Bình luận
0
Là nhà khoa bảng văn võ kiêm toàn, Tiến sỹ Lý Trần Thản là một trong những người được phong tặng nhiều chức tước, phẩm hàm dưới thời phong kiến.
Với quê mẹ, mảnh đất ông sinh ra và lớn lên, Tiến sĩ Lý Trần Thản là người khai khoa đất học Lê Xá, có công dạy chữ, giúp dân... Tiến sĩ Lý Trần Thản mãi là niềm tự hào của dòng họ Lý Trần và quê hương Lê Xá.
Cách đây hơn 300 năm, ngày 12 tháng 3 xuân Tân Sửu (1721) Lý Trần Thản cất tiếng khóc chào đời tại xóm Giếng, xã Lê Xá (nay là thôn Lê Xá, xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam).
Cha Lý Trần Thản là ông là Đặng Trần Diễm, từ đất Vân Canh nhân chuyến về thăm cảnh đẹp quê hương núi Đọi, sông Châu đã kết duyên với cô gái họ Lê đẹp người, đẹp nết, là con nuôi thầy đồ, kiêm nghề thuốc nam họ Nguyễn.
Theo những tư liệu được dòng họ lưu giữ và những tư liệu lịch sử quý trong cuốn “Tiến sĩ Lý Trần Thản” (do nhà thơ Nguyễn Thế Vinh chủ biên), trước đó, tại Vân Canh, ông Đặng Trần Diễm đã có bà chính thất, kết duyên lâu nhưng muộn con.
Ông bà thường đến Thụy Hương để cầu tự ở đình Chèm thờ Lý Trọng (Đức Thánh Chèm) rất linh thiêng. Việc chưa thành thì lần về Lê Xá, ông kết duyên với bà Lê Thị sinh được con trai.
Sau này, ông Đặng Trần Diễm có ba con trai, ba con gái. Tạ ơn Đức Thánh Chèm, ông Đặng Trần Diễm đổi họ cho các con từ họ Đặng thành họ Lý Trần. Theo phép xưa, cậu Thản tuy sinh trước, song là con bà thứ, nên gọi các con của bà chính thất là anh, chị.
Sinh ra và lớn lên ở Lê Xá quê mẹ, từ nhỏ Lý Trần Thản được thân phụ rèn cặp cẩn thận từ nét chữ đến nết người.
Cha ông luôn dạy con phải lấy chữ “Đức” làm đầu. Chữ “Đức” là nét đẹp của người có tâm, sống thiện lương, biết phải trái đúng sai, biết giúp người, luôn lấy tình người làm trọng. Cuộc sống bình yên trôi qua, năm 11 tuổi, mẹ mất, Lý Trần Thản được cha đưa về quê nội Vân Canh.
Năm 12 tuổi ông theo học thầy Nguyễn Quảng Cư (sau này ông Quảng Cư về làm quan ở phủ Thường Tín). Năm Cảnh Hưng thứ 4 (1743), ngoài 20 tuổi, Lý Trần Thản đỗ Tam trường (trường thi Mao Điền, tỉnh Hải Dương), được bổ làm tri huyện Thanh Hà (Hải Dương), Thường Tín (Hà Nội)...
Từ đường thờ Tiến sỹ Lý Trần Thản thời nhà Hậu Lê tại làng Lê Xá, xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam.
Tuy trưởng thành trong khoa cử phong kiến nhưng đức thanh liêm, chính trực, với tài năng và đức độ của mình, Lý Trần Thản đã có nhiều đóng góp cho nước, cho dân.
Khi làm tri huyện Phú Xuyên (Hà Nội), với tài trị nhậm, ông giữ được bản hạt thanh bình, ngày không lo cổng chưa gài, đêm thì yên giấc ngủ. Khi làm tri huyện Thanh Hà (Hải Dương) mang theo lời giáo huấn của cha, lời nhắn nhủ của mẹ, ông bảo vệ dân tình trước nạn trộm cướp, đói kém...
Ngày Lý Trần Thản đảm nhận việc quan ở Phủ Lỵ Nhân (tỉnh Hà Nam), ông đặt thêm các tuần phòng trên một số tuyến đê xung yếu sông Hồng, sông Châu.
