Bình luận
0
Trong Việt giám thông khảo tổng luận nhận xét về ông: “Nghệ Tông dẹp yên nạn trong, khôi phục ngôi cũ, có lòng thực kính trời yêu dân có quy mô giữ nước mưu trị, thi lấy người giỏi ở núi Tiên Du, làm tập Dư Hạ ở cung Bảo Hòa định chế độ lễ nghi trong triều, bỏ mệnh lệnh cắt lấy đất bãi, quy mô công liệt rực rỡ đất trời. Song đức cung kiệm có thừa mà tài cương đoán không đủ. Ngoài thì giặc Chiêm lấn bức Kinh kỳ, trong thì nghịch Hồ dòm ngó ngôi báu, cơ nghiệp nhà Trần do đấy mà mất”.
Vua Trần Nghệ Tông vị vua lên ngôi già nhất, thời gian ở ngôi ngắn nhất trong 12 vị cua nhà Trần.
Điểm đáng chú ý về Trần Nghệ Tông, có lẽ ở những điềm báo, việc làm tiên đoán trước cho việc ngồi ngai vàng của ông mà sử sách đã chép.
Hoàng tử Trần Phủ (sinh năm Tân Dậu (1321) là con trai thứ ba của vua Trần Minh Tông. Mới ở tuổi thiếu niên, mà thiên tư, dáng dấp của vị thiên tử tương lai đã hiển hiện ở Trần Phủ, cứ xem trong “Nam Ông mộng lục” thì rõ.
Theo đó, năm Phủ tám, chín tuổi theo hầu Thượng hoàng Trần Minh Tông. Lúc ấy, Thượng hoàng đang an tọa trên chiếc giường có trải chiếu trúc, tức cảnh sinh tình, Thượng hoàng bảo Phủ vịnh chiếc chiếu trúc. Tuân lời cha, Phủ xuất khẩu thành thi, rằng:
Hữu vĩ thử quân,/Trung không ngoại kính./Tước nhữ vi nô,/Khủng thương nhân tính,
Nghĩa là: Có người quân tử cao lớn,/Trong thì rỗng mà ngoài thì cứng./Bắt nó dùng làm đày tớ,/Sợ gây tổn thương nhân tính.
Thượng hoàng bất ngờ lắm, thấy con tuổi thơ bé mà ý thơ đã biểu thị cách dùng người của bậc minh quân chứ chẳng tầm thường. Lại tiếp sau đó, như ghi chép nơi “Đại Việt sử ký toàn thư” khi Trần Phủ 11 tuổi, đang đứng hầu cha ở cung Trùng Quang nghe giảng về đạo lý của kẻ nam tử, ngoài trời mưa to, gió lớn. Thượng hoàng Minh Tông nhìn cảnh ấy, lấy đó làm đề tài về thời tiết, bảo Trần Phủ ứng đối xem sao. Không lâu sau, Phủ đã làm xong, trong đó có câu:
An đắc tráng sĩ lực cái thế,
Khả ngự đại ốc đồi phong
Dịch thơ:
Sao được tráng sĩ sức hơn đời,
Chống đỡ nhà to khi gió mạnh.
Ý thơ chỉ nhà to (quốc gia) lúc gặp gió mạnh (chiến tranh, loạn lạc…), muốn vững vàng được thì cần có tráng sĩ (người đủ tài, đủ đức (tức hoàng đế) để chống đỡ (lãnh đạo) nước nhà vượt qua được những khó khăn đó.
Cảm được khẩu khí trong thơ con rất mạnh, từ đó Thượng hoàng Trần Minh Tông quan tâm nhiều hơn, những mong đào tạo con thành người một mai gánh vác sơn hà.
