Các sáng tác âm nhạc của Nghệ sĩ Ưu tú- nhạc sĩ Amư Nhân ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu lứa đôi gắn với không gian của làng Chăm quyến rũ tâm hồn của người thưởng thức...
Hầu hết bà con người Chăm ở Việt Nam và nước ngoài đều biết đến ca khúc "Làng Chăm ơn Bác". Ca từ và giai điệu bài hát rất gần gũi với đời sống thực tế, thể hiện tình cảm tha thiết của đồng bào Chăm đến Bác Hồ trong sự nghiệp đấu tranh, giải phóng dân tộc.
Nhiều người nhớ nhất là đoạn: "Người đã đem vinh quang cho nước non, công ơn trên như núi cao biển sâu khắc ghi ngàn năm. Hồ Chí Minh trong trái tim Việt Nam, Hồ Chí Minh trong trái tim người Chăm".
Một ngày đầu tháng 10/2021, bên dòng sông Dinh thơ mộng của vùng đất Phan Rang – Tháp Chàm đầy nắng và gió, chúng tôi có cuộc trò chuyện với Nghệ sỹ ưu tú, nhạc sĩ Amư Nhân về những bài hát do ông sáng tác tại nơi "chôn nhau cắt rốn" của mình ở làng Chăm tỉnh Ninh Thuận.
Nhạc sĩ Amư Nhân tại nhà riêng tại TP Phan Rang-Tháp Chàm (tỉnh Ninh Thuận). Ảnh: Thái Sơn Ngọc
Ca khúc Làng Chăm ơn Bác ra đời lúc nào thưa nhạc sỹ?
Vào những năm 1980, tôi là cán bộ phong trào văn nghệ quần chúng của Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Ninh Phước (tỉnh Thuận Hải cũ nay là Bình Thuận - Ninh Thuận).
Lúc này, tôi có biết chút ít nhạc lý căn bản do mày mò tự học, tự nghiên cứu và có tham gia lớp bồi dưỡng sáng tác ngắn hạn tại tỉnh Đắc Lắc do các nhạc sĩ từ Hà Nội vào truyền dạy.
Tôi "tập tò" viết một vài ca khúc như Làng Phú Nhuận, Hát về xã Phước Thuận, nơi tôi sinh ra lớn lên để thể nghiệm khả năng sáng tác của mình nhưng không thành công.
Năm 1985, là năm đáng nhớ trong cuộc đời tôi, tạo nên bước ngoặt diệu kỳ đối với một thanh niên dân tộc Chăm như tôi với cháy bỏng khát vọng sáng tác âm nhạc. Lúc ấy, tôi được chú Nguyễn Đình Chương (lãnh đạo Ngành Văn hóa- Thông tin của tỉnh Thuận Hải cũ) gặp và động viên tôi sáng tác ca khúc về người Chăm với lòng kính trọng, biết ơn Bác Hồ.
Từ trong sâu thẳm tấm lòng một người thanh niên dân tộc Chăm như tôi hiểu rõ và ghi nhớ công lao vĩ đại của Bác Hồ đối với sự nghiệp giải phóng, đưa dân tộc thoát khỏi ách áp bức, cảnh lầm than, đem cuộc sống tự do, no ấm về cho cả dân tộc Việt Nam...
Nhưng tôi trăn trở mãi và không biết phải bắt đầu từ đâu, viết như thế nào để thông qua ngôn ngữ âm nhạc, nói lên được tấm lòng của đồng bào Chăm đối với Bác Hồ.
Video: Nhạc sĩ Amư Nhân có công lớn khi đưa âm nhạc truyền thống của người Chăm đến giới trẻ. Thực hiện: Đức Cường-Xuân Duy.