Hà Nam có nhiều danh lam cổ tự thờ tứ pháp: pháp vân (thần mây), pháp vũ (thần mưa), pháp lôi (thần sấm), pháp điện (thần sét)... theo tín ngưỡng nông nghiệp cổ, ông cho tu sửa các thần từ, mong âm dương phù trợ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, dân chúng ấm no. Từ miền đồng bằng, ông lại được cử đi công vụ xứ Hưng Hóa.
Vượt bao núi non hiểm trở nơi biên giới phía Bắc, từ Tuyên Quang, Thái Nguyên, Lạng Sơn... nơi nào ông đến, cắt đặt các viên tướng đứng đầu các đạo, nạn trộm cướp yên, chiêu tập dân lưu tán, ban chỉ dụ của chúa hoãn thu tiền thuế thiếu đã lâu của các huyện vùng cao, làng bản yên ổn, dân chúng vui mừng...
Thi đỗ Tiến sỹ năm 1769, sau khi vinh quy bái tổ đôi bên nội, ngoại, ông lên kinh nhận việc rèn cặp cho thế tử Trịnh Tông, con chúa Trịnh Sâm với chức Tư giảng ở phủ chúa.
Nhờ sự kiên tâm bảo ban của ông và Tiến sĩ Nguyễn Khản (anh cùng cha khác mẹ với thi hào Nguyễn Du) và các hiền quan khác, Trịnh Tông đã bớt chơi bời, có ý thức hơn về dòng tộc, khôn khéo hơn trước nạn kiêu binh.
Đáng nhớ những ngày được phong chức Hành quân Tư mã (Bộ tham mưu tiền phương của chúa Trịnh), cầm mấy ngàn quân vào sông Gianh, xem xét tình hình, vạch kế cùng Thống tướng Hoàng Ngũ Phúc, tổng chỉ huy quân đội của chúa Trịnh.
Ông bí mật cho người vượt sông Gianh quan sát thực địa, lập bản đồ, sửa chữa lán trại, chăm sóc binh sĩ ốm đau. Hành dinh nơi ông đóng quân là xóm Hoa Dinh, chỗ hai bên ký hòa ước, ở bờ Bắc sông Thọ Linh.
Dòng sông lấy làm ranh giới giữa đội quân Trịnh (đàng ngoài) - Nguyễn (đàng trong) nên gọi là sông Gianh. Nhờ tài mưu lược của Lý Trần Thản, việc tranh chấp của hai tập đoàn phong kiến Trịnh - Nguyễn được dàn xếp, bớt gây đau khổ cho nhân dân, xương máu cho quân sỹ.
Mùa đông năm 1773, tuổi ngoài năm mươi, tiến sỹ Lý Trần Thản trở về Lê Xá - quê mẹ, nơi mình cất tiếng khóc chào đời để thờ phụng cha mẹ. Hằng năm, vào mùa mưa lớn, nước trên triền núi Đọi tràn về gây hại mùa màng, Lý Trần Thản cùng dân cư trong vùng đắp một con đê từ vụng chân núi Đọi về đường giáp mốc thôn Hạ, dấu tích còn lại đến đầu thế kỷ XX, dân trong vùng gọi là đường Ông Trùm Chỏm.
Ông còn cho dân làng đào một con sông để tiêu nước chống úng cho lúa mầu, đến nay vẫn còn đắc dụng. Đình làng Lê Xá lâu ngày bị hư hỏng, mấy mẫu đất triều đình ban, ông hiến cho làng để làm đình, ông muốn để phúc lộc cho cả làng cùng hưởng nên chuyển nhà vào xóm Giếng nơi vườn xưa của cha mẹ để ở và làm nơi thờ tự, cũng là trường dạy trẻ.
Ngày 14 tháng 2 năm Bính Thân (1776), Tiến sỹ Lý Trần Thản quy tiên, hưởng thọ 56 tuổi. Được tin vị quan nổi tiếng qua đời, Chúa nghỉ chầu. Đích thân chúa Trịnh Sâm sức cho tri phủ Lỵ Nhân, cử nhân Nguyễn Hữu Huân tổ chức tang lễ trọng thể.
