Đang hưởng bảo hiểm thất nghiệp có được rút BHXH một lần?

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, trường hợp lao động mất việc đang hưởng trợ cấp thất nghiệp thì không được rút BHXH một lần. 12 tháng kể từ khi tạm dừng đóng BHXH, lao động không làm việc và dừng nhận trợ cấp thất nghiệp thì mới đủ điều kiện rút BHXH một lần.

Về điều kiện hưởng BHXH một lần, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, tại Khoản 1, Điều 8 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ quy định người lao động mà có yêu cầu thì được hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các Khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH hoặc theo quy định tại Khoản 3 Điều 54 của Luật BHXH mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.

 Sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng BHXH.

 Ra nước ngoài để định cư.

 Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.

Về hồ sơ hưởng BHXH một lần, Điều 109 Luật BHXH năm 2014 quy định hồ sơ hưởng BHXH một lần, bao gồm bản chính Sổ BHXH và đơn đề nghị hưởng BHXH một lần.

Về mức hưởng BHXH một lần, theo quy định tại Khoản 2 Điều 60 Luật BHXH thì mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:

1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014.

 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.

Như vậy, nếu bạn đã đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật nêu trên, bạn có quyền lựa chọn rút BHXH một lần bất kể thời điểm nào căn cứ vào nhu cầu thực tế của bạn.

Trường hợp bạn không lựa chọn rút BHXH một lần thì được bảo lưu thời gian đóng BHXH, đến khi bạn đi làm lại và tiếp tục đóng BHXH thì sẽ được cộng nối thời gian đóng BHXH.

Giải quyết vướng mắc khi hưởng BHXH một lần

Cũng liên quan tới vấn đề này, BHXH Việt Nam vừa có công văn Bộ LĐTBXH về vướng mắc trong giải quyết hưởng BHXH một lần.

Theo đó, trong quá trình thực hiện chính sách hưởng BHXH một lần xảy ra một số bất cập. Cụ thể, tại khoản 1 Điều 1 Nghị quyết số 93/2015/QH13 quy định: “NLĐ được bảo lưu thời gian đóng BHXH để đủ điều kiện hưởng lương hưu nhằm bảo đảm cuộc sống khi hết tuổi lao động theo quy định của Luật BHXH năm 2014. Trường hợp NLĐ tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH khi có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần”.

Thế nhưng, trong thực tiễn tổ chức thực hiện, phát sinh những trường hợp giải quyết hưởng BHXH một lần bị cơ quan kiểm toán coi là vi phạm điều kiện sau một năm nghỉ việc không tiếp tục đóng BHXH.

Nguyên nhân chính là do phát sinh tăng thu BHXH sau khi đã giải quyết hưởng BHXH một lần với một số tình huống như sau: Theo quy định tại tiết a khoản 1 Điều 99 Luật BHXH năm 2014 thì việc giải quyết đăng ký tham gia BHXH lần đầu là trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày giao kết HĐLĐ, hợp đồng làm việc hoặc tuyển dụng, người sử dụng lao động nộp hồ sơ quy định cho cơ quan BHXH.

Như vậy, trường hợp NLĐ tiếp tục đi làm ở đơn vị mới nhưng chưa báo tăng, sau khi giải quyết hưởng BHXH một lần thì đơn vị mới báo tăng (trong thời hạn 30 ngày) và truy đóng BHXH. Trường hợp đã được giải quyết hưởng BHXH một lần, sau đó bị thanh tra, kiểm tra buộc phải truy đóng BHXH cho thời gian trước khi hưởng BHXH một lần.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 27 Bộ luật Lao động năm 2019 về kết thúc thời gian thử việc như sau: Trường hợp thử việc đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động (SDLĐ) tiếp tục thực hiện HĐLĐ đã giao kết đối với trường hợp thỏa thuận thử việc trong HĐLĐ hoặc phải giao kết HĐLĐ đối với trường hợp giao kết hợp đồng thử việc. Trường hợp thử việc không đạt yêu cầu thì chấm dứt HĐLĐ đã giao kết hoặc hợp đồng thử việc.

Như vậy, một số trường hợp bản thân NLĐ không xác định được có vi phạm điều kiện hưởng hay không do NLĐ sau khi nghỉ việc tiếp tục đi làm và giao kết HĐLĐ có nội dung thử việc chưa phải đóng BHXH, khi đủ điều kiện đã được giải quyết hưởng BHXH một lần cho thời gian đóng BHXH trước đó.

Tuy nhiên, trong trường hợp thử việc đạt yêu cầu người sử dụng lao động tiếp tục thực hiện HĐLĐ đã giao kết với NLĐ và phát sinh truy đóng BHXH từ lúc NLĐ giao kết HĐLĐ thử việc (trước khi hưởng BHXH một lần).

Các trường hợp trên là nguyên nhân bất khả kháng đối với cơ quan BHXH vì tại thời điểm cơ quan BHXH giải quyết BHXH một lần thì NLĐ đã đủ điều kiện sau một năm nghỉ việc không tham gia BHXH.

Tuy nhiên, sau đó, cơ quan BHXH nhận được đề nghị truy thu (truy đóng) BHXH cho NLĐ (đã được giải quyết BHXH một lần) cho khoảng thời gian trong thời gian 1 năm không tham gia BHXH và cơ quan BHXH cũng đã thực hiện truy thu BHXH theo đúng quy định.

Dẫn đến, khi cơ quan kiểm toán, thanh tra rà soát dữ liệu giải quyết chế độ BHXH thì yêu cầu cơ quan BHXH thu hồi lại số tiền đã giải quyết hưởng BHXH một lần của NLĐ vì cho rằng NLĐ nghỉ việc chưa đủ thời gian 1 năm đã giải quyết BHXH một lần. Đối với trường hợp này, hiện nay cơ quan BHXH phải ra quyết định hủy quyết định hưởng BHXH một lần, thu hồi số tiền đã chi trả để bảo lưu thời gian đóng BHXH và gộp quá trình đóng trên sổ BHXH…

Trước những vướng mắc này, BHXH Việt Nam đề nghị Bộ LĐTBXH hướng dẫn không coi là vi phạm điều kiện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH đối với các trường hợp tại thời điểm giải quyết hưởng BHXH một lần NLĐ đã đủ một năm không tiếp tục đóng BHXH nhưng sau đó phát sinh tăng thu BHXH trong khoảng thời gian một năm bảo lưu thời gian đóng nêu trên.

×