Sau nhiều tháng trăn trở, tôi đã "nhập tâm" viết nên ca khúc Làng Chăm ơn Bác. Mở đầu bằng giọng ngâm mang tính tự sự của người thanh niên trẻ làng Chăm: "Từ làng Chăm xa xôi, nay con về thăm quê Bác. Nghe trong lòng bao thương nhớ. Ôi mang nặng tình Bác trong tim. Người đã đem vinh quang cho nước non. Công ơn trên như núi cao biển sâu khắc ghi ngàn năm".
Đoạn thứ hai viết giai điệu anh hùng ca như vó ngựa phi:"Nhớ lời Bác gìn giữ quê hương nòi giống. Ánh dương rạng rỡ tổ quốc gấm vóc non sông. Người Chăm luôn ghi nhớ ơn của Bác Hồ vĩ đại. Nhìn về tương lai muôn niềm tin dâng tràn ước mơ. Hòa bài ca chiến thắng. Nam Bắc yêu thương thiết tha".
Đoạn thứ ba cao trào thể hiện tình cảm tha thiết của đồng bào Chăm đối với công ơn Bác Hồ: "Độc lập- Tự do lời Bác gọi thống nhất đất nước cùng dựng xây quê hương vang khắp thế giới trong trái tim của nhân loại. Hồ Chí Minh trong trái tim Việt Nam. Hồ Chí Minh trong trái tim người Chăm".
Khi tôi hát thử cho bà con làng Chăm nghe, ai cũng thích!
Nhạc sĩ có thể giải thích sâu hơn về giai điệu dân ca Chăm trong ca khúc này?
Tôi may mắn được sinh ra trong gia đình giàu truyền thống nghệ thuật ở làng Phú Nhuận thuộc xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Tuổi thơ tôi đắm mình trong điệu kèn Saranai, tiếng trống Ghi năng, trống Paranưng của người Chăm.
Cha tôi là nghệ sĩ Lộ Sung, chuyên trống Ghi năng và cậu ruột là nghệ nhân Hán Văn Tiểu cũng là tay trống Paranưng nổi tiếng khắp vùng. Đây là hai nghệ nhân trống tiêu biểu của đồng bào Chăm tỉnh Ninh Thuận được mời đi biểu diễn ở khắp các tỉnh miền Nam trước 1975...
Thuở bé, tôi đã biết đánh trống Ghi năng, trống Paranưng với niềm đam mê âm nhạc dân tộc Chăm của mình. Những dịp lễ hội truyền thống mang tính cộng đồng của người Chăm như lễ hội Katê, lễ hội thả diều và các nghi lễ cúng thần linh của đồng bào Chăm, đã thấm vào da thịt tôi. Đặc biệt, tôi rất yêu thích ảnh các vị lớn tuổi trong các lễ hội vừa đàn Kanhi (đàn nhị mai rùa còn gọi là đàn kò ke) vừa hát các bài hát mang âm điệu dân ca Chăm truyền thống, có nội dung ngợi ca công ơn của các vị thần đối với người Chăm.
Khi nghiền ngẫm tìm cảm hứng viết ca khúc về Bác Hồ, tôi đã phát triển trên nền điệu Chay Kathun và đàn nhị mai rùa để sáng tác ca khúc Làng Chăm ơn Bác. Và tôi rất vui ca khúc này được bà con người Chăm ở Ninh Thuận và Bình Thuận (Thuận Hải cũ) đón nhận và truyền miệng nhau hát khắp xóm làng...
Nhạc sĩ Amư Nhân. Ảnh: Thái Sơn Ngọc
Ca khúc Làng Chăm ơn Bác được công chúng đón nhận ra sao ở quê hương Bác Hồ?
Tại Hội diễn tiếng hát Làng Sen tổ chức lần thứ Nhất tại thành phố Vinh nhân dịp kỷ niệm 95 năm sinh nhật Bác Hồ, tháng 5/1985, tôi bước ra sân khấu trong trang phục truyền thống dân tộc Chăm và trình bày ca khúc Làng Chăm ơn Bác. Khán giả lúc này đông lắm, ban đầu tôi cũng hơi lo nhưng tôi hát với lòng kính trọng, tận đáy lòng mình và niềm cảm xúc dâng trào bằng song ngữ Chăm - Việt.