Đông đảo các vị văn hào, thân sỹ, nhiều vị thượng quan từ kinh thành Thăng Long và các nơi về dự. Cả làng Lê Xá rợp đối trướng.
“Dĩ hiếu, dĩ trung đương nhật thiểu/Hoàn danh, hoàn phúc kỷ nhân đồng” - “Giữ hiếu, giữ trung nào thấy lắm/Vẹn danh, vẹn phúc mấy ai bằng” (nhà thơ Tố Hữu dịch 1978), là câu đối của các quan phủ Lỵ Nhân trong lễ viếng Tiến sỹ Lý Trần Thản được bình là hay nhất.
Không chỉ là một mệnh quan mẫn cán, tài năng, đức độ, Tiến sĩ Lý Trần Thản còn là một thi sĩ có tâm hồn và những rung cảm tinh tế, sâu xa với thế sự, thiên nhiên và cõi lòng.
Thơ văn Tiến sỹ Lý Trần Thản số lượng tới hơn trăm bài thể hiện một lòng, một dạ phụng sự đất nước, chăm lo cho nhân dân.
Tiêu biểu như bài "Xuống các xã đất Phú Xuyên xem gặt": “Trải mấy năm rồi xem gặt hái/Nay nhìn lúa tốt dạ an vui/Xóm giềng chốn chốn bông vàng trĩu/Già trẻ nhà nhà rộn hân hoan/Ngày ngủ chẳng lo chưa đóng cổng/Đêm chơi nào sợ giặc xông càn/Lý Miếu gặp may về hoàn báo/Trở lại công đường dạ xốn sang”; hay bài "Nói với người nhà": “Lo việc quan trường đã chục năm/Chẳng điều thù oán với lương dân/Giữ thân chữ chính lòng luôn nhớ/Theo Chúa lòng nhân dạ vẫn chăm/Ngày thấy trong gương thêm tóc trắng/Mắt trông bờ cõi chẳng yên nằm/Bốn phương khói lửa sao mà dữ/Quê mẹ bao giờ trở lại thăm”...
Một đời sống thanh liêm, đức độ, vì nước, vì dân, khi mất, ngoài nơi thờ tự của dòng họ, với nhiều đóng góp cho làng xã, Tiến sĩ Lý Trần Thản được người dân Lê Xá thành kính suy tôn là Thành hoàng (Chính Thần), thờ tại đình làng.
Là nhà khoa bảng văn võ kiêm toàn, Tiến sỹ Lý Trần Thản là một trong những người được phong tặng nhiều chức tước, phẩm hàm dưới thời phong kiến.
Với quê mẹ, mảnh đất ông sinh ra và lớn lên, Tiến sỹ Lý Trần Thản là người khai khoa đất học Lê Xá, có công dạy chữ, giúp dân... Tiến sĩ Lý Trần Thản mãi là niềm tự hào của dòng họ Lý Trần và quê hương Lê Xá.
Giá xăng dầu hôm nay ngày 4/8, thị trường dầu thô đỏ sàn ngay trong phiên giao dịch đầu tuần.
Chia sẻ
Ngay sau khi tiếp nhận thông tin phản ánh của người dân về các trường hợp vi phạm giao thông qua số điện thoại cá nhân, Trưởng Phòng Cảnh sát giao thông, Công an TP Hà Nội đã chỉ đạo xử lý kịp.
Chia sẻ
Trọng tài Trần Đình Thịnh đột ngột qua đời trong quá trình kiểm tra thể lực tại chương trình tập huấn trọng tài các giải bóng đá chuyên nghiệp quốc gia 2025/26
Chia sẻ
Trên công trường các dự án trọng điểm phục vụ APEC 2027, từ Trung tâm tổ chức Hội nghị APEC 2027 đến Cảng Hàng không quốc tế Phú Quốc, tỉnh An Giang mới (sau sáp nhập tỉnh An Giang, Kiên Giang cũ) không khí thi công đang được đẩy lên cao độ.
