Tổng thống đắc cử Donald Trump hôm 25/11 hứa sẽ tăng mạnh thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc bắt đầu từ ngày đầu tiên nhậm chức, một chính sách có thể làm tăng mạnh chi phí cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ.

Ông Trump cho biết động thái này sẽ là để trả đũa tình trạng nhập cư bất hợp pháp và "tội phạm và ma túy" tràn vào biên giới.

"Vào ngày 20/1, với tư cách là một trong nhiều Sắc lệnh hành pháp đầu tiên của tôi, tôi sẽ ký tất cả các tài liệu cần thiết để áp thuế 25% đối với TẤT CẢ các sản phẩm nhập khẩu từ Mexico và Canada vào Mỹ và Biên giới mở vô lý của nước này", Trump đăng trên nền tảng Truth Social của mình. "Thuế quan này sẽ vẫn có hiệu lực cho đến khi ma túy, đặc biệt là fentanyl và tất cả người nhập cư bất hợp pháp ngăn chặn cuộc xâm lược này vào đất nước chúng ta!"

Ông Trump nói rằng các nước láng giềng của Mỹ có thể "dễ dàng giải quyết vấn đề âm ỉ từ lâu này".

Tương tự như vậy, ông Trump cho biết Trung Quốc sẽ phải đối mặt với mức thuế quan cao hơn đối với hàng hóa của họ - tăng 10% so với bất kỳ mức thuế quan hiện hành nào - cho đến khi nước này ngăn chặn được dòng ma túy bất hợp pháp chảy vào Mỹ.

"Tôi đã có nhiều cuộc đàm phán với Trung Quốc về số lượng lớn ma túy, đặc biệt là fentanyl, được chuyển vào Mỹ - nhưng vô ích", ông Trump đăng trên Truth Social.

Trong bài đăng, tổng thống đắc cử tuyên bố rằng các quan chức Trung Quốc đã hứa với ông rằng nước này sẽ xử tử những kẻ buôn ma túy bị bắt quả tang chuyển ma túy vào Mỹ nhưng "không bao giờ thực hiện".

Đáp lại thông báo của Trump, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc Liu Pengyu cho biết đất nước của ông đã liên lạc với Mỹ về các hoạt động chống ma túy và rằng "ý tưởng Trung Quốc cố tình cho phép các tiền chất fentanyl chảy vào Mỹ hoàn toàn trái ngược với sự thật và thực tế".

"Về vấn đề thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc, Trung Quốc tin rằng hợp tác kinh tế và thương mại Trung - Mỹ về bản chất là có lợi cho cả hai bên. Không ai sẽ thắng trong một cuộc chiến thương mại hoặc một cuộc chiến thuế quan", ông Liu nói trong một tuyên bố với CNN.

Các quan chức Canada đã trả lời thông báo trong một tuyên bố được đăng trên X vào tối Thứ Hai 25/11, nói rằng đất nước của họ "đặt ưu tiên cao nhất cho an ninh biên giới và toàn vẹn biên giới chung của chúng ta" và "thiết yếu đối với nguồn cung cấp năng lượng trong nước của Mỹ" và họ sẽ thảo luận với chính quyền mới của Mỹ về vấn đề này.

Nếu được ban hành, mức thuế trừng phạt có thể gây ra sự tàn phá đối với chuỗi cung ứng và các ngành công nghiệp của Mỹ phụ thuộc vào hàng hóa từ các đối tác thương mại gần nhất của quốc gia này.

Karl Schamotta, chiến lược gia thị trường trưởng tại Corpay Cross-Border Solutions, cho biết: "Các biện pháp được đề xuất vào tối nay có thể ảnh hưởng nặng nề đến một số ngành công nghiệp chiến lược của Mỹ, tăng thêm khoảng 272 tỷ đô la mỗi năm vào gánh nặng thuế, tăng giá hàng hóa, tăng lãi suất và làm suy yếu sức mạnh trong một lĩnh vực hộ gia đình vốn đã dễ bị tổn thương".

Sau thông báo, đồng đô la Canada đã giảm 1,2% so với đồng đô la Mỹ và đồng peso Mexico đã giảm 2% so với đồng đô la. Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đã giao dịch cao hơn - trên 7,6% - trên các thị trường nước ngoài.

