Bình luận
0
Trong kho tàng âm nhạc Việt Nam, "Đi chơi chùa Hương" là một ca khúc có đời sống rất rộn ràng nhưng lai lịch lại cực kỳ bí ẩn. Từng có một thời, nhiều người đi tìm tác giả đã phổ nhạc lời thơ của Nguyễn Nhược Pháp thành bài hát nổi tiếng nhưng đều không thể tìm ra nổi. Và sự thật cuối cùng đã khiến mọi người… "ngã ngửa".
Ca khúc nổi tiếng nhưng không thể tìm ra bản nhạc gốc
Bản gốc bài hát "Đi chơi chùa Hương" ký tên tác giả Trần Văn Khê. Ảnh chụp lại từ báo Văn nghệ
Trước hết, bài thơ của Nguyễn Nhược Pháp có tên "Chùa Hương" với 34 khổ, theo thể ngũ ngôn trường thiên (mỗi câu 5 chữ, 4 câu/khổ). Theo nhà văn Nguyễn Giang, thời điểm ấy, Nguyễn Nhược Pháp "thầm yêu trộm nhớ" một tiểu thư khuê các, lúc ấy được coi là "mỹ nhân đất Hà Thành" (Hoa hậu Đỗ Thị Bính, ở số nhà 67 Nguyễn Thái Học, Hà Nội) nên đã sáng tác bài thơ này để tặng "nàng thơ". Hôm nào, Nguyễn Nhược Pháp cũng lặng lẽ đi qua số nhà 67 Nguyễn Thái Học để mong được gặp người trong mộng. Tiếc rằng, số phận nghiệt ngã đã khiến ông sớm qua đời khi còn rất trẻ, tài năng đang ở độ chín nên đến khi mất ông vẫn chưa được gặp tiểu thư Đỗ Thị Bính dù chỉ một lần.
Chia sẻ với Dân Việt, Tiến sĩ Mỹ học Thế Hùng cho biết, năm 1991, khi được giao thực hiện chuyên san Lễ hội chùa Hương cho tuần báo Văn nghệ, ông rất cần bản nhạc gốc bài "Đi chơi chùa Hương" của tác giả Trần Văn Khê phổ thơ Nguyễn Nhược Pháp để tiện so sánh với bài hát hiện hành. Nhận nhiệm vụ này, ông gõ cửa Hội Nhạc sĩ Việt Nam để xin bản nhạc đó. Tuy nhiên, tất cả các nhạc sĩ có trách nhiệm đều lắc đầu "không có".
Tiến sĩ Mỹ học Thế Hùng thời trẻ. Ảnh: NVCC
"Tôi vẫn nhớ, nhạc sĩ Hoàng Vân khẽ nhún vai tròn xoe mắt: "Tôi chưa được nhìn bản nhạc ấy bao giờ mặc dù tôi nghe bài hát ấy rất nhiều". Một người bạn thương tôi vất vả, chỉ về phía gác hai của Hội Nhạc sĩ mà rằng: "Hãy tìm ca sĩ Quốc Đông, thế nào cũng có, mà nếu không có thì nghe băng ký âm lại". Trời ơi! Một ca khúc để in trang bìa báo Văn nghệ mà lại ký âm, rất có nguy cơ bị tác giả kiện.
Tôi lại lóc cóc tìm ca sĩ Quốc Đông và nhận được câu trả lời phũ phàng như sau: "Không bao giờ có. Lý do vì các ca sĩ đều truyền miệng cho nhau để biểu diễn. Ông đến nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Oánh may ra thì có".
Một ca khúc đang được bà con ưa thích, nghe rất mùi mẫn, đã được vô tuyến truyền hình và Đài Tiếng nói Việt Nam dàn dựng công phu phát cho hàng triệu khán thính giả xem, nghe mà; một tiết mục mà bất cứ một ban nhạc nào nếu muốn ăn khách đều phải có trong chương trình biểu diễn thế mà không hề có bản nhạc. Chuyện lạ mà có thật!
Thế là tôi quyết tâm tìm đến nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Oánh. Sau khi nghe tôi trình bày ý đồ của bản báo, ông hứa sẽ giúp tôi sau 24 tiếng đồng hồ nếu ông tìm thấy trong "kho" âm nhạc của ông… Và nếu thấy, ông sẽ phát biểu một số ý kiến của mình để minh chứng là ca khúc ấy không còn giống như bài hát bây giờ, mặc dù tên tác giả vẫn là… Trần Văn Khê.
