Xã Pom Lót (huyện Ðiện Biên, tỉnh Điện Biên) có 20 thôn, bản, trong đó gần 60% là người Thái Bình. Trong ảnh: Một góc đường nông thôn mới ở thôn 5.(Ảnh: baodienbienphu.info.vn)

Phát huy những phẩm chất truyền thống cao quý của người dân vùng đất lúa vốn luôn kiên trì, bền bì, cần cù, sáng tạo, những người con quê hương nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thử thách ban đầu vừa luân canh sản xuất hai vụ lúa, mở rộng diện tích trồng hoa màu, vừa cải tạo đất nuôi trồng thủy sản và phát triển các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ. 

Với Bí thư Piếng, người Thái Bình rất chịu thương chịu khó, lại giàu kinh nghiệm sản xuất nên dù ở độ tuổi nào, mức sống cũng cao hơn hẳn các gia đình người dân tộc Thái.

Bí thư Đoàn xã Vũ Văn Bình quê ở Văn Lang, huyện Hưng Hà (tỉnh Thái Bình) là một trong những điển hình tiêu biểu của tuổi trẻ Noong Hẹt xung kích trên mặt trận kinh tế, năng động, dám nghĩ, dám làm và gặt hái nhiều thành công. 

Với mô hình VAC tổng hợp cho thu lãi 100 triệu đồng/năm, Bình luôn duy trì nuôi hơn 50 lợn thịt, nhân giống hàng chục gốc cây ăn quả cho giá trị cao, đầu tư đào 2.000 m² ao thả các loại cá truyền thống và phát triển dịch vụ xay sát phục vụ nhân dân trong xã.

Hoàn thành xuất sắc vai trò của Bí thư Đoàn, Bình không chỉ có nhiều giải pháp thu hút, tập hợp đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia sinh hoạt, mà còn tích cực tổ chức cho họ tham quan các mô hình phát triển kinh tế tiêu biểu, về áp dụng vào thực tế địa phương, từng bước nhân rộng, tạo phong trào thi đua sôi nổi giữa các cơ sở Đoàn trong toàn xã. 

Hiện tại, khoảng 15% số đoàn viên thanh niên của Noong Hẹt có thu nhập 50 – 150 triệu đồng/người/năm từ phát triển kinh tế theo mô hình VAC.

Điều đáng ghi nhận là dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, nhân dân hai dân tộc Kinh – Thái luôn đoàn kết gắn bó với nhau, người Kinh nhiệt tình truyền đạt, hỗ trợ phương thức làm ăn cho người Thái, ngược lại người Thái rất quý trọng và đặt niềm tin nơi người Kinh, tích cực lao động sản xuất, từng bước nâng cao chất lượng cả đời sống vật chất và tinh thần.

Hàng năm, toàn xã duy trì gieo trồng gần 400 ha lúa/vụ, năng suất bình quân đạt 65 – 68 tạ/ha, tổng sản lượng đạt hơn 5.000 tấn/năm. Ngoài phát triển các nghề mộc, xây dựng, dịch vụ, Noong Hẹt còn có thế mạnh về thương mại và du lịch. 

Đó là chợ Bản Phủ - chợ lớn thứ hai của tỉnh Điện Biên, là nơi giao lưu trao đổi hàng hóa của nhân dân các dân tộc trong xã và các xã phía Nam lòng chảo huyện Điện Biên. Đó là di tích lịch sử Thành Bản Phủ với hàng vạn lượt du khách trong nước và quốc tế đến tham quan mỗi năm.

Rời Noong Hẹt, chúng tôi đến Noong Luống. Dẫu gió Lào rát cháy, lúa đương thì con gái vẫn lên tươi tốt, bát ngát một màu xanh yên bình và tươi mới. Hai bên đường, hàng cột điện thẳng tắp, chạy dài màu đỏ tươi của những khẩu hiệu tự hào quen thuộc: “Chủ tịch Hồ Chí Minh sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta”, “Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh”, “Phát huy tinh thần Chiến thắng Điện Biên Phủ trong sự nghiệp đổi mới”…

Lác đác qua vài bụi cây, loài hoa dã quỳ của thành phố Đà Lạt mộng mơ vương vấn nơi miền Tây Bắc tươi tắn khoe sắc vàng trong nắng. Cảnh vật miền núi thân thương đến lạ, như chốn đồng quê miền xuôi ngày nào vậy.

