Vũ Xuân Thiều sinh ra và lớn lên tại phố Đặng Dung (Ba Đình, Hà Nội). Anh từng là học sinh trường Chu Văn An và là sinh viên của trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Sau đó anh được đào tạo trở thành phi công tại Liên Xô, một xạ thủ trên không có nhiều kinh nghiệm.

Trong chiến dịch “Hà Nội Điện Biên Phủ trên không” năm 1972, Lữ đoàn Không quân - Quân chủng Phòng không - Không quân (PKKQ) giao nhiệu vụ cho Vũ Xuân Thiều lái máy bay chiến đấu MIG-21 bảo vệ Thủ đô.

Trong buổi họp rút kinh nghiệm chiến đấu với B-52 Mỹ trên không vào khoảng giữa tháng 12/1972, Vũ Xuân Thiều đã báo cáo với Trung đoàn trưởng: “Lần sau khi phát hiện B-52, cho tôi được xuất kích tiêu diệt, bắn B-52 mà không trúng tôi sẽ lao thẳng vào chúng”. Chỉ ít ngày sau, Vũ Xuân Thiều đã thực hiện được mơ ước cao đẹp của mình. Đó là vào đêm 28/12/1972, đài chỉ huy thông báo máy bay B-52 của Mỹ cất cánh từ sân bay Thái Lan bay vào bầu trời Hà Nội. Vũ Xuân Thiều nhận lệnh xuất kích từ sân bay Cẩm Thuỷ, Thanh Hoá. Tại Sở chỉ huy mặt đất có các sĩ quan cao cấp của quân chủng như: Đào Đình Luyện, Trần Hanh, Trần Mạnh... có mặt theo dõi trận không chiến của anh.

21 giờ 39 phút ngày 28/12/1972, với mật khẩu là "Sao Mai", anh báo cáo về Sở Chỉ huy mặt đất của Quân chủng PKKQ là đã nhìn rõ "Mây đen" (tức B52) bắt đầu nhả khói. Được lệnh tiếp cận mục tiêu và công kích nhưng sau hai lần công kích mà B52 chỉ bị thương và xin công kích tiếp. Sau đó trên màn hình chỉ huy chỉ thấy một vầng sáng rực lên, đường chì đỏ của cô gái tiêu đồ cũng dừng đột ngột. Sở chỉ huy gọi dồn dập nhưng không có tín hiệu trả lời. Tất cả mọi người đều lặng đi vì biết chuyện gì đã xảy ra. Anh đã hi sinh thân mình để ngăn chặn sự công phá của B52 xuống Hà Nội.

Sáng hôm sau, tỉnh đội Sơn La báo cáo: Đêm qua, một máy bay B-52 Mỹ bị bắn cháy rơi xuống cánh đồng xã Tạ Khoa, huyện Yên Châu, Sơn La và một máy bay MIG-21 của ta cũng rơi gần đó. Đội công tác của Phi đội bay Quân chủng PKKQ nhận lệnh đến ngay hiện trường. Chiếc MIG-21 của Vũ Xuân Thiều nằm cách chiếc B-52 Mỹ chừng vài trăm mét. Đơn vị và nhân dân địa phương đã tổ chức lễ an táng cho phi công Vũ Xuân Thiều tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Quân chủng PKKQ vô cùng thương tiếc và ghi nhận phi công Vũ Xuân Thiều đã anh dũng hi sinh trong trận không chiến với B-52 Mỹ đêm 28/12/1972.

Khi một số chuyên viên Cục Hàng không dân dụng Việt Nam sang Mỹ công tác đã đọc được cuốn sách “Không chiến trên bầu trời Bắc Việt” trưng bày tại Viện Bảo tàng Không quân Mỹ tại Washington. Cuốn sách nói nhiều đến chiến công của các phi công Việt Nam, trong đó có 3 phi công đã bắn rơi B52 Mỹ: Vũ Đình Rạng, Phạm Tuân, Vũ Xuân Thiều. Đặc biệt cuốn sách viết rất đầy đủ về tinh thần cảm tử của phi công Vũ Xuân Thiều, do một phi công Mỹ lái máy bay làm nhiệm vụ vệ tinh cho chiếc B-52 Mỹ bị máy bay của Thiều tấn công đêm hôm đó kể lại. 

Lời kể được tác giả Istvan Toperczer ghi như sau: “... Chiếc máy bay MIG-21 của không quân Bắc Việt lao vút lên bầu trời. Khi phát hiện ra mục tiêu B-52 và các máy bay tiêm kích của Mỹ bảo vệ, chiếc MIG-21 đã mưu trí vượt qua hàng rào bảo vệ và tiếp cận mục tiêu. Quả tên lửa thứ nhất phóng đi, rồi quả thứ hai, chiếc B-52 bị thương nhẹ chỉ tròng trành trong vài giây rồi vẫn gắng gượng lao đến vị trí cắt bom. Khi khói vàng vừa nhả ra thì chớp nhoáng chiếc MIG-21 lao như một mũi tên vào chiếc B-52 Mỹ. Cả hai khối sắt thép cùng nổ tung trên bầu trời...”.

Nhiều căn cứ khác cũng có cùng thông tin đó. Như vậy, sau khi phóng tên lửa, Vũ Xuân Thiều đã lao thẳng chiếc MIG-21 của mình vào chiếc B-52 của Mỹ. Với sự quả cảm quyết liệt diệt địch đó, anh được tặng Huân chương Quân công hạng Ba, sau đó được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

×