Sáp nhập tỉnh mở ra không gian rộng lớn để phát triển

Chiều 5/3, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị tại các Kết luận 126, 127, Bí thư Đảng ủy Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính, chủ trì cuộc họp của Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ thảo luận, cho ý kiến về đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp để chuẩn bị trình cấp có thẩm quyền.

Sau khi nghe báo cáo của Bộ Nội vụ và ý kiến của các đại biểu, Thường vụ Đảng ủy Chính phủ thống nhất mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đó là cấp tỉnh (gồm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp cơ sở. Đảng ủy Chính phủ cũng thảo luận về các phương án dự kiến sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã.

Thủ tướng Phạm Minh Chính, nhấn mạnh việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh cần căn cứ trên một số tiêu chí quan trọng, đó là diện tích, dân số, kinh tế, văn hóa và khả năng bổ sung, hỗ trợ cho nhau để phát triển. Thủ tướng đánh giá cao công tác chuẩn bị của Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan, đề nghị các cơ quan sớm hoàn thiện Đề án báo cáo Bộ Chính trị cho ý kiến.

Trao đổi với PV Dân Việt, PGS.TS, Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Việt Nam cho rằng, nếu việc sáp nhập tỉnh được thực hiện một cách bài bản, có tính toán dựa trên các yếu tố diện tích, dân số, kinh tế, văn hóa và khả năng bổ trợ lẫn nhau, thì đây không chỉ là câu chuyện tinh giản bộ máy hành chính, mà còn có thể mở ra một không gian rộng lớn để phát triển vùng một cách bền vững.

Theo ông Sơn, điều quan trọng không nên nhìn nhận sáp nhập chỉ đơn thuần ở góc độ hành chính, mà phải xem đó là cơ hội để tạo ra những trung tâm kinh tế - văn hóa mạnh mẽ hơn, giảm bớt sự chia cắt, phân tán nguồn lực và thúc đẩy sự phát triển hài hòa giữa các địa phương.

"Với góc nhìn văn hóa, tôi nhận thấy việc sáp nhập địa giới hành chính cấp tỉnh không chỉ giúp tinh gọn bộ máy, mà còn có thể tạo ra những vùng văn hóa mới với sự đa dạng, phong phú hơn. Khi các địa phương có đặc điểm tương đồng về kinh tế, văn hóa, xã hội được hợp nhất, thì lợi thế của từng vùng có thể bổ trợ lẫn nhau, tạo ra một bản sắc văn hóa chung mạnh mẽ hơn.

Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi văn hóa không chỉ là yếu tố nhận diện bản sắc địa phương mà còn là động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp văn hóa, du lịch, sáng tạo. Tuy nhiên cần hết sức cẩn trọng để tránh tình trạng làm mờ nhạt hoặc đánh mất những giá trị văn hóa đặc trưng của từng địa phương khi thực hiện sáp nhập", ông Sơn chia sẻ.

Vẫn theo ông Sơn, mỗi tỉnh, thành đều có lịch sử hình thành riêng, một nền văn hóa riêng, và tâm lý người dân gắn bó với vùng đất của họ. Vì vậy, quá trình sáp nhập cần có những bước chuẩn bị kỹ lưỡng, không chỉ về mặt cơ sở hạ tầng hay kinh tế, mà còn trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa đặc thù.

Một trong những lợi ích lớn nhất của việc sáp nhập là tạo ra không gian phát triển kinh tế rộng mở hơn, đặc biệt khi các địa phương không còn phải cạnh tranh trực tiếp mà có thể tận dụng thế mạnh của nhau để phát triển theo hướng chuyên biệt hóa.

Trong lĩnh vực văn hóa, sáp nhập tỉnh có thể giúp quy hoạch và phát triển các trung tâm văn hóa lớn hơn, với các thiết chế văn hóa, nghệ thuật có quy mô và tầm ảnh hưởng mạnh hơn. Những lễ hội, sự kiện văn hóa, hoạt động nghệ thuật cũng có thể được.

"Tôi cũng nhận thấy rằng, việc sáp nhập sẽ đặt ra yêu cầu rất lớn về chính sách quản lý văn hóa. Khi một địa phương rộng hơn, với sự giao thoa của nhiều yếu tố văn hóa khác nhau, thì chính sách văn hóa cũng cần có tầm nhìn dài hạn, linh hoạt hơn, đảm bảo vừa tôn vinh được bản sắc của từng vùng, vừa tạo ra bản sắc chung của tỉnh mới. Đây cũng là cơ hội để tái định vị thương hiệu văn hóa của các vùng sáp nhập, giúp nâng tầm hình ảnh của địa phương trên bản đồ văn hóa - du lịch - sáng tạo của cả nước. Quan trọng nhất là cách triển khai, phải đặt văn hóa vào trung tâm của quá trình phát triển để đảm bảo rằng sự hợp nhất này không chỉ tạo ra những tỉnh lớn hơn, mà còn tạo ra những vùng phát triển bền vững hơn, giàu bản sắc hơn và có sức cạnh tranh mạnh mẽ hơn trong tương lai. tổ chức ở quy mô lớn hơn, có sức lan tỏa mạnh hơn, thu hút nguồn lực đầu tư lớn hơn", ông Sơn cho biết.

Không tổ chức cấp huyện, sự đột phá trong tổ chức bộ máy

Cùng quan điểm trên, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga cho hay, trong Kết luận số 127-KL/TW, Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ rất rõ là nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã.

Theo bà Nga, trong thời gian vừa qua, cũng đã có nhiều văn bản chỉ đạo về việc cần bỏ cấp trung gian và trên thực tế điều này cũng đã được triển khai ở các bộ, ngành trung ương và bây giờ là đến các địa phương.

"Nội dung này cũng được dư luận hết sức quan tâm bởi từ trước tới nay chúng ta vẫn tổ chức chính quyền 4 cấp là cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh và cấp trung ương. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta nghiên cứu không tổ chức cấp huyện. Đây là một điểm rất đột phá, bởi lẽ chúng ta không tiếp tục đi theo lối mòn và dám làm những việc rất mới mẻ trong thời kỳ phát triển mới, bước vào kỷ nguyên mới. Việc không tiếp tục tổ chức cấp huyện trong giai đoạn tới đã có đầy đủ cơ sở chính trị, cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn. So với hàng chục năm về trước thì hiện nay bối cảnh đã thay đổi rất nhiều, ngay cả trong công tác lãnh đạo, quản lý", bà Nga nhấn mạnh.

Theo bà Nga, chúng ta hoàn toàn có thể triển khai thẳng từ cấp tỉnh đến cấp xã với điều kiện tăng cường nhiệm vụ, quyền hạn cho chính quyền cấp xã và nâng cao năng lực của cán bộ cấp xã, qua đó bảo đảm sự chỉ đạo nhanh, gọn, thông suốt từ Trung ương tới địa phương.

Mặt khác, khi chúng ta triển khai việc tổ chức chính quyền từ 4 cấp xuống 3 cấp thì đồng thời cũng phải sửa đổi rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, trong đó có quy định của Hiến pháp. Cần rà soát các quy định của pháp luật để sửa đổi trước làm căn cứ thực hiện. Đồng thời, cũng cần nghiên cứu kỹ lưỡng sau khi chúng ta bỏ cấp huyện thì phải tổ chức lại cấp xã như thế nào kể cả về quy mô, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền để đảm đương phần công việc trước đây của chính quyền cấp huyện.

×