Người làm báo cần bản lĩnh vững vàng để vượt qua những áp lực và cám dỗ

Tôi là Nguyễn Thành Trung – hiện là Thư ký Tòa soạn báo Giáo dục và Thời đại. Tôi đến với nghề báo như một mối nhân duyên. Ban đầu, tôi mong muốn trở thành một luật sư. Tuy nhiên, trớ trêu thay, năm đầu thi vào Trường Đại học Luật Hà Nội, tôi thiếu 0,5 điểm. Trong thời gian ở nhà ôn thi, tôi xem nhiều bản tin trên truyền hình hơn và bắt đầu tò mò về những người làm báo. Sau khi tìm hiểu sâu hơn, tôi nhận thấy nghề này thú vị, do đó tôi quyết định theo đuổi nghề báo.

Trải qua 10 năm, tôi từng bước trưởng thành trong nghề. Bút lực của tôi dần trở nên vững vàng hơn nhờ những ngày tháng không ngừng học hỏi, trau dồi chuyên môn, phát triển kỹ năng mềm. Nhờ vậy, tôi từng bước được cân nhắc lên làm việc ở những vị trí cao hơn.

Từ một phóng viên tập sự ở báo Đại Đoàn Kết, tôi trở thành phóng viên chính, thành biên tập viên, sau đó là Thư ký Tòa soạn, và cũng giữ vai trò quản lý nhỏ – Phó Trưởng đại diện phụ trách vùng của Báo điện tử VTC News.

Trong suốt 10 năm làm nghề, tôi luôn tâm niệm rằng: khi đã chọn nghề này thì phải giữ cho mình bản lĩnh vững vàng, để có thể đối diện và vượt qua những áp lực lớn mà nghề báo mang lại.

Thực tế, khi là phóng viên có những áp lực riêng, khi làm biên tập viên lại có những áp lực riêng và khi đảm nhận vị trí Thư ký Tòa soạn – người được ví như “người gác cổng” của một tờ báo, đặc biệt với các tin bài Thời sự – Chính trị, thì áp lực còn lớn hơn rất nhiều, mà người ngoài rất khó thấy được.

Trách nhiệm của tôi là phải đảm bảo tin bài được xuất bản lên trang phải chính xác, nhanh chóng và hấp dẫn. Vì thế, tôi rất khắt khe trong khâu duyệt bài. Thậm chí có khi xảy ra mâu thuẫn và phải tranh luận với đồng nghiệp, bởi tất cả đều vì mục tiêu xây dựng một tờ báo tốt hơn trong mắt bạn đọc.

Theo tôi, Thư ký Tòa soạn cần vững nghề, dám tranh luận và dám quyết định – đặc biệt là khi làm việc với những cây viết dày dạn kinh nghiệm, đã đạt nhiều giải thưởng báo chí. Việc trả bài cho họ không hề dễ nếu mình thiếu bản lĩnh.

Nghề báo không chỉ áp lực mà còn nhiều cám dỗ. Nhiều người cho rằng cám dỗ lớn nhất là tiền – những nỗ lực can thiệp, mua chuộc để định hướng hoặc "bịt miệng" nhà báo. Nhưng với người làm công tác duyệt bài như tôi, cám dỗ đến từ nhiều khía cạnh khác mà không phải ai cũng để ý.

Đơn cử như cám dỗ về thời gian. Nếu Thư ký như tôi không vượt qua được cám dỗ về thời gian, muốn thật nhanh để được “lười thêm chút” thì chắc chắn khâu biên tập, thẩm định thông tin sẽ ẩu hơn, dễ lọt lỗi hơn… Đôi khi, một lỗi nhỏ cũng gây hậu quả lớn, thậm chí đẩy cả tòa soạn vào khủng hoảng.

Tiếp đến là cám dỗ từ chính những đồng nghiệp. Gặp gỡ và làm việc cùng nhau hàng ngày, việc nảy sinh sự ưu ái cho đồng nghiệp thân thiết là điều dễ hiểu. Nhưng nếu không rạch ròi giữa quan hệ cá nhân và chất lượng chuyên môn, rất dễ bỏ qua lỗi trong bài hoặc duyệt những nội dung chưa đạt yêu cầu.

Một cám dỗ khác là định kiến cá nhân. Nhiều nhà báo mang trong mình những định kiến sâu sắc về một vấn đề, một mảng nào đó và họ cho rằng định kiến của họ là đúng. Nên khi viết bài, họ có thể bị những định kiến này chi phối, dẫn tới nội dung bài viết không còn khách quan (trừ những thể loại báo chí chính luận nghệ thuật).