Khi bài hát khép lại trong tiết tấu thiết tha, nhưng trào dâng sức sống mạnh mẽ:"Hồ Chí Minh trong trái tim Việt Nam. Hồ Chí Minh trong trái tim người Chăm". Khán giả vỗ tay tán thưởng, vang dội cả hội trường. Ca khúc này nhận được Huy chương vàng của Ban Tổ chức Hội diễn và Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ Tĩnh lúc bấy giờ.
Sau sự thành công đó, đầu năm 1986, tôi được mời tham gia cùng đoàn ca nhạc Mùa Thu sang Cu-Ba và một số nước khác có đông kiều bào sinh sống biểu diễn. Bà con Việt kiều sinh sống ở làng Bến Tre (ngoại ô La Habana - Cu-Ba) không cầm được nước mắt trong nỗi niềm thương nhớ Bác Hồ khi nghe tôi hát Làng Chăm ơn Bác bằng song ngữ Chăm - Việt.
Ngoài tác phẩm Làng Chăm ơn Bác, ông còn ca khúc nào viết về Bác Hồ?
Sau khi viết tác phẩm Làng Chăm ơn Bác dựa trên nền tảng dân ca Chăm, tôi tiếp tục nghiên cứu sáng tác ca khúc Âm vang Dục Thanh. Được viết về Bác Hồ kính yêu là niềm hạnh phúc lớn lao của văn nghệ sĩ trong cả nước. Đây là tác phẩm được tôi viết trong tình cảm của người dân Việt Nam nhớ hình ảnh thầy giáo Nguyễn Tất Thành dạy học tại Phan Thiết trước khi lên tàu tìm đường cứu nước đem tự do no ấm về cho dân tộc Việt Nam.
Ca khúc này được tôi viết bằng chất liệu âm nhạc hiện đại, điệu slow tiết tấu tha thiết thể hiện nỗi nhớ niềm thương Bác Hồ: "Trường Dục Thanh năm tháng vang vọng lời Người. In dấu chân Bác về biển xanh nơi miền duyên hải. Người dạy trang sử xanh cho tuổi thơ. Đời Người như đóa hoa sen tỏa hương ngạt ngào. Quê hương tôi nghe sóng biển ru son sắt vẹn tình lòng dân thiết tha thương nhớ khôn nguôi ôm ấp tình Người nơi trường Dục Thanh chân Bác lưu danh…"
Từ nhạc sĩ không chuyên, ông đã nỗ lực học tập sáng tác trở nhạc sĩ chuyên nghiệp, con đường đi chắc nhiều gian nan?
Sau nhiều năm "mày mò" tự học nghiên cứu sáng tác có một vài tác phẩm được công chúng yêu thích đến năm 1991, tôi chính thức trở thành sinh viên khoa sáng tác của Nhạc viện TP.HCM. Có kinh nghiệm từ thực tiễn sáng tác nay được quý thầy cô tận tâm truyền đạt kiến thức căn bản về nhạc lý giúp tôi tiếp thu tốt chương trình học tập.
Trong thời gian học đại học, tôi tham gia Nhóm ca nhạc dân tộc Bách Việt do Nghệ sĩ Ngọc Yến làm chủ nhóm, có các ca sĩ Nhất Sinh, Ngọc Diệp, Văn Tài, Kim Phụng…biểu diễn âm nhạc tại sân khấu Bách Tùng Diệp ở quận 1, TP.HCM. Qua đó giúp tôi có cơ hội áp dụng chương trình học tập vào thực tiễn sáng tác, biểu diễn tại các sân khấu chuyên nghiệp của TP.HCM.
Trong điều kiện cuộc sống gia đình khó khăn, nhờ một tay người vợ hiền vén khéo tần tảo nuôi con giúp tôi chuyên tâm học tập, tốt nghiệp cử nhân âm nhạc năm 1996. Từ người hoạt động âm nhạc nghiệp dư ở tỉnh Ninh Thuận, tôi được kết nạp vào Hội Nhạc sĩ Việt Nam năm 1990 và chính thức hoạt động âm nhạc chuyên nghiệp.
