Ông Phạm Văn Nga từng ra Huế làm quan

Khi vua Duy Tân bị Pháp bắt và bị đưa đi đày thì ông Phạm Văn Nga trở về quê nhà làm nghề dạy học (bài của GS, TS. Phan Ngọc Liên và PGS, TS. Trịnh Đình Tùng, in trong sách “Phạm Văn Đồng - người con ưu tú của quê hương Quảng Ngãi”, Nxb Chính trị quốc gia, 2001).

Sắc phong thần cho ông Phạm Văn Nga. Ảnh: Đăng VŨ

Lần tìm trong phả hệ của họ Phạm, một số tài liệu chữ Hán còn lưu trữ và phần mộ của tộc họ Phạm tại xã Đức Tân (Mộ Đức), chúng tôi được thêm thông tin: Ông Phạm Văn Nga là người con thứ 7 (trong số 9 người con) của ông Phạm Văn (Công) Thức và bà Trần Thị Lương, là hậu duệ đời thứ 10 kể từ ông Phạm Văn Hiêu (bà con họ Phạm nhiều đời gọi là Hiều). 

Ông Phạm Văn Nga sinh và mất năm nào không rõ. Trên bia mộ cũng không có thông tin này, chỉ thấy ghi những người con phụng lập là:  Phạm Văn  Phúng (trưởng nam) cùng các con là Văn Cáo, Văn Ký, Văn Duy, Văn Khoái, Văn Đồng, Thị Chim, Thị Oanh phụng lập năm Giáp Thân - 1944.

Đôi điều về bản thần sắc

Chính điện nhà thờ họ Phạm - nơi còn lưu giữ nhiều tài liệu Hán Nôm. Ảnh: Đăng VŨ

Nội dung bản sắc này cho biết ít nhiều về chức tước (cuối cùng) của ông Phạm Văn Nga, đó là Quang Lộc Tự Khanh. “Tự điển nhà Nguyễn” của Võ Hương An cho biết, theo quan chế của triều Nguyễn, Quang Lộc Tự là cơ quan độc lập, không thuộc bộ nào (trong lục bộ), Quan Lộc Tự Khanh là chức quan văn ở trật tòng Tam phẩm, đứng đầu Quang Lộc Tự. 

Vậy vì sao các tài liệu hiếm hoi có nhắc ông Phạm Văn Nga lại viết ông làm Thừa biện Bộ Lễ, hay trên trang Wikipedia về họ Phạm ở Việt Nam thì viết: Ông Phạm Văn Nga “từng làm tới chức Thị giảng Học sĩ (dạy học cho các hoàng tử), được phong hàm Tam phẩm Tham biện Nội các”?

Tại 2 bản chế phong (khác), đều đề ngày 10 tháng 5 năm Khải Định thứ 1 (1916), vua Khải Định ban cho ông Phạm Văn Thức và bà Trần Thị Lương, tức thân phụ và thân mẫu của ông Phạm Văn Nga, lúc này ông Phạm Văn Nga đã hưu trí, với chức quan là Quang Lộc Tự Khanh.

Còn vì sao trên trang Wikipedia về họ Phạm lại ghi ông Phạm Văn Nga là Thị giảng Học sĩ hàm Tam phẩm Tham biện Nội các? Có lẽ những người viết  trang này nhầm lẫn. Dựa theo bản chế phong ban cho ông Phạm Văn Thức năm Khải Định thứ nhất - 1916, chúng ta có thể khẳng định về sự nhầm lẫn đó. Nội dung bản chế phong cho biết: Vì có con làm Quang Lộc Tự Khanh với trật Tòng tam phẩm, nên người cha - tức ông Phạm Văn Thức, được gia tặng là Hàn lâm viện Thị giảng Học sĩ. 

Theo “Đại Nam Hội điển sự lệ”, để sung ân cho các quan văn võ, từ thời Minh Mạng trở về sau, nhà vua quy định: Nếu người con có trật Tòng tam phẩm, thì người cha sẽ được tặng hàm Hàn lâm viện Thị giảng Học sĩ, người mẹ sẽ được tặng là Chánh tứ phẩm Cung nhân (trong bản chế phong cho bà Trần Thị Lượng - thân mẫu của ông Phạm Văn Nga, cũng đã được tặng phẩm hàm như vậy). Rõ ràng là, phẩm hàm Hàn lâm viện Thị giảng Học sĩ không phải là phẩm hàm được ban cho ông Phạm Văn Nga, mà cho cha ông - Phạm Văn Thức.

Bản sắc phong thần thứ nhất là bản sắc phong thần đề ngày 16 tháng 6 năm Khải Định thứ 10 (1925) cho ông Phạm Văn Hiêu - là thuỷ tổ, hậu hiền khai khẩn làng Thi Phổ và bản sắc thứ hai chính là bản sắc phong thần đề ngày 15 tháng 8 năm Bảo Đại thứ 18 (1942) cho ông Phạm Văn Nga - cháu đời thứ 10 của ông Hiêu mà chúng ta đang đề cập. Việc được các triều vua phong thần cho 2 người trong cùng một họ, lại là hậu hiền nữa cũng là điều đặc biệt.

×