Là Thư ký Tòa soạn, nếu không tự mình gác định kiến cá nhân để nhìn nhận một vụ việc, một vấn đề trong những bài báo họ duyệt, rất dễ xảy ra tình trạng những bài báo được duyệt đăng, được xuất bản không còn khách quan mà mang yếu tố chủ quan, định kiến của Thư ký.

Nhân dịp 21/6 – Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, tôi muốn gửi lời chúc tới các đồng nghiệp, đặc biệt là các bạn trẻ mới vào nghề: Hãy luôn vững tâm và kiên định, rèn luyện bản lĩnh và sự công minh. Bởi nghề báo tuy nhiều áp lực và cám dỗ, nhưng cũng là một nghề đầy vinh quang nếu ta đi đến cùng bằng sự tử tế và chuyên nghiệp.

Giữ vững sự khách quan và tôn trọng bảo vệ sự thật

Tôi là Trần Thành Công, với hơn 12 năm làm báo, tôi đã trải qua nhiều cơ quan báo chí, truyền thông, và từng phụ trách các mảng kinh tế, tiêu dùng, du lịch, sức khỏe – đời sống. Hiện tại, tôi là phóng viên chuyên trách mảng đời sống – du lịch của báo điện tử Dân Trí.

Từ những năm học cấp hai, tôi đã nuôi dưỡng ước mơ được làm báo. Ước mơ nhỏ bé ấy chính là động lực, là sợi dây vô hình đưa tôi đến với nghề. Được làm công việc mình yêu thích là một may mắn lớn trong cuộc đời, và đó cũng là niềm tự hào mà tôi luôn trân trọng.

Trong quá trình làm nghề, tôi luôn cố gắng truyền tải thông tin đến độc giả một cách khách quan, chính xác, trung thực và nhân văn. Đồng thời, tôi luôn không ngừng trau dồi kỹ năng, học hỏi và tác nghiệp chỉn chu.

Hiện nay, mạng xã hội cũng chuyển tải thông tin rất nhanh. Tuy nhiên, báo chí vẫn luôn giữ vai trò quan trọng, bởi thông tin từ báo chí được kiểm chứng, xác thực từ người trong cuộc và cơ quan chức năng. Đó chính là ưu thế mà mạng xã hội khó có được.

Hơn nữa, điều này cho thấy công chúng tìm đến với báo chí không chỉ để đọc tin tức, mà còn vì niềm tin vào sự thật được chuyển tải trong từng tác phẩm. Vì vậy, trách nhiệm của người làm báo là phải chuyển tải thông tin một cách chính xác và khách quan.

Dù công việc nào cũng có những khó khăn nhất định, nhưng nghề báo lại có những đặc thù rất riêng. Phóng viên, biên tập viên luôn phải sống trong guồng quay không ngừng nghỉ của dòng chảy thông tin.

Làm báo không chỉ đòi hỏi năng lực, mà còn cần có đam mê, kiên trì và sự hy sinh. Khi tin tức nóng xảy ra, không ai có thể yêu cầu độc giả chờ đợi. Do đó, chúng tôi luôn chịu áp lực rất lớn về thời gian, độ chính xác và tốc độ trong việc chuyển tải thông tin.

Áp lực cao nhưng nghề báo cũng mang lại cho tôi nhiều niềm vui. Tôi được gặp gỡ nhiều người, được lắng nghe những câu chuyện riêng của họ. Để có được chất liệu cho một bài viết, người làm báo phải đi thực tế, tiếp xúc trực tiếp hoặc phỏng vấn qua điện thoại trong nhiều giờ liền.

Trong mỗi cuộc phỏng vấn, chúng tôi không chỉ ghi nhận thông tin, mà còn có sự sẻ chia, thấu hiểu và đồng điệu với nhân vật. Đặc biệt, tôi cảm thấy rất may mắn khi có cơ hội được gặp gỡ nhiều người nổi tiếng – những người mà trước đây tôi chỉ thấy qua màn ảnh nhỏ thời còn đi học.

Một trong những kỷ niệm đáng nhớ nhất đối với tôi là cuộc gặp gỡ với chàng trai người Pháp mong muốn tìm lại mẹ ruột ở Hà Nội – một câu chuyện đầy xúc động được đăng tải trên báo Dân Trí vào tháng 5.

Chàng trai được sinh ra tại Bệnh viện Bạch Mai, nhưng vì hoàn cảnh, người mẹ buộc phải cho con làm con nuôi tại Pháp. Hơn 30 năm sau, anh quyết định trở lại Việt Nam để tìm mẹ ruột.

