Bình luận
0
Năm Hồng Đức thứ 2 (1471), vua Lê Thánh Tông ra dụ thành lập đạo thứ 13, tức Thừa tuyên Quảng Nam đạo - từ đây chính thức ra đời danh xưng Quảng Nam thuộc lãnh thổ Đại Việt.
Về phương diện ngữ nghĩa học, Quảng Nam nghĩa là mở rộng về phía Nam như một sự chọn lựa có tầm nhìn xa trông rộng, một sự định hướng lâu dài mang tính chiến lược và bền vững, quyết định sự phát triển của quốc gia Đại Việt trên vị trí địa lý vùng Trung Trung bộ.
Lúc mới hình thành, đạo Thừa Tuyên Quảng Nam có 3 phủ, 9 huyện là Phủ Thăng Hoa gồm 3 huyện: Huyện Lệ Giang (đến triều Nguyễn được đổi tên là huyện Lễ Dương, rồi về sau được nhập vào các huyện Duy Xuyên, Quế Sơn, Thăng Bình); huyện Hy Giang (đến năm Giáp Thìn, triều Gia Long được đổi thành huyện Duy Xuyên); huyện Hà Đông (nay là Tam Kỳ, Phú Ninh, Núi Thành, Tiên Phước).
Phủ Tư Nghĩa (phần đất cắt từ Thạch Tân - Bến Đá đến sông Trà Khúc nhập vào với châu Tư, châu Nghĩa) gồm 3 huyện: Nghĩa Sơn, Bình Sơn và Mộ Hoa. Phủ Hoài Nhân (phần đất từ Bến Đá đến Thạch Bi Sơn) gồm 3 huyện: Bồng Sơn, Phù Ly và Tuy Viễn
Như vậy, trong đạo Thừa Tuyên Quảng Nam thời ấy, phần địa giới hành chính thuộc Quảng Nam ngày nay gồm các huyện Duy Xuyên, Quế Sơn, Tiên Phước, Thăng Bình; còn Điện Bàn, Đại Lộc (kể cả huyện Hoà Vang của TP Đà Nẵng) thuộc phía nam phủ Triệu Phong trong đạo Thừa Tuyên Thuận Hóa.
Đến năm Hồng Đức thứ 21 (1490) vua Lê Thánh Tông đổi đạo thành xứ, đạo Thừa tuyên Quảng Nam trở thành xứ Quảng Nam gồm 3 phủ, 9 huyện. Riêng phủ Thăng Hoa gồm 3 huyện, 25 tổng, 177 xã. Đến đời Lê Tương Dực lại đổi xứ thành trấn, xứ Quảng Nam trở thành trấn Quảng Nam.
Năm Chính trị nguyên niên (1558), Đoan quận công Nguyễn Hoàng, được vua Lê Anh Tông cho vào trấn thủ Thuận Hóa.
Vào giai đoạn cuối Lê đầu Mạc, Thuận Hóa không được yên ổn, luôn có loạn thổ hào không quy thuận triều đình, như trong biểu dâng vua Lê của Trịnh Kiểm (anh rể Nguyễn Hoàng) xin cho Nguyễn Hoàng vào trấn lãnh Thuận Hóa: “... nay lòng dân hãy còn phản trắc, nhiều kẻ vượt bể đi theo họ Mạc, sự hoặc có dẫn giặc về cướp, nếu không được tướng giỏi trấn giữ …”.
Chúa Tiên Nguyễn Hoàng (ảnh minh họa). Tháng 7 năm Nhâm Dần (1602), Nguyễn Hoàng lập dinh trấn tại xã Cần Húc huyện Duy Xuyên, tức thôn Thanh Chiêm, thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) ngày nay.
Đến năm 1570, sau khi ra Thanh Hóa yết kiến vua Lê trở về, Chúa Tiên Nguyễn Hoàng mới được cho kiêm lãnh trấn Quảng Nam và đến tháng 7 năm Nhâm Dần (1602), Nguyễn Hoàng mới lập dinh trấn tại xã Cần Húc huyện Duy Xuyên, tức thôn Thanh Chiêm, Điện Bàn ngày nay.
Lập xong dinh trấn Quảng Nam, 2 năm sau - năm Hoàng Định thứ 2 (1604), Nguyễn Hoàng cho cải đặt và đổi tên các khu vực hành chính 2 xứ Thuận Hóa, Quảng Nam. Huyện Điện Bàn vốn thuộc phủ Triệu Phong được tách ra khỏi trấn Thuận Hóa, nâng lên thành phủ, quản 3 huyện Tân Phước, An Nông, Hòa Vang và cho thuộc vào Quảng Nam dinh.
