư vào công nghệ chế biến sâu, bảo quản và tiêu thụ sản phẩm rươi một cách bài bản và quy mô hơn, từ đó nâng cao giá trị gia tăng cho đặc sản này.

Việc hợp nhất nguồn lực khoa học và kinh nghiệm thực tiễn từ cả hai địa phương sẽ thúc đẩy công tác nghiên cứu về đặc điểm sinh học, sinh thái của rươi, cũng như các giải pháp bảo tồn và phát triển nguồn lợi rươi bền vững trong một vùng lớn hơn.

Thách thức cần lưu ý tại vùng rươi Hải Phòng sau sáp nhập, hợp nhất với tỉnh Hải Dương

Bên cạnh những tiềm năng, việc mở rộng vùng rươi cũng cần đối mặt với các thách thức như quy hoạch sử dụng đất hợp lý, đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, quản lý dịch bệnh, và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Việc sáp nhập Hải Dương và Hải Phòng mang lại một cơ hội lớn để cộng hưởng lợi thế, tạo ra một "thủ phủ rươi" mới với quy mô và tiềm năng phát triển vượt trội, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của vùng đồng bằng sông Hồng.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có một quy hoạch tổng thể, khoa học và sự phối hợp chặt chẽ trong quản lý và đầu tư phát triển.

TOP 3 MÓN ĐẶC SẢN CHẾ BIẾN TỪ CON RƯƠI
1: Canh rươi nấu măng
Canh rươi nấu măng là một món dân giã, thanh mát. Món ăn có hương vị đậm đà, hòa quyện giữa vị beo béo của rươi cùng vị chua cay của măng.
Thưởng thức canh rươi nấu măng vào những ngày trời se lạnh sẽ giúp cơ thể giữ ấm tốt hơn.

2: Chả rươi
Chả rươi có lớp vỏ giòn tan, vàng ruộm bắt mắt cùng phần thịt rươi béo ngọt, giòn dai tự nhiên. Món này mà chấm cùng nước mắm chua ngọt hay tương ớt thì ngon hết sẩy.

3: Rươi rang muối

Trông có vẻ cầu kỳ nhưng cách chế biến rươi rang muối lại rất đơn giản. Chỉ mất vài phút chế biến, bạn đã có ngay món rươi rang muối với lớp vỏ bột vàng ươm, giòn tan, mằn mặn bọc lấy phần thịt rươi chín béo, ngọt ngào.

×