Chủ tịch xã Bùi Văn Ba cũng là người con Thái Bình, quê Phú Sơn, huyện Hưng Hà (tỉnh Thái Bình), nên cuộc trò chuyện của chúng tôi nhanh chóng thân mật và gần gũi. Như một sự sẻ chia, anh cho biết: Hiện, tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức 22%, nhưng dân tộc Kinh chỉ chiếm 5% trong đó, thường rơi vào những hộ gia đình là người già cô đơn không nơi nương tựa; còn với gần 46% nhân dân trong xã là người Thái Bình thì cơ bản có cuộc sống khá giả. 

Điều đó cũng hoàn toàn dễ hiểu bởi người Thái Bình khả năng tư duy tốt, nhạy bén trong sản xuất kinh doanh nên đã xây dựng được rất nhiều mô hình phát triển kinh tế cho hiệu quả cao. Vừa huy động mọi nguồn vốn đầu tư mua ô tô tải, ô tô khách, đẩy mạnh dịch vụ vận chuyển cho thu nhập hàng tháng khá cao, nhân dân Thái Bình vừa duy trì quay vòng luân canh, tăng hệ số sử dụng đất hàng năm.

Địa hình của Noong Luống là cả một thách thức trong sản xuất nông nghiệp vì địa thế “tay chảo”, cuối nguồn nước, nhưng bà con Thái Bình với trình độ thâm canh nổi tiếng từ ngàn đời nay, ở bất cứ nơi đâu cũng đều phát huy tốt, đã chọn lựa đưa vào gieo cấy những giống lúa phù hợp cho năng suất và chất lượng cao, duy trì khoảng năng suất 60 - 65tạ/ha. 

Do trình độ sản xuất chênh lệch, nên trước kia, nhìn cả cánh đồng mênh mông vẫn nhận ra sự khác biệt rõ rệt từ những thửa ruộng tươi tốt, lúa chín nặng bông của người Kinh. Song, giờ đây, người Thái đã tiếp thu nhanh kinh nghiệm của người Kinh truyền đạt nên trình độ sản xuất tương đối đồng đều, phải là người địa phương mới có thể nhận ra đâu là ruộng của người Kinh, đâu là ruộng của người Thái.

Bên cạnh đó, người Kinh còn giúp người Thái rất nhiều trong việc xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan, sống một cuộc sống văn minh, hòa chung những bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của hai dân tộc. 

Mặc dù chưa phải là xã có nền kinh tế phát triển mạnh, song cấp ủy, chính quyền xã Noong Luống rất quan tâm đầu tư cho sự nghiệp giáo dục – đào tạo. Tính riêng trong năm 2013, mặc dù HĐND huyện không giao chỉ tiêu, song mức chi cho lĩnh vực này là gần 310 triệu đồng, đạt 619,7% so với HĐND xã giao.

10 năm sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, từ năm 1964, nhiều đợt di dân được tổ chức và hàng nghìn con em Thái Bình đã rời quê, sát cánh cùng nhân dân các dân tộc Điện Biên xây dựng và bảo vệ một Điện Biên giàu đẹp. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến hai tỉnh Điện Biên và Thái Bình tuy một ở phía Tây, một phía Đông Bắc Bộ nhưng tình anh em gắn bó sâu nặng.

Những thành quả Điện Biên đạt được hôm nay có sự đóng góp không nhỏ của nhân dân Thái Bình và đó cũng là việc làm thiết thực để tri ân, ghi nhớ sự hy sinh của các anh hùng liệt sĩ của cả nước nói chung, Thái Bình nói riêng trên mảnh đất này.