Nhạc sĩ Amư Nhân và nhà báo Thái Sơn Ngọc viếng Tháp Pô Klong-Garai ở TP.Phan Rang - Tháp Chàm tỉnh Ninh Thuận. Ảnh NVCC
Ông nghĩ gì về nhạc cụ và nền tảng âm nhạc truyền thống của dân tộc Chăm trong thời đại hiện nay?
Nhìn lại kết quả sáng tác của cá nhân tôi cũng như các nhạc sĩ dân tộc Chăm hiện nay thì chưa "thấm tháp" gì so với gia tài đồ sộ của nền âm nhạc dân gian do ông bà xưa truyền lại.
Tôi đã dày công nghiên cứu ký âm trên 75 điệu trống ghi năng có tên gọi tiết tấu biểu diễn riêng biệt và trên 20 làn điệu dân ca Chăm và rất nhiều bài nhạc lễ truyền thống như Ramưwan, Ka tê, thả diều, lễ cúng đầu năm mới…
Tôi cũng đã nghiên cứu và sáng tác khí nhạc dân tộc là độc tấu cho đàn Kanhi và kèn Saranai có thể dàn dựng biểu diễn thính phòng hoặc cho sân khấu chuyên nghiệp. Tôi đang hoàn thiện và cho xuất bản công trình nghiên cứu này để phổ biến rộng rãi trong đồng bào Chăm gìn giữ nền âm nhạc truyền thống rực rỡ của dân tộc mình.
Đồng thời tôi định hướng cho con trai là Nhạc sĩ Inư Tuấn đã tốt nghiệp khoa sáng tác tại Nhạc viện TP.HCM tiếp tục đi theo con đường sáng tác của tôi. Tương lai, con trai tôi cũng sẽ nghiên cứu và sử dụng thành thạo các loại nhạc cụ truyền thống dân tộc Chăm và bảo tồn âm nhạc của đồng bào mình, đưa các làn điệu dân ca Chăm vang xa hơn nữa.
Lãnh đạo tỉnh Ninh Thuận tặng bằng Nghệ sĩ Ưu tú cho nhạc sĩ Amư Nhân. Ảnh: Thái Sơn Ngọc
Riêng về nhạc cụ của người Chăm, tôi thích đàn Kanhi bởi đàn này làm bằng mai rùa và bịt bằng da trăn. Hai dây đàn được làm bằng những sợi tơ mong manh. Cần đàn làm bằng ống tre nhỏ không mắt, không gai dài khoảng 60 cm. Phần trên cần đàn có 2 thanh gỗ nhỏ giữ chức năng lên dây đàn và phần dưới được cắm vào mai rùa.
Có lẽ do cộng hưởng giữa mai rùa và dây đàn làm bằng sợi tơ nên đàn Kanhi có âm hưởng ấm, vang xa. Nó thường giữ vai trò nhạc đệm cho các vị thầy là chủ lễ hát trong các lễ hội dân gian Chăm. Còn điệu Chay Kathun có tiết tấu rộn ràng, mạnh mẽ, hùng hồn, khiến cho người nghe liên tưởng đến hình ảnh người anh hùng mặc chiến bào, tay cầm đao ngồi trên lưng ngựa xông pha trận mạc.
Hầu hết những lời trong bài hát truyền thống của người Chăm đều ca ngợi công đức của các bậc hiền nhân đã có công khẩn hoang, lập ấp; Dạy nhân dân đoàn kết chăm lo cấy cày, dẫn thuỷ nhập điền, trồng bông dệt vải, chăn nuôi gia súc tạo lập cuộc sống ấm no thanh bình cho cộng đồng dân cư. Đàn Kanhi và điệu Kathun không thể thiếu trong hệ thống nhạc lễ của người Chăm từ xưa đến nay...
