Khi xe bắt đầu rẽ những khúc cua cuối cùng lên tới Cổng Trời Quản Bạ – nơi được mệnh danh là “cửa ngõ đầu tiên” vào cao nguyên đá Đồng Văn – trời như gần lại. Nhưng ít ai ngờ rằng, chỉ cần đi thêm một quãng ngắn về phía sau Cổng Trời, một thế giới khác hiện ra – không phải là đá xám lạnh, mà là cả một vùng xanh mát mắt toàn rau, như một bức tranh dịu dàng vắt qua lưng núi.

Màu xanh rau ôn đới giữa rừng đá

Ẩn mình sau Cổng Trời Quản Bạ – cửa ngõ đầu tiên dẫn vào cao nguyên đá Đồng Văn, những cánh đồng rau xanh mướt trải dài như một bức tranh thiên nhiên sống động, tô điểm cho vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng Hà Giang.​

Tôi đứng lặng người trên triền đồi, mắt không rời được những luống rau thẳng tắp, chạy dài xuống tận chân dốc.

Từng thửa ruộng bậc thang phủ đầy cải mèo, cải ngọt, cải cúc... lấp lánh trong nắng sớm. Thi thoảng có bóng người lom khom cắt rau, hay một tiếng gọi í ới vọng từ đầu thửa này sang thửa kia.

Giữa khung cảnh hùng vĩ, rắn rỏi của đá núi Hà Giang, những cánh đồng rau ấy hiện lên như một điều gì rất mềm mại, rất người.

Bà Mỷ – một người phụ nữ Dao đỏ hơn 60 tuổi – đón tôi bằng nụ cười móm mém, tay vẫn thoăn thoắt nhổ cải. “Chỗ này đất tốt lắm, lại mát quanh năm, rau lúc nào cũng xanh. Chỉ cần sương không đóng đá là trồng được hết,” bà nói, tay chỉ vào những luống rau non mới lên vài lá.

“Người dân nơi đây không chỉ trồng rau để ăn, mà còn để mang ra chợ huyện bán, đổi lấy muối, dầu, thậm chí là sách vở cho lũ trẻ. Rau trở thành một phần trong nhịp sống – lặng lẽ nhưng bền bỉ, như chính người vùng cao này vậy” - bà Mỷ chia sẻ.

Xã Quyết Tiến là một trong những địa phương đi đầu trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, dễ dàng cảm nhận được không khí sản xuất sôi động nơi đây.

Dưới ánh nắng, những cánh đồng rau xanh mướt trải dài, tô điểm thêm vẻ trù phú cho vùng cao.

Bà con tất bật thu hoạch, chăm sóc từng luống rau, mang đến nguồn nông sản sạch, an toàn cho thị trường. Với khí hậu mát mẻ quanh năm, nguồn nước dồi dào và đất đai màu mỡ, Quyết Tiến đang khẳng định vai trò là vùng rau trọng điểm của huyện.

Chị Lù Thị Mai - thôn Đông Tinh, xã Quyết Tiến chia sẻ: “Gia đình tôi chuyển diện tích trồng ngô kém hiệu quả sang trồng rau màu cho giá trị kinh tế cao. Chúng tôi canh tác 3 loại rau chính gồm cà chua, dưa chuột và bắp cải trên diện tích 7.000 m2, mỗi năm luân canh 3 vụ.

Nhờ đó, tổng doanh thu đạt khoảng 650 triệu đồng/năm; sau khi trừ chi phí, lợi nhuận khoảng 350 triệu đồng. Có được kết quả như vậy là nhờ áp dụng kỹ thuật mới trong canh tác, đồng thời chủ động liên kết với doanh nghiệp để tiêu thụ ổn định sản phẩm”.

Từ những mô hình hiệu quả như của gia đình chị Mai, xã Quyết Tiến đã hình thành vùng rau tập trung với tổng diện tích 490 ha.

Trong đó, diện tích dưa chuột chiếm trên 209 ha, cà chua khoảng 148 ha, còn lại là các loại rau màu khác. Các mô hình này tập trung tại các thôn: Nậm Lương, Dìn Sán, Đông Tinh, Bó Lách, Tân Tiến, Vĩnh Tiến...

Nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật và tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, năng suất, sản lượng và chất lượng nông sản đều được nâng cao rõ rệt.

Ông Nguyễn Văn Tuân - Phó Chủ tịch UBND xã Quyết Tiến, huyện Đồng Văn (tỉnh Hà Giang) cho biết: “Xã đã thành lập 6 hợp tác xã nông nghiệp, tổ chức sản xuất rau theo tiêu chuẩn an toàn. Chúng tôi phối hợp mở các lớp tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ người dân vay vốn và đồng hành trong quá trình chuyển đổi sản xuất.

Năm 2024, sản lượng rau toàn xã đạt hơn 15.325 tấn, ước tính tổng thu nhập trên 76 tỷ đồng. Sản phẩm được tiêu thụ tại các cửa hàng rau an toàn trong tỉnh và hệ thống siêu thị tại Hà Nội”.

Sau này, tỉnh Hà Giang sáp nhập với tỉnh Tuyên Quang, vùng rau xanh Quyết Thắng vẫn là một vành đai xanh trên đá núi.

Một phần của núi rừng, một phần của con người

Không chỉ riêng Quyết Tiến, nhiều địa phương khác trong huyện cũng tích cực chuyển đổi sản xuất, phát triển vùng rau màu theo hướng hàng hóa.

Tại xã Quản Bạ, diện tích trồng rau đạt 10,16 ha, sản lượng hằng năm khoảng 1.200 tấn, giá trị thu hoạch bình quân 70 triệu đồng/ha. Tổng thu nhập từ trồng rau toàn xã đạt trên 700 triệu đồng mỗi năm.

Theo thống kê, toàn huyện Quản Bạ hiện có trên 2.598 ha rau, củ, quả các loại, sản lượng gần 72.400 tấn, tăng 108,3% so với cùng kỳ năm trước.

Các vùng chuyên canh tập trung chủ yếu tại các xã: Quản Bạ, Quyết Tiến, Đông Hà, Lùng Tám, Tùng Vài, Nghĩa Thuận… tạo nên mạng lưới sản xuất rau an toàn liên hoàn, hiệu quả và bền vững.

Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Ngọc Pha - Phó Chủ tịch UBND huyện Quản Bạ nhấn mạnh: “Huyện xác định phát triển nông nghiệp hàng hóa là định hướng trọng tâm. Đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu rau an toàn Quản Bạ.

Việc phát triển các vùng chuyên canh rau an toàn không chỉ giúp bà con nông dân ổn định thu nhập, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng hiệu quả, bền vững.

Bên cạnh giá trị kinh tế, các mô hình này còn có ý nghĩa thiết thực trong công tác xóa đói, giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân...

Khi chiều xuống, sương bắt đầu giăng qua thung lũng. Người dân thu dọn giỏ rau cuối cùng, lững thững về bản. Những cánh đồng lại trở nên tĩnh lặng, nhưng vẫn không mất đi vẻ sống động vốn có như đang thở, đang thì thầm kể chuyện với núi rừng.

Tôi rời khỏi Cổng Trời khi ánh nắng cuối cùng nhạt dần. Trong gương chiếu hậu, vùng rau phía sau như một mảng xanh lặng lẽ mà kiên cường một phần của núi, một phần của người, và mãi là một phần ký ức đẹp đẽ của những ai đã từng đặt chân đến nơi đây.

Những cánh đồng rau phía sau Cổng trời Quản Bạ là minh chứng cho sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người, tạo nên một bức tranh sống động và đầy màu sắc. Đây không chỉ là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích thiên nhiên và muốn tìm hiểu về văn hóa nông nghiệp vùng cao, mà còn là nơi để tìm lại sự bình yên giữa cuộc sống hối hả.

Những cánh đồng rau xanh ở vùng cổng trời Quản Bạn vẫn một màu xanh tươi mát, càng hy vọng trù phú hơn khi tỉnh Hà Giang về chung nhà với tỉnh Tuyên Quang...

×