Huyện Lệ Giang thuộc phủ Thăng Hoa (nay là Thăng Bình) được cải thành huyện Lễ Dương; huyện Hy Giang được đổi thành huyện Duy Xuyên. Cũng trong năm này, phủ Hoài Nhân được đổi thành phủ Quy Nhơn cũng thuộc Quảng Nam dinh.
Như vậy, Quảng Nam lúc bấy giờ gồm 4 phủ: Điện Bàn, Thăng Hoa, Tư Nghĩa và Quy Nhơn. Đến đời Chúa Sãi Nguyễn Phước Nguyên, dinh Quảng Nam vẫn giữ nguyên 4 phủ (phủ Điện Bàn có 5 huyện: Tân Phước, An Nông, Hòa Vang, Diên Khánh và Phú Châu. Phủ Thăng Hoa có 3 huyện: Duy Xuyên, Lễ Dương và Hà Đông - thuộc địa giới Quảng Nam ngày nay).
Sự hình thành dinh trấn Quảng Nam vào thời kỳ này có vai trò chiến lược rất quan trọng. Đây là vùng giàu tài nguyên và đất đai phì nhiêu, dân cư trù mật, đem lại nhiều nguồn lợi cho Đàng Trong dưới thời các chúa Nguyễn.
Dinh trấn Quảng Nam hay Thanh Chiêm (thương nhân nước ngoài gọi là Ca-ciam hay Dinh Ciam) được thiết lập trên sông Sài Giang hay Sài Thị Giang (sông Củi hay sông Chợ Củi) - một nhánh sông Thu Bồn, vì thế có vị trí thuận lợi để tàu buôn ra vào tấp nập.
Dinh trấn lại cách Hội An có 6 dặm (khoảng 9km) nên rất thuận tiện cho việc tiếp xúc giao thương giữa chính quyền với thương nhân nước ngoài đến trao đổi, mua bán.
Dinh trấn Thanh Chiêm đóng vai trò là kinh đô thứ hai ở Đàng Trong ngoài kinh đô chính tại Thuận Hóa. Dinh trấn Quảng Nam có vai trò quan trọng về chính trị, hành chính cũng như quân sự để bảo vệ và tạo bàn đạp để mở mang đất nước về phía Nam nói chung, “vùng đất phên dậu” Quảng Nam nói riêng.
Chính vì vậy, chức vụ trấn thủ thường được dành cho các công tử con chúa để tập sự nối ngôi sau này, như trấn thủ đầu tiên từ năm 1602 đến 1613 là Chúa Sãi Nguyễn Phước Nguyên, sau đó trao lại cho con trưởng là Nguyễn Phước Kỳ.
Trong thời kỳ này, sự hình thành thương cảng Hội An (Faifo, Hải phố) đã thúc đẩy sự giao thương kinh tế và phát triển công nghệ ở Quảng Nam. Các sản vật, hàng hóa ở các phủ Điện Bàn, Thăng Hoa, Tư Nghĩa, Quy Nhơn và cả Nha Trang đều đi đường thủy tập hợp về Hội An để bán sang châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản...
Do đặc thù của vùng đất và các chính sách thông thoáng, hợp lòng dân của các chúa Nguyễn, có thể nói Quảng Nam dinh (dinh trấn Thanh Chiêm) vào thế kỷ XVI - XVIII có vai trò rất quan trọng trên các mặt.
Về chính trị, Quảng Nam là nơi tập trung tiềm lực để mở mang đất nước. Dưới thời Nguyễn Phước Nguyên (1613 - 1635), vùng đất phía Nam đến đèo Cù Mông, sông Đà Rằng (Nha Trang), tiếp đến thời Nguyễn Phước Lan (1635 - 1648), Quảng Nam tiếp tục là nơi cung cấp nhân lực, tài lực - là bàn đạp mở cõi về phía Nam.
Năm 1653, vùng đất Phan Rang thuộc về chúa Nguyễn. Năm 1698, Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh theo lệnh chúa Nguyễn thành lập Xứ Đồng Nai, hình thành Trấn Biên.