Thượng hoàng Trần Minh Tông lấy cảnh mưa to làm đề tài cho Trần Phủ (tức vua Trần Nghệ Tông) làm thơ
Vào năm Mậu Thân (1368), vua Trần Dụ Tông sai sứ sang Trung Hoa khi Chu Nguyên Chương nên nhà Minh. Đáp lại, ngay năm sau, Chu hoàng đế cử Hàn Lâm thị độc học sĩ Trương Dĩ Ninh cùng Điển bạ Ngưu Lượng đem sắc phong sang cùng với một quả ấn, nũm ấn đúc hình con lạc đà mạ vàng cho vua Trần Dụ Tông. Hiềm nỗi đúng lúc đó Trần Dụ Tông băng hà, Dương Nhật Lễ đã được lập lên làm vua mới.
Nhật Lễ vốn không thuộc máu mủ nhà Trần, mà bởi ngày trước người phường hát Dương Khương diễn tích Tây vương mẫu dâng quả đào, vợ y đóng vai Tây vương mẫu. Cung Túc vương Nguyên Dục cảm sắc đẹp của nàng lấy làm vợ, khi ấy nàng đang có mang con của Dương Khương, rồi sinh ra Nhật Lễ.
Nguyên Dục nhận làm con mình. Vua Trần Dụ Tông lúc nhỏ vì chữa chết đuối mà liệt dương, trước khi mất để di chiếu cho Nhật Lễ nối ngôi. Nhưng Dương Nhật Lễ dâm dật, chăm sự chơi bời, hay bày ra các trò tạp kỹ, lại lấy theo họ Dương có ý muốn diệt tôn thất nhà Trần.
Lại nói, sứ Minh sang vấn an vua Trần Dụ Tông mà người đã khuất mặt, nên Ngưu Lượng làm bài Đường luật viếng cố đế nước Nam. Học sĩ Trương Dĩ Ninh vì không quen khí hậu nên bị ốm rồi chết, chỉ còn Ngưu Lượng trở về nước. Hữu tướng quốc Cung Định vương Trần Phủ đương là một trọng thần, cũng là bố vợ vua họ Dương nên có làm bài thơ tiễn Ngưu Lượng, được “Toàn thư” chép lại:
An Nam tể tướng bất năng thi,
Không bá trà âu tống khách quỳ,
Viên tản sơn thanh, Lô thủy bích,
Tùy phong trực nhập ngũ vân phi.
Dịch thơ:
An Nam tể tướng chẳng thơ hay,
Chỉ có bình trà tiễn khách đây.
Viên tản non xanh, Lô nước biếc,
Xin bay theo gió tới năm mây.
Theo “Khâm định Việt sử thông giám cương mục” chép thì vị Điển bạ họ Ngưu nghe xong bài thơ, đã cảm kích mà rằng: “- Lời thơ của tướng quốc thật tao nhã, ý vị mà lại có đủ cả non xanh, nước biếc tiêu biểu cho An Nam quốc. Thật lòng kính phục! Kính phục!” Rồi lại tiếp lời: “- Tôi lưu lại ở đây cũng đã vài tuần trăng. Cứ trông nhân tình thế thái hiện nay, cơ nghiệp họ Trần rồi một mai đây, không phải vai ngài gánh vác thì chẳng còn ai vào đây nữa”.
Và quả thật, lời của Ngưu Lượng về sau ứng đúng vào vận vua của Cung Định vương.
Thượng hoàng Minh Tông lấy cảnh mưa to làm đề tài cho Trần Phủ làm thơ
Vì Dương Nhật Lễ không xứng ngôi vua, lại có ý hại tôn thất nhà Trần, nên đêm 20 tháng 9 năm Canh Tuất (1370), Thái tể Nguyên Trác cùng con là Nguyên Tiết và hai người con của công chúa Thiên Ninh (con gái vua Minh Tông) đem những người họ hàng tôn thất nhà Trần vào trong Đại Nội, định giết Nhật Lễ để giành lại ngai vàng cho dòng họ, nhưng Nhật Lễ trốn thoát. Sau đó, Dương Nhật Lễ chia người đi bắt 18 người chủ mưu, Nguyên Trác, Nguyên Tiết đều bị hại.