Chia sẻ
Suối Mỡ, xã Nghĩa Phương, tỉnh Bắc Ninh mới (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Bắc Giang với tỉnh Bắc Ninh, xã Nghĩa Phương thuộc huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang cũ) vào hè trở thành địa điểm tránh nóng lý tưởng bởi khung cảnh xanh mát, trong lành.
Chia sẻ
Từ ngày 28 đến 30/7/2025, hơn 20 doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) sản xuất – chế biến nông, thủy sản đã tham gia khóa tập huấn tiêu chuẩn VietGAP, HACCP/ISO 22000 tại Cụm Công nghiệp Vân Đồn (Đặc khu Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh). Đây là một phần trong Chương trình quốc gia nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa giai đoạn 2021–2030 do Viện Nghiên cứu Hải sản chủ trì và tài trợ kinh phí.
Chia sẻ
Từng là vùng quê thuần nông với tỷ lệ hộ nghèo cao, xã Ngọc Lương, huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình (cũ), nay là xã Yên Trị, tỉnh Phú Thọ đã từng bước chuyển mình nhờ một loại cây trồng tưởng chừng chỉ hợp với đất Diễn, Hà Nội. Sự bén rễ của giống bưởi Diễn hơn hai thập kỷ trước không chỉ mang đến hướng đi mới cho người dân, mà còn mở ra cơ hội thoát nghèo bền vững, vươn lên làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương.
Chia sẻ
Chậm giải phóng mặt bằng, vi phạm quy định về đất đai, đầu tư không hiệu quả, nghĩa vụ tài chính chưa thực hiện đầy đủ là những sai phạm điển hình được Thanh tra tỉnh Lâm Đồng xác định tại hàng loạt dự án lớn trên địa bàn, dự kiến sẽ được đưa vào diện thanh tra trong đợt này.
Chia sẻ
Bệnh nhân bị tai nạn giao thông nghiêm trọng, tình trạng nguy kịch, đa tổn thương nội tạng, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.
Chia sẻ
Trung tâm phục vụ hành chính công TP Cần Thơ yêu cầu các cơ quan liên quan đề cao cảnh giác với tình trạng “cò làm giấy tờ” và từ chối giao dịch với những người này.
Chia sẻ
Ngày 3/8, bà Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội đã gửi thư thăm hỏi tỉnh Điện Biên và tỉnh Sơn La bị thiệt hại do thiên tai.
Chia sẻ
Tiền đạo Hồ Tuấn Tài vừa chia tay Trường Tươi Đồng Nai để chuyển sang đầu quân cho Becamex TP.HCM theo dạng cho mượn.
Chia sẻ
Trong cuộc đời làm phim của tôi, hành trình làm phim "Hà Nội 12 ngày đêm" có lẽ là một hành trình đáng nhớ và mang lại nhiều cảm xúc nhất.
Chia sẻ
Tướng Pháp Thierry Burkhardt, người sẽ rời nhiệm sở vào ngày 1/9, một lần nữa cảnh báo về "mối đe dọa từ Nga" trong một cuộc phỏng vấn với tờ The Economist.
Chia sẻ
Tại xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp mới (xã Tân Đông mới được hình thành từ sáp nhập xã Tân Tây, Tân Phước,Tân Đông, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang cũ) ông Trần Văn Bương, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) rau, củ, quả an toàn Tân Đông đã xây dựng thành công mô hình sản xuất "3 trong 1", kết hợp giữa trồng lúa, rau màu, kinh doanh nông sản tạo ra lợi nhuận gần 2 tỷ đồng mỗi năm.
Chia sẻ
Hôm nay – ngày 4/8/2025 là dấu mốc một chuyên mục đặc biệt của Báo Điện tử Dân Việt kỷ niệm tròn 10 năm ra đời – đó là chuyên mục Dân Việt Trò Chuyện!
Chia sẻ
Radio online Nhịp sống nông thôn mới hôm nay có những nội dung sau: Làm việc với Hội Nông dân tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng nhấn mạnh vai trò trung tâm, nòng cốt hỗ trợ nông dân làm giàu; Hội Nông dân tỉnh Thái Nguyên kiểm tra công tác chuẩn bị Đại hội Đảng tại các xã mới sáp nhập;...