Cám ơn nhạc sĩ về cuộc trò chuyện này và chúc ông thành công trong thời gian tới...
Lời bài hát Làng Chăm ơn Bác.
Từ làng Chăm xa xôi, nay con về thăm quê Bác. Nghe trong lòng bao thương nhớ, Ôi mang nặng tình bác trong tim. Người đã. đem vinh quang cho nước non. Công ơn trên như núi cao biển sâu, Khắc ghi ngàn năm. Nhớ lời Bác gìn giữ quê hương nòi giống. Ánh dương rạng rỡ Tổ Quốc gấm vóc non sông. Người Chăm luôn ghi nhớ ơn của Bác Hồ vĩ đại. Nhìn về tương lai muôn niềm tin dâng tràn ước mơ. Hòa bài ca chiến thắng Nam Bắc yêu thương thiết tha. Độc lập tự do lời Bác gọi thống nhất đất nước Cùng dựng xây quê hương. Vang khắp thế giới. Trong trái tim của nhân loại! Hồ Chí Minh trong trái tim Việt Nam! Hồ Chí Minh trong trái tim người Chăm…
Trải nghiệm xem phim “Sex Education” làm tôi nhớ lại một sự việc xảy ra cách đây 5 năm. Giá như lúc đó tôi nói lời xin lỗi sớm hơn thì mọi chuyện đã không diễn biến xấu như vậy.
Mạc Đăng Dung bắt được Lê Chiêu Tông mang về Thăng Long giam lỏng. Đến tháng 12/1526, ông bị Mạc Đăng Dung sai người giết chết, thọ 20 tuổi, ở ngôi được 6 năm. Sau này, Mạc Đăng Dung hạ sát thêm vua Lê Cung Hoàng để chính thức tiếm ngôi.
Thân là khai quốc công thần của nhà Minh, Lưu Bá Ôn có công phò tá Chu Nguyên Chương đăng cơ, bởi vậy, lời nói của ông rất có trọng lượng với hoàng đế.
Liên quan đến vụ 3 cô gái bị hành hung trước quán karaoke, Công an tỉnh Quảng Ninh đã ra quyết định tạm giữ hình sự 6 đối tượng và khởi tố vụ án hình sự về tội “Gây rối trật tự công cộng”.
Đến 17h00 ngày 1/8, tức đúng 14 ngày trước thời điểm V.League 2025/2026 khởi tranh, CLB Quảng Nam vẫn không thực hiện bất kỳ thủ tục đăng ký tham dự giải đấu nào với Công ty Cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF).
Chính phủ Đức sẽ chuyển giao thêm hai tổ hợp phòng không Patriot cho Ukraine, trong đó các thiết bị đầu tiên sẽ bắt đầu được bàn giao trong vài ngày tới, theo thông cáo báo chí từ Bộ Quốc phòng Liên bang Đức.
Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul hôm 1/8 lên tiếng cảnh báo rằng Israel đang ngày càng bị cô lập về mặt ngoại giao do cuộc khủng hoảng nhân đạo leo thang ở Dải Gaza, cùng với làn sóng các nước trên thế giới công nhận Nhà nước Palestine.
CLB Bắc Ninh chiêu mộ hai cựu tuyển thủ ĐT Việt Nam là Nguyễn Hải Huy và Huỳnh Tuấn Linh bằng hợp đồng 1 năm. Đây là bản hợp đồng chất lượng nhất kể từ khi CLB xứ Kinh Bắc thành lập, thể hiện rõ tham vọng thăng hạng V.League 2025 dưới sự cố vấn chuyên môn của HLV Park Hang-seo.
UBND phường Đông Hòa (TP.HCM) vừa xử phạt Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng SOL E&C vì hành vi sử dụng trái phép đất của đường bộ làm nơi tập kết hàng hóa, vật liệu xây dựng…
Phó Đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, ông Cảnh Sảng vừa lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ cáo buộc của Mỹ rằng, Bắc Kinh là “nhà cung cấp quan trọng nhất” hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga tại Ukraine.
