Một góc nhìn cho thấy một cơ sở năng lượng bị hư hại do cuộc tấn công quân sự của Nga vào đầu năm nay, trong bối cảnh Nga tấn công Ukraine tại một địa điểm không được tiết lộ ngày 22/8/2023. Ảnh Reuters

Sự kiện này đánh dấu sự kết thúc của một thỏa thuận lâu dài sử dụng Ukraine làm đường ống dẫn khí đốt của Nga về phía Tây- một thỏa thuận vẫn tiếp tục ngay cả khi chiến tranh toàn diện nổ ra vào năm 2022.

Các nước châu Âu nhận được khí đốt đó, như Slovakia và Áo, đã trả tiền cho Nga để mua nguồn năng lượng này. Theo Reuters, vào tháng 12 rằng nền kinh tế Nga sẽ kiếm được khoảng 5 tỷ đô la chỉ riêng vào năm 2024 từ việc vận chuyển khí đốt qua Ukraine.

Trong khi đó, hãng thông tấn này ước tính rằng Kiev sẽ nhận được từ 800 triệu đến 1 tỷ đô la trong năm đó từ việc thu phí vận chuyển.

Tuy nhiên, Ukraine đã phát tín hiệu trong nhiều tháng rằng họ dự định để thỏa thuận hết hạn vào ngày 1/1/2025 và hiện đã thực hiện đúng lời cam kết đó.

"Khi ông Putin được bầu làm tổng thống Nga cách đây hơn 25 năm, lượng khí đốt vận chuyển hàng năm qua Ukraine đến châu Âu lên tới hơn 130 tỷ m3. Ngày nay, con số này bằng 0", Tổng thống Ukraine Zelensky viết.

Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Herman Halushchenko cho biết, thỏa thuận quá cảnh đã chấm dứt vì lý do an ninh quốc gia. Ngày 1/1, Tập đoàn khí đốt Nga Gazprom xác nhận rằng dòng năng lượng của họ qua Ukraine đã dừng lại, với lý do "phía Ukraine liên tục và rõ ràng từ chối gia hạn các thỏa thuận này".

Thỏa thuận giữa Ukraine và Nga hiện đã không còn hiệu lực đã phơi bày sự phức tạp của cuộc chiến và hậu quả chính trị ở châu Âu, khi các quốc gia Liên minh châu Âu đang phải vật lộn để giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga ngay cả khi họ cung cấp vũ khí cho Ukraine và cố gắng trừng phạt Moscow.

Và khi hàng ngàn người thiệt mạng mỗi tuần trong cuộc giao tranh ác liệt ở Luhansk, Donetsk, Kharkov và Kursk, khí đốt chảy qua các khu vực này đã cho phép cả Kiev và Moscow hưởng lợi từ hàng hóa và cơ sở vật chất của nhau.

Ukraine đã vận chuyển khí đốt của Nga đến châu Âu bằng đường ống kể từ khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, và các khách hàng năng lượng ban đầu bày tỏ lo ngại rằng họ sẽ không thể tìm được nguồn cung cấp thay thế kịp thời nếu thỏa thuận hết hạn.

Thủ tướng Slovakia Robert Fico, đã chỉ trích quyết định của Kiev trong bài phát biểu năm mới, nói rằng việc cắt nguồn khí đốt giá rẻ của Nga cho châu Âu sẽ tạo ra "tác động mạnh" đến các quốc gia EU nhưng không gây tổn hại cho Nga.

Mặt khác, Áo đã cắt đứt quan hệ với Gazprom vào tháng 12, cáo buộc Nga tống tiền công ty khí đốt OMV của Áo bằng cách sử dụng năng lượng như một con bài mặc cả để đổi lấy sự hỗ trợ của châu Âu dành cho Ukraine.

Việc mất đi khách hàng là Áo là một đòn giáng nữa vào ngành công nghiệp khí đốt của Moscow khi châu Âu dần thoát khỏi nguồn cung cấp năng lượng từ Nga. Vào tháng 3, EU cho biết khoảng 8% khí đốt tự nhiên của khối này đến từ Nga vào năm 2023, giảm so với mức 40% vào năm 2021.

Kể từ khi chiến tranh bắt đầu, Mỹ và Na Uy đã nổi lên như hai trong số những nước hưởng lợi lớn nhất trong số các nhà cung cấp khí đốt tự nhiên. EU cho biết lượng khí đốt mua từ Mỹ vào năm 2023 đã tăng gấp 3 lần kể từ năm 2021, chiếm gần 20% lượng khí đốt nhập khẩu của liên minh.

Một số quốc gia như Hungary vẫn có thể tiếp cận khí đốt của Nga thông qua đường ống TurkStream, chạy dọc Biển Đen đến Balkan.

Moldova, không phải là quốc gia thành viên EU, và vùng lãnh thổ ly khai Transnistria kiểm soát, dự kiến sẽ bị ảnh hưởng nặng nề do thỏa thuận Ukraine-Nga bị chấm dứt, khi nhà máy điện lớn nhất của nước này vốn phụ thuộc vào khí đốt của Nga.

×