Về vấn đề đại biểu, cử tri quan tâm liên quan chính sách thu thuế hộ kinh doanh hiện nay, cụ thể là việc bỏ thuế khoán, Phó Thủ tướng khẳng định “quan điểm của chúng tôi, việc bỏ thuế khoán là một quyết định đúng đắn và đã được thể hiện trong Nghị quyết 68”, Phó Thủ tướng nói.

Ông yêu cầu Bộ Tài chính cần nghiên cứu và tham mưu cho cấp có thẩm quyền quy định về mức doanh thu tính thuế đối với các hộ kinh doanh, tạo thuận lợi cho hộ nghèo, hộ buôn bán nhỏ và đảm bảo các vấn đề dân sinh.

Ví dụ, đối với những hộ buôn bán nhỏ có doanh thu dưới một tỷ đồng, nên áp dụng thuế khoán. Nếu không, các hộ kinh doanh sẽ chịu thiệt thòi lớn vì không có hóa đơn đầu vào, dẫn đến không được hoàn thuế. Điều này có thể ảnh hưởng đến những người yếu thế, người nghèo. 

Theo Phó Thủ tướng, bản chất của thuế hộ kinh doanh bao gồm ba khoản: thuế môn bài (vẫn đóng bình thường), thuế VAT và thuế thu nhập cá nhân. Do đó, việc áp dụng chính sách thuế khoán cho các hộ có doanh thu nhỏ sẽ đảm bảo thuận lợi cho cả cơ quan thuế và hộ kinh doanh, tránh tình trạng tận thu ngân sách nhà nước.

Đối với các hộ có doanh thu lớn, ví dụ trên một tỷ đồng, có địa điểm kinh doanh ổn định, việc thu thuế theo hóa đơn là cần thiết. Phương pháp này không chỉ đảm bảo minh bạch và chống thất thu ngân sách, mà còn tạo điều kiện để các hộ kinh doanh này phát triển, tiến tới trở thành doanh nghiệp.

Về vấn đề tăng trưởng kinh tế, có ba yếu tố chính thúc đẩy tăng trưởng: xuất khẩu, đầu tư và tiêu dùng.

Đối với xuất khẩu, thị trường xuất khẩu của Việt Nam hiện tập trung vào Mỹ, Châu Âu và một số thị trường khác. Tuy nhiên, xuất khẩu đang đối mặt với thách thức từ thuế tối thiểu toàn cầu. Bộ Chính trị và Chính phủ đang tích cực đàm phán với phía Hoa Kỳ và tập trung tìm kiếm các thị trường mới để đảm bảo sản xuất ổn định.

Đối với lĩnh vực đầu tư gồm đầu tư công, đầu tư FDI và đầu tư tư nhân. Trong bối cảnh nền kinh tế đang chuyển đổi sang mô hình dựa trên năng suất lao động cao, đổi mới sáng tạo, công nghệ cao và kinh tế số, việc đổi mới toàn diện trong lĩnh vực đầu tư là cấp thiết.

Đối với tiêu dùng, thời gian qua, Quốc hội và Chính phủ đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm kích thích tiêu dùng như: cải cách tiền lương, sắp xếp bộ máy theo Nghị quyết 187, đẩy mạnh thương mại điện tử, phát triển du lịch và thương mại, đảm bảo ổn định giá tiêu dùng và giảm thuế (ví dụ: giảm thuế VAT, lệ phí ô tô, các loại phí khác, và tiền thuê đất). Những yếu tố này góp phần tăng cường tiêu dùng, thúc đẩy phát triển kinh tế.

Về ý kiến của đại biểu về thuế tiêu thụ đặc biệt tác động đến doanh nghiệp, Chính phủ đã rất nỗ lực tháo gỡ khó khăn. Chẳng hạn, trong lĩnh vực xăng dầu, thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu hàng không đã giảm 70%, xăng dầu thông thường giảm 5%. Đối với ô tô thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ đã được miễn. Đây đều là những chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đảm bảo thực hiện đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Việt Nam đang bước vào một kỷ nguyên mới, vươn mình kiến tạo những công trình thế kỷ như đường sắt cao tốc Bắc Nam, đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, các tuyến đường sắt đô thị, sân bay Long Thành, và các tuyến đường bộ cao tốc. Nhu cầu về vốn cho những dự án này là rất lớn, và đây là vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm.

Như ý kiến của đại biểu Hồng Lân, trước đây Bộ Kế hoạch và Đầu tư thường muốn tăng dự án, tăng đầu tư, trong khi Bộ Tài chính lại muốn kiểm soát nợ công. Thực tế, cả hai bộ đều hoạt động dưới sự điều hành và lãnh đạo của Chính phủ, nhằm đảm bảo tài khóa vững bền. Ngay cả khi lập kế hoạch đầu tư công, chúng ta đã xác định rõ nhu cầu và cân đối với khả năng để đảm bảo tính hiện thực của kế hoạch.

