Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, phát triển kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn đang là xu thế chung, tất yếu của các quốc gia trong đường hướng phát triển. Việt Nam cũng đã chủ động, nỗ lực, quyết tâm trong việc chuyển đổi xanh, đồng thời ban hành rất nhiều nghị quyết, chiến lược, kế hoạch hành động, chương trình cụ thể, cam kết quốc tế; hướng tới một mục tiêu chung là phát triển bền vững của quốc gia.

Gần đây, trong bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển kinh tế tư nhân khẳng định, vai trò của kinh tế tư nhân, cùng với kinh tế Nhà nước và kinh tế tập thể “là nòng cốt để xây dựng nền kinh tế tự chủ, tự lực tự cường”.

Thứ hai, chuyển đổi sản xuất xanh là tập trung chuyển đổi mô hình theo hướng "xanh hoá" các ngành kinh tế, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, sử dụng tiết kiệm tài nguyên đất đai, năng lượng… dựa trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Chuyển đổi xanh, phát triển xanh không thể tách rời mô hình kinh tế tuần hoàn. Chúng ta cần tận dụng tốt các thành tựu khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) để minh bạch hoá chuỗi cung ứng xanh. Đẩy mạnh sử dụng năng lượng tái tạo, năng lượng xanh, đặc biệt là năng lượng điện gió, điện mặt trời…. để sản xuất xanh, hình thành của một hệ sinh thái khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao.

Thứ tư, để thúc đẩy chuyển đổi sản xuất xanh ở khu vực KTTT đi nhanh, đúng hướng, đạt kết quả cao, chúng ta cần phải có một môi trường pháp lý minh bạch, ổn định và có tính dự báo cao, có sự tham gia của cơ quan nhà nước. Đặc biệt, khu vực kinh tế tư nhân, HTX còn nhỏ và yếu cần có sự hỗ trợ tham gia của Nhà nước.

"Chuyển đổi sản xuất xanh với các HTX sản xuất nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo, cần chú trọng phát triển các HTX nông nghiệp với tiêu chí sạch, hữu cơ, bền vững, tiết kiệm tài nguyên, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, tối ưu hoá giá trị đất đai hơn cả gia tăng sản lượng", Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng gợi ý.

Chúng ta phải làm thế nào để nâng giá trị sản phẩm, ví dụ 1 ha ngô, lúa, sắn chỉ loanh quanh 100 triệu, nay cần nâng lên thành các sản phẩm có giá trị 500 triệu, 1 tỷ đồng/ha; trong khi nguồn lao động, phân bón, diện tích đất đai giảm đi, nhằm đảm bảo yêu cầu phát triển bền vững nâng cao hiệu quả.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết, ông học cơ khí nhưng rất đam mê về nông nghiệp. Hồi còn làm Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, ông rất thích tham quan các mô hình, HTX xem bà con đang làm như thế nào.

"Có lần người ta hỏi tôi bây giờ làm mô hình nào ở đây là giàu nhất. Tôi cũng bảo là nho, táo và mới đây là măng tây rồi rất nhiều các sản phẩm mới. Nhưng họ bảo không phải, muối mới giàu nhất. Họ bảo làm muối chỉ cần đầu tư 1 lần, sau đó là chuyện của mặt trời, nước trời. Muối sẽ tự lắng đọng qua nhiều tầng, lớp lọc. Tức là từ lúc ấy, người ta đã hướng tới tư duy hiệu quả: một mô hình như thế, người ta chỉ cần đầu tư 1 lần, nhân công ít, không tốn nhiều công sức, không ảnh hưởng môi trường. Vậy mà 1 năm đều tăm tắp, họ thu 40 tỷ trên 200ha", Phó Thủ tướng nêu ví dụ.

Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, Việt Nam đã đặt ra mục tiêu tăng trưởng xanh, chuyển đổi xanh hướng tới tăng trưởng bền vững về kinh tế, công bằng xã hội, thân thiện về môi trường… Mục tiêu dài hạn là xây dựng một nền kinh tế xanh, trung hòa carbon, góp phần tích cực vào nỗ lực của toàn cầu ứng phó với biến đổi khí hậu. Khu vực KTTT phát triển năng động, hiệu quả giúp nâng cao thu nhập, chất lượng cuộc sống thành viên HTX, hộ gia đình, thực hiện công bằng xã hội.

Để đạt được những mục tiêu này, đạt được mục tiêu phát triển bao trùm, Phó Thủ tướng gợi mở một số nhiệm vụ và giải pháp:

Đối với các bộ ngành và địa phương:

Thứ nhất, là phải tiếp tục hoàn thiện thể chế, khung khổ pháp lý theo tinh thần kiến tạo, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho mô hình KTTT. Bộ ngành địa phương cần quán triệt và bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, triển khai hiệu lực, hiệu quả Luật HTX năm 2023, các văn bản hướng dẫn thi hành và các chính sách hỗ trợ của Nhà nước nhằm tăng cường nguồn lực, nhân lực để HTX chuyển đổi mô hình, tăng trưởng xanh.

