Lao động khó hưởng trợ cấp thất nghiệp khi đơn vị không có chủ

Mất việc đã 2 tháng nhưng tới nay chị Nguyễn Phương A. (Đông Anh, Hà Nội) vẫn chưa thể làm thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Chị A chia sẻ: "Tôi đi làm cho công ty may của Đài Loan (Trung Quốc) tính đến nay được 10 năm. Vừa rồi công ty gặp khó khăn, đơn hàng giảm nhiều. Công ty cũng chuyển đổi chủ sử dụng, sau đó thì sa thải công nhân. 2 tháng gần đây công ty thông báo nợ lương, liên hệ với chủ không được. Tôi làm đơn xin nghỉ việc nhưng đến giờ vẫn chưa thể chốt sổ BHXH; BHTN vì thế chưa thể nộp được hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN)".

Chị A bật khóc khi chia sẻ về hoàn cảnh gia đình – chị là mẹ đơn thân phải nuôi 2 con nhỏ trong khi việc làm mất, trợ cấp không có. Vừa rồi, chị được cán bộ công đoàn của công ty giới thiệu qua Trung tâm Dịch vụ việc làm tư vấn, nhưng theo luật thì chị vẫn cần xác nhận của công ty. Nếu không có lãnh đạo thì phải có người được ủy quyền quyết định, và công ty cũng phải đóng đủ số năm BHTN thì mới được hưởng trợ cấp.

Cùng chung hoàn cảnh với chị A, đã từng có hàng nghìn lao động trong cả nước rơi vào hoàn cảnh bi đát như vậy. Hoàn cảnh khó khăn, lương thấp, đi làm không có tích lũy, không may mất việc thì lại không đủ điều kiện để hưởng BHXH; BHYT hay TCTN.

Đại diện Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho biết, có khá nhiều trường hợp lao động như chị A, hoàn toàn không biết mình có thể nhận trợ cấp thất nghiệp dù chủ bỏ trốn, hoặc chủ ủy quyền cho người khác quản lý. Nhiều người lao nghĩ công ty giải thể, chủ bỏ trốn thì không thể làm thủ tục hưởng trợ cấp, cho tới khi được tư vấn thì mới nắm rõ quyền lợi.  

Luật Việc làm cũng quy định, lao động phải đóng đủ BHTN 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động đối với các trường hợp: Hợp đồng lao động có xác định và không xác định thời hạn. 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động đối với các trường hợp: Ký hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng.

Tuy vậy, do công ty nợ đóng BHXH; BHTN nên nhiều lao động mất quyền lợi, đẩy người lao động vào bước đường cực kỳ khó khăn vì lương không có (do mất việc), trợ cấp thất nghiệp cũng không.

Nên quy định xử lý đơn vị nợ BHTN

Luật Việc làm quy định, lao động mất việc làm do phải chấm dứt hợp đồng lao động sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN) trừ khi lao động đó nghỉ hưu, hưởng trợ cấp mất sức lao động hàng tháng.

Tuy vậy, việc thực hiện chính sách BHTN và trợ cấp thất nghiệp gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân chính là do chủ sử dụng lao động nợ đọng BHXH, BHTN hoặc chủ bỏ trốn, đơn vị giải thể…

Để giải quyết vấn đề này, trước đó, Bộ LĐTBXH ban hành Thông tư 15/2023/TT-BLĐTBXH hướng dẫn thực hiện Luật Việc làm. Thông tư sửa đổi điều kiện hưởng TCTN, cụ thể hướng dẫn hưởng bảo hiểm thất nghiệp khi công ty không có người đại diện.

Theo đó, để giải quyết vướng mắc về việc xin giấy xác nhận chấm dứt hợp đồng lao động khi làm hồ sơ hưởng TCTN, Bộ LĐTBXH đã bổ sung thêm quy định sau đây:

Người lao động tại đơn vị sử dụng lao động không có người đại diện theo pháp luật hoặc người được người đại diện theo pháp luật ủy quyền có nhu cầu chấm dứt hợp đồng lao động để hưởng các chế độ bảo hiểm thất nghiệp thì người lao động đề nghị Sở LĐTBXH hoặc Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh báo cáo có văn bản chứng nhận.

Theo đó, nếu lao động làm việc tại các công ty không có người đại diện theo pháp luật hoặc được người đại diện theo pháp luật ủy quyền có nhu cầu nghỉ việc hưởng BHTN thì chủ động đề nghị Sở LĐTBXH hoặc BHXH cấp tỉnh làm thủ tục xác nhận.

Sau khi có xác nhận của đơn vị làm hồ sơ, người lao động gửi Trung tâm Dịch vụ việc làm xem xét, đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp không. Nếu đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp, trong vòng 3 tháng kể từ khi nghỉ việc, người lao động phải hoàn thiện hồ sơ để hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính từ ngày thứ 16, kể từ ngày nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Thời gian người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng BHTN, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.

Trước đó, bà Thái Thu Xương - đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang cũng đề nghị nghiên cứu, có giải pháp căn cơ, lâu dài để giải quyết các vấn đề chậm đóng, trốn đóng BHTN. "Chúng ta cũng nên đưa ra và có hướng xử lý nợ BHTN như với BHXH. BHTN là "bệ đỡ" với người lao động chẳng may khi bị mất việc, nhưng doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng thì người lao động sẽ không được hưởng chế độ TCTN. Do đó, cần nghiên cứu để thực hiện, không nên đẩy vấn đề khó khăn này cho người lao động", bà Xương ý kiến.

×