Đúng hẹn, tôi gõ cửa, ông Oánh reo lên báo tin mừng là đã tìm thấy. Trước mắt tôi là bản phổ thơ Nguyễn Nhược Pháp của nhạc sĩ Trần Văn Khê. Phía dưới cuối bản nhạc có dòng chữ: "Bản đi chơi chùa Hương do Nhà Xuất bản Tinh Hoa ấn hành lần thứ hai. Ngoài những bản thường, còn in bản nhạc đặc biệt đánh dấu từ I đến XX TH. I đến X đều có chữ ký của tác giả và đóng triện son TH để tặng".
Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức thời còn ở đỉnh cao. Ảnh: TL
Hóa ra nguyên bản ca khúc "Đi chơi chùa Hương" là có thật. Nhưng so với bài hát đang thịnh hành hôm nay thì đã "tam sao thất bản". Bài hát ra đời gần nửa thế kỷ, khi ấy Giáo sư - Tiến sĩ Trần Văn Khê còn là một cậu sinh viên, một tác giả không chuyên, ta có thể thông cảm bởi kỹ thuật còn vụng về khi phổ nhạc bài thơ dài của Nguyễn Nhược Pháp.
Về nhạc điệu, cả phần đầu và phần thân bài được viết trên điệu tính Fa trưởng. Sau đó chuyển sang điệu tính thứ (Rê thứ) và kết bằng hai câu sa mạc. Bản nguyên thuộc điệu trưởng với tiết tấu ¾. Trong khi đó các ca sĩ đang hát hiện nay là thuộc điệu thứ với tiết tấu Rumba Boléro (thường viết ở nhịp 4/4).
Chính nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Oánh đã bị bất ngờ trên sàn diễn khi ông đệm cho một ca sĩ hát bài này. Ông băn khoăn và đi tìm tác giả mới của bài hát này và được biết đó là ca sĩ Trung Đức.
Ông hỏi vì sao tác phẩm không mang tên anh mà lại lấy tên là Trần Văn Khê, Trung Đức trả lời: "Vì muốn cho tác phẩm có chỗ đứng trong quần chúng nên bước đầu tôi làm như vậy. Còn khi được phổ biến rồi, tôi mới nghĩ đến bản quyền tác giả".
Thế là sau 49 năm, bài hát "Đi chơi chùa Hương" lại được sáng tác lại một lần nữa. May mà tòa soạn Văn nghệ được nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Oánh tặng nguyên tác, không thì biết tìm tác giả Trần Văn Khê ở đâu giữa lễ hội chùa Hương này".
Tiến sĩ Mỹ học Thế Hùng cũng kể thêm rằng, sau khi biết về câu chuyện này, nhà thơ Trần Đăng Khoa đã gọi điện cho ông tò mò muốn biết bài hát do Trần Văn Khê phổ nhạc. Và ông đã phải mở bài "Đi chơi chùa Hương" của tác giả Trần Văn Khê - chính là Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức "sonphe" cho ông em của mình nghe.
Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức chia sẻ với Dân Việt rằng, năm 1980, khi đó ông đang công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam thì vô tình đọc được bài thơ "Chùa Hương" của nhà thơ Nguyễn Nhược Pháp. Ông đã rất yêu thích bài thơ này nên bắt tay vào phổ nhạc. Sau khi hoàn thành ca khúc, ông đã gửi bài hát lên Hội đồng nghệ thuật của Nhà hát để duyệt nhưng vì thời điểm đó ông chỉ là ca sĩ chứ chưa phải nhạc sĩ nên không ai để ý đến ca khúc này.
Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức từng rất nhiều lần thể hiện ca khúc "Đi chơi chùa Hương". Ảnh: TL
Không chấp nhận việc ca khúc bị phớt lờ, ông đánh liều ký tên người sáng tác là Trần Văn Khê (tức Giáo sư Trần Văn Khê) rồi gửi lại lần nữa. Ông chia sẻ: "Tôi nghĩ người ta sẽ không tin một ca sĩ lại có thể sáng tác, nên tôi lấy tên một người nổi tiếng về ngành âm nhạc thì khả thi hơn". Quả nhiên, khi thấy tên Trần Văn Khê thì Hội đồng Nghệ thuật duyệt và cho biểu diễn ngay khi Trung Đức xin được trình bày ca khúc ấy.
"Tôi đã có dự định gặp và xin lỗi Giáo sư Trần Văn Khê vì sự mạo muội ấy. Nhưng từ ấy đến nay chưa có cơ hội diện kiến và nay ông cũng đã thong dong nơi miền mây trắng", Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức nói.
Sinh thời, Giáo sư Trần Văn Khê cũng không "kiện" Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức. Và cũng không nghe ai nói ông có ý kiến gì về sáng tác này. Có vẻ ông đã không chấp nhất câu chuyện trên và để tác phẩm được trả về với tác giả của nó. Thế nhưng hiện nay, có một số trang web khi đăng tải ca khúc vẫn nhầm lẫn tác giả là Trần Văn Khê.