Trung ương phải lo về thể chế, hỗ trợ nguồn lực nhưng địa phương cũng đóng vai trò rất quan trọng như tiếp cận về đất đai, mặt bằng…

Chúng tôi đang hỗ trợ cho các doanh nghiệp Việt Nam nhỏ và vừa. Các khu công nghiệp của Việt Nam và các chủ thể khu công nghiệp đang dành ra quỹ đất cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, ít nhất là 3% và không dưới 5ha. Trong Văn kiện Đại hội tới, chúng tôi sẽ tiếp tục mở rộng, ít nhất 5% và không dưới 10ha để hỗ trợ cho các doanh nghiệp. Với tinh thần như vậy, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các start-up mới có thể tiếp cận được đất đai và mặt bằng.

Cũng theo tinh thần này, chúng tôi đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu mô hình riêng cho KTTT, HTX. Xem là tại các địa phương, mình có giải pháp gì để có quỹ đất riêng ưu tiên cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, HTX thuê đất, mặt bằng sản xuất, hỗ trợ giảm một phần giá trong những năm đầu. Để các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, HTX có điều kiện phát triển, trong tương lai tới, đóng góp lại cho đất nước, cho xã hội.

Thứ hai, tăng cường thúc đẩy tài chính xanh, thu hút đầu tư quốc tế. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn hỗ trợ các HTX, nhất là HTX ứng dụng công nghệ cao được tiếp cận vay vốn tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng. Chính phủ đẩy mạnh ngoại giao về sáng kiến toàn cầu tăng trưởng bền vững, nhưng Việt Nam cũng cần xây dựng các gói tín dụng riêng về chuyển đổi xanh cho các HTX sản xuất xanh, chuyển đổi số.

Thứ ba, đổi mới sáng tạo, ứng dụng KHKT trong khu vực KTTT, các HTX nâng cao hiệu quả hoạt động. Đề nghị Bộ tài chính xây dựng đề án riêng cho HTX về chuyển đổi số hoặc gắn với chương trình chuyển đổi số của doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp nâng cao năng lực, chất lượng, sức cạnh tranh của HTX.

Thứ tư, nhanh chóng ban hành quy định, quy trình về tín chỉ carbon.

Đối với Liên minh HTX Việt Nam:

Phát huy vai trò, đại diện nòng cốt hỗ trợ cho KTTT. Tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức về khu vực KTTT, HTX; về vai trò, ý nghĩa của tăng trưởng xanh, chuyển đổi xanh. Nâng cao năng lực, khả năng nhận diện nhãn năng lượng, nhãn sinh thái; tăng cường phổ biến thông tin sản phẩm, dịch vụ phát thải thấp để thân thiện với môi trường. Nâng cao hiệu quả, quy mô Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, khuyến khích nhiều chủ thể tham gia Quỹ.

Liên minh HTX Việt Nam là cầu nối liên kết HTX với HTX, HTX với doanh nghiệp và HTX với Chính phủ.

Phối hợp với Bộ Công Thương và Bộ Ngoại giao tổ chức xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho các HTX tại các nước. Đã đến lúc nghĩ đến việc mở rộng và vươn ra thị trường nước ngoài. Sắp tới, Liên minh HTX Việt Nam phải làm việc với Đại sứ quán ở các nước để mở rộng thị trường. Bằng trí tuệ, kinh nghiệm, sự chăm chỉ, cần cù, thông minh, chúng ta có thể khai thác đất đai tại các quốc gia thiếu nguồn nhân lực, dư địa lớn.

Đối với các HTX:

Cần chủ động vượt qua rào cản, vướng mắc mang tính cố hữu để vươn lên, chuyển biến mạnh mẽ về tư duy, nhận thức, hành động. Tăng cường đầu tư vào chuyển đổi xanh, công nghệ xanh, chuyển đổi số. Trong đó, ưu tiên sử dụng công nghệ thân thiện với môi trường, tiết kiệm năng lượng, tích hợp chuyển đổi số trong sản xuất, quản trị để giảm phát thải.

Phát triển HTX gắn với chuyển đổi xanh, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, nhằm tăng khả năng cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu của thị trường tiêu dùng. Xác định nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định sự thành công của quá trình chuyển đổi xanh. Nâng cao chất lượng nhân lực, hình thành đội ngũ quản lý am hiểu chuyển đổi xanh, tài chính xanh, công nghệ xanh quản lý rủi ro về môi trường.

×