Nhờ vậy, các kế hoạch đầu tư công, chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ gần đây đã phát huy hiệu quả rất tốt. Nhu cầu vốn của chúng ta trong giai đoạn 2026-2030 là rất lớn, với mục tiêu tăng trưởng GDP 10% mỗi năm. Ước tính đến năm 2030, quy mô nền kinh tế sẽ đạt khoảng 800 tỷ USD. Bình quân 5 năm, chúng ta cần khoảng 650 tỷ USD, trong đó khoảng 50% dành cho đầu tư, tương đương 1.625 nghìn tỷ đồng (40 nghìn tỷ USD). Điều này có nghĩa là mỗi năm chúng ta phải chi khoảng 8 nghìn tỷ đồng. Riêng năm nay, tổng chi ngân sách trung ương dự kiến là gần 1 triệu tỷ đồng (825 nghìn tỷ đồng đã được giao và hơn 81 nghìn tỷ đồng tăng thu). Đó là chưa kể ngân sách địa phương, nâng tổng số lên xấp xỉ 1 triệu tỷ đồng.

Để bù đắp phần còn lại (hơn 7 nghìn tỷ đồng), chúng ta sẽ huy động nguồn lực từ FDI, PPP, ODA và các nguồn đầu tư khác. Chúng tôi cũng sẽ kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo nợ công không vượt trần, hiện tại chỉ ở mức 34.7% GDP. Việc điều hành chính sách tài khóa và tiền tệ một cách hợp lý, trên tinh thần tiết kiệm, sẽ phục vụ cho đầu tư phát triển, từ đó tăng thu ngân sách, thúc đẩy kinh tế đất nước và đảm bảo an sinh xã hội.

Về chính sách thuế, hiện nay chúng ta đang tập trung vào việc công khai, minh bạch, thúc đẩy sự phát triển. Chính phủ và Quốc hội đang tạo điều kiện để miễn, giảm, gia hạn thuế và áp dụng công nghệ trong thu thuế. Có ý kiến cho rằng suất thuế của chúng ta cao, nhưng thực tế, suất thuế của Việt Nam thấp hơn mức bình quân chung của thế giới. Ví dụ, thuế VAT của chúng ta là 10%, hiện đã giảm 2% còn 8%, trong khi mức trung bình thế giới là 17-27%. Thuế thu nhập doanh nghiệp ở thế giới là 20-33%, Châu Á là 20-35%, nhưng ở Việt Nam chỉ cao nhất là 20% và có nhiều khoản thu chỉ 5-10%. Điều này cho thấy chính sách thuế của chúng ta có nhiều ưu đãi, thể hiện chính sách quan tâm đến người dân.

Vấn đề đặt ra trong thời gian tới là việc tiết kiệm cả chi đầu tư và chi thường xuyên để có nguồn lực thực hiện các công trình trọng điểm, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và đảm bảo an sinh xã hội.

Đối với các dự án BT và BOT, đây là hình thức đầu tư tốt nhưng cần tránh lạm dụng như thời gian vừa qua. Khi tôi làm Tổng Kiểm toán Nhà nước, đã kiểm toán một số công trình BOT đường bộ và phát hiện giảm hơn 300 năm đối với giao thông. Đây là một lỗ hổng đã được Quốc hội ra nghị quyết và đã được hoàn thiện. Do đó, các dự án PPP cần được kiểm soát chặt chẽ về tổng mức đầu tư, công nghệ, chất lượng và hiệu quả chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Phải đảm bảo minh bạch và hiệu quả, hạn chế tối đa việc lạm dụng quyền lực, như đại biểu đã phát biểu.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc cho biết, về vấn đề giải ngân đầu tư công còn thấp, hiện mới đạt 22,2%, tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế và các vấn đề khác như giải quyết lao động...

Có thể nói, những nguyên nhân cốt lõi của tình trạng này đang dần được tháo gỡ nhờ những sửa đổi quan trọng trong Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đấu thầu, và Luật Đầu tư công vừa được Quốc hội thông qua. Sắp tới, các vướng mắc này sẽ được giải quyết một cách đầy đủ.

Nguyên nhân cơ bản và chủ yếu dẫn đến tình trạng chậm giải ngân là công tác chuẩn bị đầu tư còn yếu kém và chậm trễ. Việc bố trí vốn chuẩn bị đầu tư của các cấp chính quyền, các chủ đầu tư gần như không được thực hiện đầy đủ. Điều này dẫn đến việc lập dự án đầu tư bị chậm, và khi cần dự án để triển khai thì lại không có sẵn. Ngược lại, dù có lập dự án đầu tư thì lại thiếu vốn, khiến tiến độ bị đình trệ.

Thứ hai, công tác đền bù, giải phóng mặt bằng không được thực hiện đi trước một bước. Đây là một vấn đề lớn, và Quốc hội đã thống nhất tách riêng thành một dự án độc lập, điều này được chúng tôi đánh giá là rất sát thực tế.

Thứ ba, trong giải ngân đầu tư công, việc chậm phê duyệt dự án và mất nhiều thời gian trong khâu đấu thầu. Trong quá trình thực hiện đầu tư, tình trạng thiếu đá, thiếu nguyên liệu cũng là một thách thức lớn. Những vấn đề này đã và đang được giải quyết thông qua việc Quốc hội quan tâm sửa đổi Luật Khoáng sản và các luật liên quan. 

Sắp tới, chúng tôi sẽ chỉ đạo Ủy ban nhân dân các tỉnh, các bộ, ngành và các chủ đầu tư tập trung giải quyết những vấn đề này, nhằm thúc đẩy đầu tư công trở thành động lực và dẫn dắt các nguồn đầu tư trong toàn xã hội.

×