Bởi sự biến Nguyên Trác, Nguyên Tiết, tháng 10 năm ấy, Cung Định vương Phủ sợ vạ lây đến mình nên đã trốn ra trấn Đà Giang, ngầm hẹn ước cùng với các em mình là Chương Túc quốc thượng hầu Trần Nguyên Đán, Cung Tuyên vương Kính, Thiên Ninh công chúa Ngọc Tha cùng hội quân tại sông Đại Lại (tức sông Lèn là chi lưu của sông Mã), phủ Thanh Hóa để dấy quân lật đổ Nhật Lễ. Trước khi xuất cung, Trần Phủ làm một bài Đường luật để lại cho em mình là Cung Tuyên Vương Kính (vua Trần Duệ Tông sau này) với ý dặn dò. Thơ rằng:
Ngôi cả gièm nhiều ở lại chi?
Một mình vượt núi đến man di.
Bảy lăng ngoảnh lại châu tuôn ứa,
Muôn dặm lòng đau tóc bạc đi.
Trừ Vũ cho yên Đường xã tắc,
An Lưu lại thấy Hán uy nghi.
Minh Tông sự nghiệp ngươi lên nhớ,
Thu phục thần kinh nhất định về.
Lạ lùng làm sao bởi bài thơ được làm trước khi chính biến lật đổ Dương Nhật Lễ được thực hiện, nên dân gian xem đó như một lời sấm truyền, dự báo sự lên ngôi sau này của Cung Định vương Trần Phủ. Nhất là ở câu cuối đã khẳng định “chắc như đinh đóng cột” ở câu cuối của bài thơ: “Thu phục thần kinh nhất định về”.
Lời dự báo ấy, sau vận đúng vào thực tế, “Việt sử cương mục tiết yếu” cho biết, ngày 13 tháng 11, quan quân nhà Trần do Trần Phủ lãnh đạo đã từ sông Đại Lại đến phủ Kiến Hưng (thời Lê tên là phủ Nghĩa Hưng. Nay là đất các huyện Vụ Bản, Nghĩa Hưng và Ý Yên, tỉnh Nam Định). Lúc ấy Nhật Lễ đang ở đây.
Hồ Nguyên Trừng ghi lại trong “Nam Ông mộng lục” cho biết, lão tướng Nguyễn Ngô Lang đã bắt Nhật Lễ tự tay viết chiếu thoái vị. Sau đó Dương Nhật Lễ bị giáng xuống làm Hôn Đức Công. Đoàn quân chính biến kéo về Thăng Long, giành lại ngôi báu cho nhà Trần và Trần Phủ lên làm vua. Những dự báo ngai vàng của Trần Phủ, đến lúc này trở thành sự thực, như “Đại Nam quốc sử diễn ca” ghi:
“Nghệ Tông dòng dõi thiên hoàng,
Đà giang lánh dấu, liệu đường khuất thân.
Tiềm mưu với kẻ tôn thần,
Đem về xã tắc nhà Trần thuở xưa”.
Ngày 31/7/2025 NHNN đã thông báo điều chỉnh tăng thêm chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 đối với các tổ chức tín dụng theo nguyên tắc cụ thể, công khai, minh bạch.
Chia sẻ
Từ ngày 1/1/2025, Trung Quốc chính thức áp dụng chính sách trợ cấp nuôi con trên toàn quốc, cấp trực tiếp 3.600 nhân dân tệ mỗi năm cho trẻ em dưới 3 tuổi, nhằm giảm gánh nặng chi phí và khuyến khích sinh đẻ.
Chia sẻ
Cơ quan thực thi pháp luật Việt Nam đã xử lý theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam và quốc tế đối với các công dân nước ngoài cư trú bất hợp pháp tại Việt Nam, vi phạm pháp luật Việt Nam.
Chia sẻ
"Gió ngang khoảng trời xanh" - bộ phim do Doãn Quốc Đam và Phương Oanh tham gia sẽ lên sóng lúc 20h thứ 2, 3, 4 hàng tuần trên VTV3 bắt đầu từ 11/8/2025.