Công an TP.Đà Nẵng vừa khởi tố 14 thanh thiếu niên có hành vi mang hung khí đi diễu phố, gây rối trật tự công cộng; trong số này, nhiều đối tượng từng có tiền án, tiền sự, sẵn sàng tham gia hỗn chiến khi gặp nhóm khác.
Danko Riverside đã chính thức được vinh danh ở hạng mục “Khu đô thị kiến tạo phong cách sống tốt nhất Việt Nam” tại Lễ trao giải Dot Property Vietnam Awards 2025.
Ngày 1/8, Báo Nông thôn Ngày nay/Điện tử Dân Việt cùng Hội Nông dân tỉnh Nghệ An, nhà hảo tâm đã tới những địa phương chịu thiệt hại nặng nề trong cơn lũ lịch sử vừa qua tại Nghệ An trao các phần quà giúp người dân địa phương sớm ổn định cuộc sống.
Hưởng ứng lời kêu gọi hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng bởi bão số 3, TP.Đà Nẵng đã trao 1 tỷ đồng giúp người dân tỉnh Nghệ An khắc phục hậu quả mưa lũ, thể hiện tinh thần tương thân tương ái và mối quan hệ nghĩa tình giữa hai địa phương.
Tiến Linh đầu quân cho CLB Công an TP.HCM? Biệt thự của cựu HLV Redknapp bị cướp đột nhập; HLV Amorim muốn dùng Sesko để “mở khóa” Hojlund; Julien Nguyễn tập nhờ ở Becamex TP.HCM; M.U cấm in tên Ronaldo lên áo đấu.
Tại thành phố Cảng năng động, dự án The Centric khẳng định vị thế biểu tượng thương mại - giải trí - văn hóa bằng chiến thắng đầy thuyết phục tại Giải thưởng Kiến trúc & Thiết kế Châu Á 2025 (Asia Architecture Design Awards 2025) ở hạng mục Thiết kế kiến trúc có ý tưởng xuất sắc nhất châu Á.
Cục Cứu hộ-Cứu nạn phối hợp Quân chủng Phòng không Không quân và Binh đoàn 18 sử dụng máy bay trực thăng và lực lượng tìm kiếm cứu nạn đường không cứu 8 người dân bị mắc kẹt, cô lập do mưa lũ tại tỉnh Sơn La.
Quyết liệt cứu trợ, không để người dân vùng lũ đói rét. Chính quyền khẩn trương ổn định cuộc sống cho bà con. Đây là ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Điện Biên chiều 1/8.
Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2025. Một trong những điểm nổi bật của luật là quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm nhằm siết chặt kỷ luật, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Một trợ lý cấp cao tại Quốc hội Mỹ vừa cảnh báo cuộc chiến giữa Israel và Hamas ở Gaza có thể châm ngòi cho một vụ khủng bố quy mô lớn trên đất Mỹ, tương tự sự kiện 11/9, nếu tình trạng nhân đạo tại vùng lãnh thổ này tiếp tục xấu đi, tờ The Telegraph đưa tin.
Những ngày qua, nhiều chủ vườn trái cây y như miệt vườn miền Tây ở tỉnh Khánh Hòa liên tục đón khách đến tham quan, trải nghiệm và thưởng thức các loại quả ngon, quả đặc sản thơm ngay tại vườn.
Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao các bộ, ban, ngành và địa phương chỉ đạo xử lý giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách đối với các đối tượng cán bộ, công chức chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy trước ngày 31/8; sau thời điểm này sẽ kết thúc.
Lý Khải Hinh đã giành phần thắng trong vụ kiện với người trợ lý cũ, nhưng những thiệt hại về danh tiếng và sự nghiệp vẫn khiến nữ diễn viên 26 tuổi gặp nhiều khó khăn trên con đường trở lại giới giải trí.