Tiếp đến năm 1706, địa giới Đàng Trong đã đến sông Tiền Giang sau khi Chân Lạp bị chúa Nguyễn chinh phục. Năm 1714, vùng đất cực Nam lại thuộc về chúa Nguyễn khi cử Mạc Cửu, rồi đến Mạc Thiên Tích, Mạc Thiên Tứ cai quản làm đô đốc Trấn Hà Tiên.
Về kinh tế, Quảng Nam là nơi thử nghiệm thành công các chính sách kinh tế, khẩn hoang lập ấp có từ thời Lê sơ của Đại Việt, việc mở mang lãnh thổ về phương Nam phụ thuộc vào công cuộc tổ chức khẩn hoang, khai thác tiềm năng trù phú của vùng đất này.
Đồng thời đó cũng là vùng phát triển công, thương, kinh tế để chấn hưng đất nước, khai thác nhân lực, đối nội, đối ngoại dưới thời các chúa Nguyễn.
Về sau, những kinh nghiệm khai khẩn cùng các đợt di dân của người Quảng Nam vào Nam đã được các chúa Nguyễn áp dụng trong cuộc Nam tiến kéo dài từ 1611 đến 1757, là năm vùng Nam bộ thuộc Đàng Trong.
Về văn hóa, Quảng Nam hồi thế kỷ XVI - XVIII đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giao lưu, hội nhập văn hóa (cả văn hóa vật thể và phi vật thể) khi các giáo sĩ đến vùng đất này để giảng đạo, nhà truyền giáo Francisco de Pina là người đầu tiên và sau này nối tiếp là Alexandre de Rhodes sáng tạo ra chữ quốc ngữ, từ điển “Việt - Bồ - La” là thành quả nổi bật về văn hóa của nước ta cho đến ngày nay. Có thể nói Quảng Nam là một trong những trung tâm văn hóa lớn thời bấy giờ của quốc gia Đại Việt.
Về quân sự, Quảng Nam là nơi tập trung tiềm lực quân sự của quân bộ, lẫn quân thủy. Các chúa Nguyễn cho quan lại chiêu mộ dân lưu tán vào khai khẩn và sử dụng họ như một thứ binh đồn trú, sẵn sàng lúc cần huy động.
Trong đó dinh trấn Thanh Chiêm là một trung tâm căn cứ quân sự thủy lục quân vững mạnh không kém Quảng Bình (lũy Tường Dực) và hơn cả Thuận Hóa (thành Ái Tử).
Về ngoại giao, dinh trấn Quảng Nam còn giữ một vai trò quan trọng khác mà không nơi nào thay thế được - kể cả Thuận Hóa.
Đó là Quảng Nam được coi như một vùng đất “mở”, giao tiếp với ngoại quốc, kiểm soát nguồn thuế xuất nhập khẩu và ngoại thương qua các cảng biển Đà Nẵng, Đại Chiêm, Đại Áp rất phồn thịnh, làm nên con đường tơ lụa trên biển với các nước Á Đông như Nhật Bản, Trung Hoa và Tây phương như Bồ Đào Nha, Hà Lan, Y Pha Nho...
Như vậy, khi xét về tổng thể hành trình xuyên suốt lịch sử dân tộc, Quảng Nam vào thời kỳ các chúa Nguyễn (thế kỷ XVI - XVIII) là một vùng đất cực thịnh và cũng là vùng đất quan trọng bậc nhất, có vai trò là đầu tàu trên nhiều phương diện phát triển của quốc gia cả về ý nghĩa lẫn bài học kinh nghiệm và thực tiễn mà Quảng Nam đã đóng góp lúc bấy giờ. Đây cũng là truyền thống nối tiếp cho các thế hệ về sau...
Vườn Quốc gia Tràm Chim (VQG Tràm Chim) có diện tích 7.313ha. Vườn QGTC nằm trên địa bàn các xã mới gồm: Phú Thọ, Tràm Chim, Tam Nông và xã An Hòa, tỉnh Đồng Tháp mới (trước sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, bỏ cấp huyện, VQG Tràm Chim thuộc địa phận huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp cũ). Hè này, về với Vườn quốc gia Tràm Chim, du khách sẽ cảm nhận được nhiều điều thú vị từ thiên nhiên...
Cơ quan Thuế TP.HCM đã công khai danh sách hơn 300 doanh nghiệp nợ thuế. Điều đáng nói, rất nhiều doanh nghiệp bất động sản có số nợ thuế rất lớn, lên cả trăm tỷ đồng.
