Bài phát biểu của Tổng Bí Thư Tô Lâm tại Diễn đàn quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam ngày 15/1 đến giờ vẫn tạo nên được những phản ứng tích cực từ dư luận.

Nhiều ý kiến đồng tình trước “tư duy % giá trị”, về sự “điểm huyệt chính xác”, và cả sự dũng cảm khi nhìn thẳng, nhìn đúng vào điều mà chúng ta có khi đang “ngộ nhận”, đang “tự ru ngủ” mình...

Xin mở đầu bài viết với một cái tên: Thuận Thành. Một cái tên rất sáng về mặt tài chính. Theo Báo Nhân Dân, Thuận Thành là đơn vị được coi như một đối tác lớn của Samsung, giúp Tập đoàn này giải quyết vấn đề xử lý rác thải ở hai khu công nghiệp của họ tại Bắc Ninh và Thái Nguyên. Có thể bạn không tin, việc “đổ rác” cho Samsung mang đến một tỷ suất lợi nhuận cao một cách khó tin.

Các số liệu tài chính từ chính Thuận Thành cho biết: Có những năm, trong1.052 tỷ đồng doanh thu, Thuận Thành thu về 406 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế. Tức là cứ 10 đồng doanh thu thì thu về 4 đồng lợi nhuận. Những năm thấp nhất, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu của doanh nghiệp này cũng luôn đạt hai con số %.

Và, có lẽ không thể nhắc tới những tít báo, giờ vẫn còn đó: “Xử lý rác cho Samsung, một doanh nghiệp đều đặn thu về 4 tỷ đồng mỗi ngày”; “Giúp Samsung "đổ rác", một doanh nghiệp Việt lãi hơn 1.100 tỷ trong 4 năm, tỷ suất lợi nhuận cao bất ngờ”.

Samsung, một “người khổng lồ” trong lĩnh vực FDI Việt Nam, phải nói đúng là đóng góp rất lớn cho nền kinh tế của chúng ta, tạo ra hàng chục ngàn việc làm. Và mở ngoặc thêm, riêng việc “bán cơm” cho Samsung cũng là một trong những lĩnh vực “ngàn tỷ”.

Cũng nhờ vào những doanh nghiệp FDI như Samsung, chúng ta có vị thế “Đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu điện thoại di động thông minh; đứng thứ 5 thế giới về xuất khẩu linh kiện máy tính; đứng thứ 6 thế giới về xuất khẩu thiết bị máy tính; đứng thứ 7 thế giới về gia công phần mềm, đứng thứ 8 thế giới về thiết bị linh kiện điện tử…”.

Nhưng, giá mà không có chữ nhưng - liệu việc “bán cơm” hay “đổ rác” cho các doanh nghiệp FDI có phải là việc tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu?

Hôm trước, trong bài phát biểu của mình, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhắc rằng: Samsung đầu tư vào Việt Nam từ 2008 đến nay, tại Thái Nguyên có 60 doanh nghiệp đối tác cấp I cung ứng cho Samsung thì tới 55 doanh nghiệp nước ngoài; tại Bắc Ninh có 176 đối tác cấp I, thì có tới 164 doanh nghiệp nước ngoài. Các doanh nghiệp trong nước chủ yếu cung cấp dịch vụ an ninh, suất ăn công nghiệp, xử lý rác thải,...

Và “khu vực FDI xuất khẩu 100% giá trị điện thoại và linh kiện nhưng nhập đến 89% giá trị linh kiện này”.

Rồi ông đặt câu hỏi: “Chúng ta đã bao giờ nhìn sâu vào bản chất những số liệu này chưa? Chúng ta đóng góp được bao nhiêu % giá trị trong đó? Hay là mình đang ở phân khúc thấp nhất của chuỗi giá trị, chủ yếu là gia công cho nước ngoài...?”.

Phát ngôn rất thẳng, rất thật, và đúng của Tổng Bí thư khiến chúng ta phải giật mình ngoảnh lại để thấy một thực tế, rằng suốt từ 2008, tức mà mười mấy hai mươi năm qua, kể từ khi Samsung vào Việt Nam, việc tham gia vào chuỗi giá trị trong lĩnh vực sản xuất quanh đi quanh lại vẫn là khám chữa bệnh, cung ứng bao bì, logistics, “bán cơm”...

Giật mình, vì trong lõi giá trị - sự sáng tạo và khả năng đáp ứng linh kiện, chúng ta gần như vẫn… miễn nhiễm. Giật mình vì sau top 2, top 5 thế giới - những con số thứ tự rất ấn tượng, rất hoành tráng, rất đáng tự hào kia, thật ra đóng góp chuỗi giá trị chủ yếu là ở cơ bắp và mồ hôi.

Sự thật luôn có vị đắng! Nhưng, nói như Tổng Bí thư, việc nêu rõ những bất cập, để chúng ta nhìn thẳng vào sự thật rằng doanh nghiệp của chúng ta đang đứng ở đâu trong chuỗi giá trị toàn cầu cũng như trong năng lực cạnh tranh quốc tế để mà cố gắng.

Vị đắng thường khó nuốt. Nhưng chỉ có một cách duy nhất là phải nhìn thẳng vào vấn đề, vào sự thật, để không tự huyễn, để đặt ra một mục tiêu, để nhìn thấy việc mình phải làm, để cố gắng, nỗ lực vươn lên.

Chứ nếu vẫn tự hào ngạo nghễ, tự ru ngủ sẽ chỉ sinh ra ảo tưởng mà thôi.

×