Chia sẻ
Dũng khai không có việc làm ổn định, lại nợ nần nên đem điện thoại, laptop đi cầm ở tiệm cầm đồ, khi đến hạn chuộc, trả lãi nên đối tượng đã làm liều.
Chia sẻ
Tổng doanh thu hợp nhất Quý 2 của Vinamilk đạt 16.745 tỷ đồng, tăng 79 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức doanh thu quý cao nhất của doanh nghiệp từng ghi nhận. Động lực tăng trưởng đến từ sự phục hồi của mảng kinh doanh nội địa và tính ổn định của mảng kinh doanh quốc tế.
Chia sẻ
RootBio – Phân bón sinh học thế hệ mới, giúp cây trồng phát triển vượt trội, tối ưu năng suất và cải tạo đất bền vững cho nông dân Việt.
Chia sẻ
Cơ quan Thuế TP.HCM đã công khai danh sách hơn 300 doanh nghiệp nợ thuế. Điều đáng nói, rất nhiều doanh nghiệp bất động sản có số nợ thuế rất lớn, lên cả trăm tỷ đồng.
Chia sẻ
Với quy mô hơn 13,5 triệu dân sau sáp nhập, TP.HCM đang đối mặt với bài toán lớn trong việc đảm bảo an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe toàn diện cho các nhóm người yếu thế.
Chia sẻ
Diễn xuất trong “Lợi kiếm hoa hồng” bị đánh giá thiếu chiều sâu, lời thoại gượng gạo, khiến Địch Lệ Nhiệt Ba hứng chịu nhiều bình luận tiêu cực dù phim lên sóng vào khung giờ vàng.
Chia sẻ
Người hâm mộ đang rất ngóng chờ trong người gian tới đây, ĐT Việt Nam sẽ sớm trình làng 1 trung vệ ngoại có đủ đẳng cấp chỉ huy hàng thủ
Chia sẻ
Cái tên vườn Cơ Hạ ở kinh thành Huế được lấy từ ý "Vạn Cơ Thanh Hạ" có nghĩa là sự bình an, an nhàn trong mọi cơ sự. Với tên gọi này, các vị vua vương triều nhà Nguyễn dựng vườn chủ yếu nhằm mục đích nghỉ ngơi, đi dạo và ngắm cảnh giữa chốn cung đình sau sự vất vả, bận rộn nơi chốn cung đình.
Chia sẻ
Từ 15 giờ ngày hôm nay 31/7, liên Bộ Công Thương - Bộ Tài chính quyết định điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu các loại, trong đó xăng đồng loạt tăng mạnh, dầu giảm nhỏ giọt.
Chia sẻ
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc đẩy mạnh các hoạt động kết nối cung - cầu nông sản an toàn đang trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều địa phương. Tại Long An (cũ, nay là tỉnh Tây Ninh), những nỗ lực kết nối cung – cầu đã mang lại hiệu quả tích cực, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tìm đầu ra ổn định cho nông sản và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân.
Chia sẻ
Ông Lê Trường Sơn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đặt ra mục tiêu đưa Đồng Nai lọt vào top 5 địa phương dẫn đầu cả nước về phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.
Chia sẻ
Ngoài thanh toán lệ phí nguyện vọng đại học 2025 bằng máy tính, thí sinh cũng có thể sử dụng điện thoại thông minh để thực hiện các thao tác này.
Chia sẻ
Công an TP Hà Nội đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất. Trung tướng Nguyễn Thanh Tùng, Giám đốc Công an TP Hà Nội, được trao tặng Huân chương Quân công hạng Nhì.
Chia sẻ
Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long đề nghị Công an Đà Nẵng phải thật sự đổi mới mạnh mẽ tư duy, nhận thức và hành động; chuyển từ tư tưởng quản lý sang tư duy phục vụ “lấy người dân làm trung tâm là chủ thể, là mục tiêu, động lực - nguồn lực trong công tác đảm bảo an ninh trật tự”.