Chia sẻ
Với quy mô hơn 13,5 triệu dân sau sáp nhập, TP.HCM đang đối mặt với bài toán lớn trong việc đảm bảo an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe toàn diện cho các nhóm người yếu thế.
Chia sẻ
Diễn xuất trong “Lợi kiếm hoa hồng” bị đánh giá thiếu chiều sâu, lời thoại gượng gạo, khiến Địch Lệ Nhiệt Ba hứng chịu nhiều bình luận tiêu cực dù phim lên sóng vào khung giờ vàng.
Chia sẻ
Người hâm mộ đang rất ngóng chờ trong người gian tới đây, ĐT Việt Nam sẽ sớm trình làng 1 trung vệ ngoại có đủ đẳng cấp chỉ huy hàng thủ
Chia sẻ
Cái tên vườn Cơ Hạ ở kinh thành Huế được lấy từ ý "Vạn Cơ Thanh Hạ" có nghĩa là sự bình an, an nhàn trong mọi cơ sự. Với tên gọi này, các vị vua vương triều nhà Nguyễn dựng vườn chủ yếu nhằm mục đích nghỉ ngơi, đi dạo và ngắm cảnh giữa chốn cung đình sau sự vất vả, bận rộn nơi chốn cung đình.
Chia sẻ
Từ 15 giờ ngày hôm nay 31/7, liên Bộ Công Thương - Bộ Tài chính quyết định điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu các loại, trong đó xăng đồng loạt tăng mạnh, dầu giảm nhỏ giọt.
Chia sẻ
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc đẩy mạnh các hoạt động kết nối cung - cầu nông sản an toàn đang trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều địa phương. Tại Long An (cũ, nay là tỉnh Tây Ninh), những nỗ lực kết nối cung – cầu đã mang lại hiệu quả tích cực, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tìm đầu ra ổn định cho nông sản và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân.
Chia sẻ
Ông Lê Trường Sơn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đặt ra mục tiêu đưa Đồng Nai lọt vào top 5 địa phương dẫn đầu cả nước về phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.
Chia sẻ
Ngoài thanh toán lệ phí nguyện vọng đại học 2025 bằng máy tính, thí sinh cũng có thể sử dụng điện thoại thông minh để thực hiện các thao tác này.
Chia sẻ
Công an TP Hà Nội đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất. Trung tướng Nguyễn Thanh Tùng, Giám đốc Công an TP Hà Nội, được trao tặng Huân chương Quân công hạng Nhì.
Chia sẻ
Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long đề nghị Công an Đà Nẵng phải thật sự đổi mới mạnh mẽ tư duy, nhận thức và hành động; chuyển từ tư tưởng quản lý sang tư duy phục vụ “lấy người dân làm trung tâm là chủ thể, là mục tiêu, động lực - nguồn lực trong công tác đảm bảo an ninh trật tự”.
Chia sẻ
Mua nhà là ước mơ lớn, nhưng vay vốn ngân hàng thường là rào cản tâm lý đối với nhiều người. Nỗi sợ về khoản nợ kéo dài 20-30 năm, lo lắng không kiểm soát được tài chính cá nhân, đã khiến không ít người trì hoãn kế hoạch an cư. Tuy nhiên, vay mua nhà không phải là rủi ro nếu khoản vay được thiết kế đủ linh hoạt để bạn hoàn toàn làm chủ nhịp độ tài chính của mình.
Chia sẻ
Nhà Đường là một triều đại vĩ đại trong lịch sử, ngoài những tiếng tăm về văn hóa thì triều đại này cũng có những vị Hoàng đế phong lưu bậc nhất Trung Quốc phong kiến. Đặc biệt, Đường Huyền Tông có rất nhiều cách chọn phi tần để thị tẩm.
Chia sẻ
Theo báo cáo ngày 29/7 của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), Nga đang cố gắng buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump phải lùi lại thời hạn vừa công bố về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
Chia sẻ
Tại sân bay Hòa Lạc (Hà Nội) đồng loạt 10 chiếc trực thăng Mi - 8 và Mi - 17 đã cất cánh, bước vào tập luyện bài bay đặc biệt chuẩn bị cho nhiệm vụ bay trình diễn tại Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Chia sẻ
Lượng khách quốc tế, khách nội địa và doanh thu du lịch TP.HCM tăng ấn tượng sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Hai địa phương này đóng góp đáng kể vào tăng trưởng chung của ngành du lịch TP.HCM.