Cuộc phỏng vấn trực tuyến kéo dài 2 tiếng với chàng trai Pháp đã trở thành chất liệu quan trọng giúp tôi thực hiện một bài viết có sức lan tỏa mạnh mẽ. Sau khi bài viết được đăng tải, người thân đã nhận ra anh và liên hệ với tòa soạn. Tôi trở thành người kết nối giữa hai gia đình – không chỉ với vai trò một phóng viên, mà còn như một người bạn, lắng nghe và đồng hành cùng họ trong suốt hành trình ấy.

Kết quả xét nghiệm ADN xác nhận hai mẹ con có quan hệ huyết thống. Khoảnh khắc họ đoàn tụ là giây phút tôi thực sự thở phào và vỡ òa trong hạnh phúc. Đó là niềm vui không chỉ của riêng tôi, mà còn là của cả các đồng nghiệp – những người đã hỗ trợ tôi hết mình trong hành trình kết nối đầy tính nhân văn ấy.

Chúng tôi hạnh phúc vì đã góp phần tạo nên khoảnh khắc nhân văn mà chính nghề báo đã trao cho chúng tôi.

Phóng viên Media nên bám sát thực tế, bắt được từng khoảnh khắc để lột tả sự việc

Tôi là Hoàng Lộc – Phóng viên thường trú báo Lao Động tại Đồng bằng sông Cửu Long. Ban đầu khi mới công tác ở báo Lao Động, tôi gặp không ít bỡ ngỡ, đặc biệt là áp lực về chỉ tiêu tin bài hằng ngày. Tuy nhiên, chính những thử thách đó khiến tôi có động lực để hoàn thiện mình hơn mỗi ngày.

Năm 2024 tôi có 9 tháng được luân chuyển công tác từ miền Tây ra Hà Nội, khi làm báo ở cả hai miền Nam - Bắc, tôi nhận ra mỗi vùng miền đều có những đặc điểm riêng. Do đó, sự linh hoạt, uyển chuyển, thấu hiểu văn hoá địa phương để thích nghi là điều không thể thiếu đối với một người làm báo.

Trong những năm làm nghề, tôi đã có nhiều kỷ niệm đáng nhớ, nhưng kỷ niệm sâu sắc nhất có lẽ là trong đợt bão Yagi tại Hà Nội hồi tháng 9 năm ngoái. Trong quá trình tác nghiệp, đảm nhận nhiệm vụ tại khu vực quận Tây Hồ, tôi đã nhận được tình cảm ấm áp từ người dân, đặc biệt là bà con sống ven sông Hồng. Họ không chỉ quý mến mà còn rất trân trọng và tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành nhiệm vụ.

Đặc biệt, lãnh đạo quận Tây Hồ luôn nỗ lực trấn an người dân, khiến tôi càng cảm nhận được sự gắn bó giữa báo chí và cộng đồng. Có thể nói, người Hà Nội dành cho tôi – một người miền Tây một tình cảm thân thiết như người trong nhà, chứ không đơn thuần là một phóng viên đến hiện trường đưa tin nữa.

Ngược lại, tình cảm chân thành, nhẹ nhàng của người miền Tây mà tôi mang theo cũng được người miền Bắc đón nhận một cách trân quý. Đây chính là sự hoà hợp không chỉ trong công việc mà còn trong tình người.

Nhiều đồng nghiệp trong Nam vẫn ví von tôi là “gà chiến”, tôi không dám nhận là mình là người làm được nhiều tin bài trong 1 ngày, so với các đồng nghiệp khác, có thể có nhiều phóng viên làm tốt, thậm chí làm được nhiều tin bài hơn tôi. Nhưng tôi nhận thấy, mình đã rất nỗ lực, để hoàn thiện mình và làm tốt hơn mỗi ngày, đặc biệt là các sản phẩm media do tôi đảm nhận.

Thực tế cho thấy, phóng viên Media cần bám sát hiện trường, ghi nhận từng khoảnh khắc quan trọng để lột tả đầy đủ bản chất sự việc. Để làm được điều đó, người phóng viên cần tạo ra những thước phim đẹp, hay và giàu nội dung.

Tôi cũng từng đọc được khá nhiều thông tin tiêu cực về người làm báo trong thời gian gần đây khi họ đối diện với những cám dỗ trong nghề, mà nổi bật nhất là cám dỗ về tiền. Những người như vậy, có lẽ họ có một nền tảng tài chính chưa vững chắc.

Với tôi, trách nhiệm khi cầm bút là phản ánh trung thực, khách quan mọi sự việc, đồng thời đưa thông tin đến bạn đọc một cách nhanh chóng và chính xác nhất.

×