Chia sẻ
Mua nhà là ước mơ lớn, nhưng vay vốn ngân hàng thường là rào cản tâm lý đối với nhiều người. Nỗi sợ về khoản nợ kéo dài 20-30 năm, lo lắng không kiểm soát được tài chính cá nhân, đã khiến không ít người trì hoãn kế hoạch an cư. Tuy nhiên, vay mua nhà không phải là rủi ro nếu khoản vay được thiết kế đủ linh hoạt để bạn hoàn toàn làm chủ nhịp độ tài chính của mình.
Chia sẻ
Nhà Đường là một triều đại vĩ đại trong lịch sử, ngoài những tiếng tăm về văn hóa thì triều đại này cũng có những vị Hoàng đế phong lưu bậc nhất Trung Quốc phong kiến. Đặc biệt, Đường Huyền Tông có rất nhiều cách chọn phi tần để thị tẩm.
Chia sẻ
Theo báo cáo ngày 29/7 của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), Nga đang cố gắng buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump phải lùi lại thời hạn vừa công bố về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
Chia sẻ
Tại sân bay Hòa Lạc (Hà Nội) đồng loạt 10 chiếc trực thăng Mi - 8 và Mi - 17 đã cất cánh, bước vào tập luyện bài bay đặc biệt chuẩn bị cho nhiệm vụ bay trình diễn tại Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Chia sẻ
Lượng khách quốc tế, khách nội địa và doanh thu du lịch TP.HCM tăng ấn tượng sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Hai địa phương này đóng góp đáng kể vào tăng trưởng chung của ngành du lịch TP.HCM.
Chia sẻ
Một bãi giữ xe ở phường Cái Khế, TP Cần Thơ thu 10.000 đồng/giờ đối với xe máy. Mức giá này cao gấp nhiều lần so với quy định của ngành chức năng, khiến người dân bức xúc.
Chia sẻ
Liên quan đến Hợp đồng chuyển nhượng vốn góp của Công ty Tài chính TNHH Một thành viên Bưu điện (“PTF”) và công bố của AEON Financial Service Co., Ltd. (“AFS”), Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (“SeABank”) và AFS đã có những trao đổi tích cực trên tinh thần thiện chí và hợp tác cao nhất để làm rõ các vấn đề đã được AFS đưa ra.
Chia sẻ
Với sự góp mặt của 5 gương mặt trẻ đầy triển vọng, độ tuổi trung bình của đội hình CLB Ninh Bình dự V.League 2025/2026 chỉ hơn 25 tuổi - một bước đi mạnh mẽ trong chiến lược trẻ hóa và phát triển bền vững của đội".
Chia sẻ
Phía sau câu chuyện Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử gọi điện yêu cầu ViruSs dừng livestream chính là những lỗ hổng về pháp lý để quản lý đội ngũ KOL, KOC.
Chia sẻ
Dự đoán điểm chuẩn đại học năm 2025 sẽ ra sao khi cả nước có tới 7,6 triệu nguyện vọng, trung bình mỗi thí sinh đăng ký gần 9 nguyện vọng?
Chia sẻ
Trong hai ngày 30 và 31/7, Đảng bộ phường Quế Võ, Bắc Ninh tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030. Về dự và chỉ đạo Đại hội, ông Nguyễn Duy Ngọc - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương gợi mở các vấn đề quan trọng để phường Quế Võ bứt phá, phát triển trong thời gian tới.
Chia sẻ
Hiện nay trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin về việc bổ nhiệm Tiktoker Phạm Thoại làm đại sứ cho Chương trình Hội chợ Các sản phẩm OCOP xuất khẩu - VIETNAM OCOPEX 2025. Đại diện Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) khẳng định: Hiện, Bộ không bổ nhiệm/sử dụng cá nhân nào làm Đại sứ của Chương trình và không cho phép cơ quan, tổ chức phối hợp nào thực hiện việc nêu trên.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Đông Sơn 