Chia sẻ
Một bãi giữ xe ở phường Cái Khế, TP Cần Thơ thu 10.000 đồng/giờ đối với xe máy. Mức giá này cao gấp nhiều lần so với quy định của ngành chức năng, khiến người dân bức xúc.
Chia sẻ
Liên quan đến Hợp đồng chuyển nhượng vốn góp của Công ty Tài chính TNHH Một thành viên Bưu điện (“PTF”) và công bố của AEON Financial Service Co., Ltd. (“AFS”), Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (“SeABank”) và AFS đã có những trao đổi tích cực trên tinh thần thiện chí và hợp tác cao nhất để làm rõ các vấn đề đã được AFS đưa ra.
Chia sẻ
Với sự góp mặt của 5 gương mặt trẻ đầy triển vọng, độ tuổi trung bình của đội hình CLB Ninh Bình dự V.League 2025/2026 chỉ hơn 25 tuổi - một bước đi mạnh mẽ trong chiến lược trẻ hóa và phát triển bền vững của đội".
Chia sẻ
Phía sau câu chuyện Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử gọi điện yêu cầu ViruSs dừng livestream chính là những lỗ hổng về pháp lý để quản lý đội ngũ KOL, KOC.
Chia sẻ
Dự đoán điểm chuẩn đại học năm 2025 sẽ ra sao khi cả nước có tới 7,6 triệu nguyện vọng, trung bình mỗi thí sinh đăng ký gần 9 nguyện vọng?
Chia sẻ
Trong hai ngày 30 và 31/7, Đảng bộ phường Quế Võ, Bắc Ninh tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030. Về dự và chỉ đạo Đại hội, ông Nguyễn Duy Ngọc - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương gợi mở các vấn đề quan trọng để phường Quế Võ bứt phá, phát triển trong thời gian tới.
Chia sẻ
Hiện nay trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin về việc bổ nhiệm Tiktoker Phạm Thoại làm đại sứ cho Chương trình Hội chợ Các sản phẩm OCOP xuất khẩu - VIETNAM OCOPEX 2025. Đại diện Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) khẳng định: Hiện, Bộ không bổ nhiệm/sử dụng cá nhân nào làm Đại sứ của Chương trình và không cho phép cơ quan, tổ chức phối hợp nào thực hiện việc nêu trên.
Chia sẻ
Vào mùa mưa, thảo nguyên Đồng Lâm ở xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn (Hữu Liên là một xã trước kia thuộc huyện Hữu Lũng cũ) khoác lên mình diện mạo đặc biệt khi cả vùng thung lũng rộng lớn chìm trong làn nước, tạo thành hồ nước ngọt bao la, trong xanh bát ngát, view mát rượi-hồ Đồng Lâm.
Chia sẻ
Hàng loạt câu hỏi khiến tôi không thể nhịn nổi nữa, tôi chờ mẹ chồng đi khuất thì vào gặp chủ quán tạp hóa, hỏi thẳng luôn.
Chia sẻ
Nhà thầu quốc phòng Mỹ Lockheed Martin đã cam kết sẽ đẩy nhanh việc sản xuất các tổ hợp tấn công Typhon cho Đức nếu Mỹ và Đức ký một thỏa thuận liên quan, tờ Defense News cho biết.
Chia sẻ
Với niềm đam mê sáng chế máy nông nghiệp, ông Bùi Văn Sanh, SN 1962, ở khu phố Nhơn Thuận, phường Nhơn Thành, TX An Nhơn, tỉnh Bình Định cũ (nay là phường An Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai mới) đã nghiên cứu, sáng chế, chế tạo thành công máy chẻ cọc tre uốn cây mai cảnh, mang lại năng suất, hiệu quả cao.
Chia sẻ
Nguyễn Xuân Son đã bất ngờ có mặt tại Al Hilal nhằm phục hồi sau chấn thương nặng ở ASEAN Cup 2024. Anh dự kiến trở lại sân cỏ vào tháng 9/2025 nếu tiến trình hồi phục tiếp tục suôn sẻ.
Chia sẻ
Bảo hiểm xã hội thông tin về việc thay đổi lịch chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội tháng 8 năm 2025 và việc ủy quyền nhận lương hưu.
Chia sẻ
Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp Xuyên Á giai đoạn 3 do Công ty cổ phần Ngọc Phong làm chủ đầu tư, quy mô hơn 177 ha với tổng vốn đầu tư 3.560 tỉ đồng.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