Mặc dù các nhà đầu tư tin rằng mức thuế cuối cùng có thể củng cố đồng đô la, nhưng thị trường tài chính của Mỹ cũng bị ảnh hưởng. Mức thuế bất thường này sẽ làm tăng đáng kể chi phí cho người Mỹ đối với hàng hóa hàng ngày trước đây đã được vận chuyển qua biên giới mà không phải chịu bất kỳ khoản thuế nhập khẩu nào.

Sự thay đổi đáng kinh ngạc đó có thể cản trở tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là nếu người tiêu dùng mệt mỏi vì lạm phát chi tiêu ít hơn khi chi phí tăng cao.

Mỹ nhập khẩu những gì?

Mặt hàng nhập khẩu hàng đầu của Mỹ từ Canada là dầu, đạt mức kỷ lục 4,3 triệu thùng mỗi ngày vào tháng 7, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ. Nước này cũng nhập khẩu ô tô, máy móc và nhiều loại hàng hóa khác, nhựa và gỗ từ Canada, theo Comtrade của Liên Hợp Quốc.

Mỹ nhập khẩu phần lớn ô tô và phụ tùng ô tô từ Mexico, quốc gia đã vượt qua Trung Quốc để trở thành nước xuất khẩu hàng đầu sang Mỹ vào năm 2023, theo dữ liệu thương mại do Bộ Thương mại công bố vào đầu năm nay. Mexico cũng là nhà cung cấp chính các mặt hàng điện tử, máy móc, dầu và thiết bị quang học, và một lượng lớn đồ nội thất và rượu từ quốc gia này vào Mỹ.

Mỹ nhập khẩu một lượng lớn đồ điện tử từ Trung Quốc, ngoài máy móc, đồ chơi, trò chơi, thiết bị thể thao, đồ nội thất và nhựa.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, CNN đưa tin rằng ông đã áp dụng thuế quan đối với hàng hóa trị giá khoảng 380 tỷ đô la áp dụng cho hàng nghìn sản phẩm do Trung Quốc sản xuất, bao gồm mũ bóng chày, hành lý, xe đạp, TV và giày thể thao. Thuế quan của Trump cũng đánh vào thép, nhôm, máy giặt và tấm pin mặt trời của nước ngoài.

Nhiều mặt hàng nhập khẩu của Mỹtừ Canada và Mexico được miễn thuế quan do thỏa thuận thương mại USMCA giữa ba quốc gia mà Trump đã thúc đẩy trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Không rõ ông sẽ lên kế hoạch thực hiện các mức thuế quan được đề xuất như thế nào mà không vi phạm USMCA.

Trump thường xuyên nhắc đến việc thông qua USMCA, thay thế NAFTA, như một chiến thắng chính trị và là điểm nhấn trong nhiệm kỳ tổng thống của ông.

Thuế quan thực sự đóng vai trò như một loại thuế đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Mặc dù Trump đã nhiều lần nói rằng các quốc gia nước ngoài bị nhắm mục tiêu phải trả thuế quan, nhưng trên thực tế, họ lại là những công ty mua hàng hóa nhập khẩu phải trả - và những chi phí đó thường được chuyển cho người tiêu dùng Mỹ. 

Hầu hết các nhà kinh tế chính thống đều tin rằng thuế quan sẽ gây ra lạm phát và Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ước tính rằng mức thuế quan mà Trump đề xuất sẽ khiến một hộ gia đình điển hình ở Mỹ phải trả hơn 2.600 đô la một năm.

Scott Bessent, người được Trump chọn làm Bộ trưởng Tài chính, đã nói rằng thuế quan sẽ không làm tăng lạm phát nếu chúng được thực hiện đúng cách. Phố Wall hoan nghênh việc bổ nhiệm Bessent, vì ông được kỳ vọng rộng rãi sẽ triển khai thuế quan dần dần.

Vấn đề với thuế quan là chúng thường dẫn đến các hành động trả đũa của các quốc gia bị nhắm mục tiêu, gây ra một cuộc chiến thương mại - và đó chính xác là những gì đã xảy ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Điều đó đã làm giảm tác động của thuế quan đối với sản xuất trong nước, vì hàng hóa của các nhà sản xuất trở nên kém hấp dẫn hơn đối với người mua ở nước ngoài.

Ông Trump đã hứa sẽ áp thuế quan lớn hơn đáng kể trong nhiệm kỳ thứ hai của mình. Mặc dù vẫn tiếp tục thảo luận về nhiều con số khác nhau, ông đã đề xuất mức thuế quan lên tới 60% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc, cũng như mức thuế quan toàn diện là 10% hoặc 20% đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu khác vào Mỹ.

×