Chia sẻ
Người đàn ông tử vong bất thường trong nhà trọ; thông tin mới vụ thi thể nữ giới trong chiếc vali; đối tượng có 4 tiền án gây ra loạt vụ trộm, chống trả quyết liệt khi bị công an vây bắt... là những nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Hội đồng nhân dân TP. Hải Phòng mới đây đã chấp thuận thu hồi gần 1.226 ha đất để thực hiện 49 dự án, công trình sau hợp nhất.
Chia sẻ
Trong hành trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, xã Hợp Thành, tỉnh Thái Nguyên (địa bàn huyện Phú Lương cũ) đang từng bước khẳng định hướng đi riêng, phát triển nông nghiệp sạch gắn với du lịch cộng đồng và bảo tồn văn hóa dân tộc Tày. Đây không chỉ là giải pháp phát triển kinh tế mà còn là cách để gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đang dần mai một.
Chia sẻ
Cổ phiếu giao dịch dưới mệnh giá, dòng tiền eo hẹp, Đầu tư Hải Phát vẫn chấp nhận hoán đổi 212 tỷ đồng nợ thành cổ phiếu HQC, đối mặt nguy cơ lỗ ngay 62% giá trị khoản vay.
Chia sẻ
Thôn Tiền Phong, xã Đức Quang, tỉnh Hà Tĩnh (thôn Tiền Phong, xã Quang Vĩnh, huyện Đức Thọ cũ), từng lênh đênh trong lũ, nay hồi sinh nhờ 24 ngôi nhà chống lũ kiên cố, mang lại cuộc sống ổn định cho người dân vạn chài.
Chia sẻ
Tôi bắt đầu ra quán cà phê một mình nhiều hơn, chỉ để ngồi nghĩ về điều đó.
Chia sẻ
Thời tiết khô nóng, đám cháy bùng phát rồi nhanh chóng lan rộng ở khu vực rừng thông tại xã Tân Châu, Nghệ An. Hàng trăm người nỗ lực dập lửa trong đêm.
Chia sẻ
Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo Bộ Nội vụ, UBND tỉnh Điện Biên báo cáo ngay trong ngày 4/8, trình cấp có thẩm quyền khen thưởng xứng đáng hành động dũng cảm, dám làm dám chịu trách nhiệm của Trưởng bản Mùa A Thi, cứu 90 người dân bản Háng Pu Xi, xã Xa Dung, tỉnh Điện Biên khỏi thảm họa lũ quét, sạt lở đất.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 ngày Âm lịch này thực sự may mắn sẽ không gặp bất kỳ tai họa hay xui xẻo nào trong cuộc sống, tương lai dễ dàng giàu có.
Chia sẻ
Phải nói rằng những đóng góp của Khang Hi, Ung Chính và Càn Long đã làm cho nhà Thanh trở nên hùng mạnh và rộng lớn. “Khang Càn thịnh thế” là thời đại thịnh vượng cuối cùng của triều đại phong kiến cổ đại Trung Quốc.
Chia sẻ
Tiền đạo Tiến Linh ấn tượng hơn cả chính là sự cuồng nhiệt của khán giả. Anh bày tỏ: “Linh đã quen với không khí cổ vũ của ĐT Việt Nam, nhưng hôm nay vẫn cảm thấy bất ngờ về sức hút của trận đấu. Việc bóng đá 7 người ngày càng phát triển và có nhiều khán giả theo dõi là điều rất tích cực cho phong trào bóng đá cộng đồng.
Chia sẻ
Chiều 3/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trực tiếp đến thăm hỏi, động viên bà con vùng lũ và làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Điện Biên để nắm bắt tình hình và chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả thiên tai.
Chia sẻ
Chiều 3/8 theo giờ địa phương (tối cùng ngày theo giờ Việt Nam), chuyên cơ chở Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới sân bay quốc tế ở thủ đô Cairo, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Ả-rập Ai Cập theo lời mời của Tổng thống Abdel Fattah Al Sisi và Phu nhân.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Phạm Hiền 