Theo Tiến sĩ Mỹ học Thế Hùng, sau khi ông viết xong bài hát "Đi tìm con tinh thần cho Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức", ông với Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức đã tìm gặp nhau, trở thành những người anh em thân thiết. Thậm chí, dù Nghệ sĩ Nhân dân Trung Đức ít hơn ông 5 tuổi nhưng đi đâu cũng nhận ông là bạn thân. Thỉnh thoảng, khi có dịp, cả hai lại gặp nhau ôn lại chuyện cũ.
Ca sĩ Duy Mạnh đã yêu cầu BTC liveshow “Anh em kết đoàn 3” ứng trước 1 tỷ đồng để hỗ trợ bà con vùng lũ Nghệ An mới nhận lời tham gia đêm nhạc.
Vì sợ làm anh tổn thương nhưng cứ thế này sẽ là "báo động đỏ" cho hôn nhân của tôi.
Chia sẻ
Vì 2 việc làm của mẫu hậu Từ Hi Thái hậu, Đồng Tự đế phải bỏ mạng trong sự uất hận khi mới 19 tuổi.
Chia sẻ
Với người sinh ngày Âm lịch này, tuổi già thịnh vượng và bình yên không phải là một món quà trời cho, mà là phần thưởng chân thành cho sự cống hiến bền bỉ.
Chia sẻ
Công an TP Đà Nẵng đã bắt giữ Nguyễn Thành Phúc để điều tra hành vi giả danh cán bộ công an nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trong đó có vụ chiếm đoạt 180 triệu đồng bằng thủ đoạn “chạy việc”, đồng thời làm giả giấy tờ để vay 600 triệu đồng.
Chia sẻ
A Châu – một trong những nữ nhân vật chính trong Thiên Long Bát Bộ – hiện lên như một ánh sáng dịu dàng nhưng ngắn ngủi, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả bởi nhan sắc khuynh thành, trí tuệ sắc sảo và tình yêu chân thành, thuần khiết dành cho Tiêu Phong.
Chia sẻ
Cô gái 14 tuổi bất ngờ bị một nhóm người lạ nhóm tiếng nước ngoài dụ dỗ đưa lên ô tô và mất liên lạc.
Chia sẻ
ĐT nữ Việt Nam thể hiện đẳng cấp cao trước ĐT nữ Campuchia để giành chiến thắng đậm với tỷ số 6-0 ở lượt trận ra quân giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025.
Chia sẻ
Ngày 1/8, tiền đạo Nguyễn Tiến Linh đã chính thức nói lời chia tay CLB Becamex TP.HCM (trước đây là CLB Bình Dương). Cuộc chia ly này cũng đã khép lại hành trình kéo dài một thập kỷ đầy cảm xúc của chân sút sinh năm 1997, song cũng mở ra một tương lai đầy hứa hẹn phía trước.
Chia sẻ
Tổng thống Vladimir Putin và đặc phái viên của nhà lãnh đạo Mỹ, Steven Witkoff, đã thảo luận về cuộc khủng hoảng Ukraine tại một cuộc họp, trợ lý tổng thống Yuri Ushakov đưa tin.
Chia sẻ
Sau lễ trao giải của Ban tổ chức AIMO 2025 chiều 5/8, sáng nay, đoàn học sinh gồm 22 thí sinh và các thầy cô giáo đã từ Tokyo (Nhật Bản) trở về Việt Nam.
Chia sẻ
Người đứng đầu Cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR), ông Kyrylo Budanov vừa lên tiếng kêu gọi người dân Ukraine không nên rơi vào cái bẫy thao túng cảm xúc do Nga giăng ra – một phần trong chiến lược chiến tranh thông tin nhằm phá hoại sự đoàn kết quốc gia từ bên trong.
Chia sẻ
Hồng Lĩnh Hà Tĩnh chiêu mộ thủ môn cao 1m72; CLB Quy Nhơn Bình Định đổi tên; bạn gái Ronaldo “hút mắt” với trang phục hở bạo; Lineker ký hợp đồng với ITV; Liverpool đồng ý bán Nunez cho Al-Hilal.
Chia sẻ
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu sửa quy định tài chính đất đai theo hướng minh bạch, công bằng, phân biệt rõ nhu cầu thực và đầu cơ, bảo đảm khả năng chi trả khi người dân chuyển mục đích sử dụng đất.
Chia sẻ
Phiên giao dịch ngày 6/8 chứng kiến nhóm cổ phiếu bất động sản tăng 0,87% lên 79,36 điểm, với hàng loạt mã vốn hóa lớn bứt phá, góp phần giúp VN-Index lập đỉnh mới.
Chia sẻ
Hội nghị góp ý Dự thảo Văn kiện Đại hội XVIII Đảng bộ Hà Nội ngày 6/8 ghi nhận hàng loạt ý kiến về phát triển kinh tế số, cải tạo chung cư cũ, phục hồi sông nội đô, nâng cao y tế và hội nhập quốc tế.
Chia sẻ
Chiều 6/8, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lâm Đồng khám nghiệm hiện trường và trưng cầu khám nghiệm tử thi để làm rõ nguyên nhân tử vong của một người đàn ông bị trôi dưới sông Cà Ty.
Chia sẻ
Các lực lượng cứu nạn, cứu hộ thuộc Công an tỉnh Khánh Hòa vừa huy động thêm chó nghiệp vụ đến khu vực núi Hoàng Ngưu Sơn, phường Nam Nha Trang (Khánh Hòa) để tìm kiếm thanh niên mất tích.
Chia sẻ
Ngày 6/8, Sở Y tế tỉnh Bắc Ninh thông tin bệnh nhân Nguyễn Mạnh T. (sinh năm 2010) ở tổ dân phố Chế, phường Phượng Sơn, tỉnh Bắc Ninh đã tử vong tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh số 1 do sốc phản vệ sau khi bác sĩ gây tê tuỷ sống để phẫu thuật tháo dụng cụ kết hợp xương cẳng chân.
Chia sẻ
Lực lượng đặc nhiệm Ukraine vừa thực hiện một cuộc đổ bộ táo bạo vào vị trí trọng yếu của Nga ở khu vực Kherson, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến tại Biển Đen khi phá hủy thành công hệ thống radar và tác chiến điện tử tối tân của Moscow, mở đường cho các chiến dịch đặc biệt tiếp theo, theo Euromaidanpress.
Chia sẻ
Rằm tháng 6 nhuận Âm lịch này, 4 con giáp sẽ đắm chìm trong hạnh phúc và niềm vui, tận hưởng cuộc sống tuyệt vời do vận may mang lại.
Chia sẻ
Khi con nước son từ thượng nguồn sông Mê Kông ở địa phận tỉnh An Giang cuồn cuộn đổ về, mang theo lớp phù sa màu mỡ và nguồn tôm cá dồi dào, trong đó có cá linh non, đó là lúc những người con của miền Tây và cả những ngư dân nước bạn Campuchia lại hân hoan bước vào mùa đánh bắt thủy sản, sản vật mùa nước nổi-một làm ăn lớn nhất trong năm.
Chia sẻ
Công an thành phố Hải Phòng vừa phát hiện và tạm giữ hai xe container vận chuyển một lượng lớn "đất đen" không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp.
Chia sẻ
Giai đoạn 2010 - 2012, cơn bão "chè bẩn" khiến người trồng chè xã Hưng Khánh, tỉnh Lào Cai lao đao (xã Khánh Hưng thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của xã Hồng Ca và xã Hưng Khánh cũ, thuộc huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái trước đây). Nhận thức rõ vấn đề, người dân nơi đây đã chuyển sang trồng chè theo hướng hữu cơ, nâng cao chất lượng và hồi sinh sản phẩm chè của địa phương.
Chia sẻ
Trước thềm mùa giải 2025/26, CLB Công an TP.HCM đã chiêu mộ thêm 7 cầu thủ nội binh. Danh sách này gồm những ai?
Chia sẻ
Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Hưng Yên vừa điều tra, làm rõ 5 đối tượng sang Campuchia thực hiện hành vi lừa đảo trên không gian mạng đối với người Việt Nam.
Chia sẻ
Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa thi hành Quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Vũ Ngọc Liêm, nguyên là Hiệu trưởng trường Trung học phổ thông Ngọc Lặc và khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Ngô Thị Tuyết, nguyên là giáo viên trường Trung học phổ thông Ngọc Lặc về tội "giả mạo trong công tác".
Chia sẻ
Việc Nga và Ukraine bắt đầu đàm phán là bước tiến quan trọng trong quá trình giải quyết khủng hoảng, hiện nay tiến trình này bước vào giai đoạn then chốt, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho biết.
Chia sẻ
Cuối năm 2024, Triệu Vy công khai xác nhận đã ly hôn với doanh nhân Huỳnh Hữu Long, đồng thời tuyên bố cắt đứt mọi liên hệ với chồng cũ.
Chia sẻ
Theo Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo, bảng lương giáo viên THCS 2026 được đề xuất vượt mốc 21 triệu đồng.
Chia sẻ
Từ ngày 7 đến 10/8, nhiều tuyến phố trung tâm Hà Nội sẽ bị cấm hoặc hạn chế phương tiện để phục vụ các hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và Ngày hội Vì Thủ đô bình yên.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Hoàng Tuệ Lâm 
