Bình luận
0
Trong lịch sử gần 600 năm hình thành và phát triển của làng cổ Trường Lưu, Thám hoa Nguyễn Huy Oánh (1713-1789) là một trong những danh nhân nổi bật nhất, có công kiến tạo nên tên tuổi ngôi làng khoa bảng và văn hóa.
Đường vào làng cổ, làng Trường Lưu (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) nhìn từ trên cao.
Thám hoa Nguyễn Huy Oánh là người “khai sinh” ra Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang, ngôi trường làng ở vùng quê núi Hồng - sông La chỉ đứng sau Quốc Tử Giám ở kinh kỳ, trong một giai đoạn lịch sử thời quân chủ.
Tại đây đã có hàng nghìn sỹ tử từ Thăng Long cho đến vùng Hoan Châu theo học và đỗ đạt trong các kỳ thi hương, thi hội, thi đình từ thế kỷ XVIII cho đến đầu thế kỷ XX.
Nguyễn Huy Oánh tên tự là Kính Hoa, hiệu Lựu Trai. Ông từng đỗ Giải nguyên kỳ thi Hương tại trường thi Nghệ An lúc 20 tuổi, được bổ làm quan rồi thăng dần đến chức Tri phủ Trường Khánh.
Năm 1748, Nguyễn Huy Oánh đỗ Thám hoa, khi tròn 36 tuổi được bổ làm Thị giảng trong phủ chúa Trịnh Doanh kiêm chức Hàn lâm viện đãi chế, sau đó làm Nội giảng rồi Tư nghiệp Quốc Tử Giám.
Năm 1761, ông được ban Tam phẩm để tiếp sứ nhà Thanh, đến năm 1765 làm Chánh sứ đi sứ Trung Quốc. Năm 1768, ông được thăng làm Hữu thị lang bộ Công rồi sau đó là Thượng thư bộ Công.
Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Nhà thờ Nguyễn Huy Oánh và Nguyễn Huy Tự tại xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh).
Năm 1783, Nguyễn Huy Oánh từ quyền Tham tụng (là quyền điều hành chính sự) về tại quê nhà. Tại đây, dựa trên xưởng in, thư viện, trường học trước đó của cha mình là Nguyễn Huy Tựu (1690-1750), ông đã nâng cấp thành Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang. Ông xây dựng cơ sở trở nên quy củ, ngày càng phát triển, trở thành trung tâm văn hóa giáo dục nổi tiếng cả nước trong thế kỷ XVIII.
Đình cổ của làng cổ Trường Lưu, (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XVIII.
Trong đó, Thư viện Phúc Giang là xưởng in lớn đã sản xuất trên 2.000 mộc bản in sách, xuất bản mỗi năm trên 400 cuốn sách chữ Hán và chữ Nôm phục vụ cho việc dạy học. Hiện còn 391 mộc bản được lưu giữ tại làng Trường Lưu và Bảo tàng Hà Tĩnh.
Điều đặc biệt, các bộ sách dạy học của Trường Lưu học hiệu (tên trước đó của trường học) mà Thư viện Phúc Giang xuất bản đều do Nguyễn Huy Oánh và các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy biên soạn. Trong đó, từ 3 bộ sách giáo khoa kinh điển của Nho giáo: Tính lý, Ngũ Kinh (Kinh Thi, Kinh Thư, Kinh Lễ, Kinh Dịch, Kinh Xuân Thu) và Tứ Thư với hàng trăm cuốn đã được các học giả dòng họ Nguyễn Huy biên soạn rút gọn lại thành tổng 9 cuốn.
Ông Nguyễn Huy Thiện, hậu duệ và người trông coi Nhà thờ Nguyễn Huy Oánh và Nguyễn Huy Tự ở làng cổ Trường Lưu, xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, (tỉnh Hà Tĩnh).
Không chỉ là người có công lớn trong việc xây dựng Trường Lưu thành một trung tâm văn hóa, giáo dục nổi tiếng cả nước, đào tạo hàng trăm hiền tài cho đất nước, Thám hoa Nguyễn Huy Oánh còn để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm văn học, địa lý giá trị như tác phẩm: Huấn nữ tử ca, Hoàng Hoa sứ trình đồ (đã được công nhận là Di sản tư liệu Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương)…
Mộc bản Trường học Phúc Giang là 1 trong 3 di sản văn hóa làng cổ Trường Lưu được UNESCO ghi danh.
Nếu Thám hoa Nguyễn Huy Oánh là người khai mở Thư viện Phúc Giang và nâng tầm Trường Lưu học hiệu thì Nguyễn Huy Tự (con trai ông) là người kế thừa đắc lực, duy trì và đưa sự nghiệp của dòng họ ngày càng phát triển.
Nguyễn Huy Tự (1743-1790) là người văn võ toàn tài. Vợ ông là con gái của Tiến sỹ Nguyễn Khản, anh trai Đại thi hào Nguyễn Du. Năm 1759, ông đỗ thứ 5 khoa thi Hương trường Nghệ lúc mới 17 tuổi và ra làm quan cho triều Lê.
Năm 1770, ông thi Hội đỗ tam trường, được bổ làm Hiến sát phó sứ xứ Sơn Nam, sau đó là Trấn thủ Hưng Hóa trực tiếp giữ đồn Bách Lẫm. Năm 1779, ông được đặc cách làm Tiến triều ứng vụ, tiếp đó là Hiệp lý lương hướng Sơn - Hưng - Tuyên, rồi Đốc đồng Hưng Hóa…
Ở đây, ông cùng với cha vợ là Nguyễn Khản và chú vợ là Nguyễn Điều đánh dẹp được cuộc nổi dậy của Hoàng Văn Đồng ở vùng mỏ Tụ Long. Vì có quân công, ông được Tổng đốc Quảng Tây (nhà Thanh, Trung Quốc) tặng 4 chữ “Võ khố hùng lược”.
Truyện Hoa Tiên của Nguyễn Huy Tự được in trong cuốn sách “Dòng văn Trường Lưu - Hà Tĩnh, văn chương một nhà” do Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh ấn hành.
Năm 1784, nhân có tang mẹ, Nguyễn Huy Tự xin cáo quan về quê ở lại giúp cha trông coi công tác dạy học, in ấn tại Thư viện Phúc Giang và Trường học Phúc Giang. Năm 1790, ông được vua Quang Trung mời ra giúp nước, ông đã cùng nhà vua đại phá quân Thanh thắng lợi. Sau đó, ông bị trọng bệnh và mất tại Phú Xuân vào tháng 7/1790 khi mới 47 tuổi.
Về sự nghiệp của mình, Nguyễn Huy Tự được ghi nhận là một trong những người có công lớn trong việc đưa Thư viện Phúc Giang của làng Trường Lưu trở nên nổi tiếng là trung tâm văn hóa, giáo dục lớn của đất nước.
Bên cạnh đó, ông để lại cho đời tác phẩm văn học nổi tiếng truyện thơ “Hoa Tiên” với nhiều giá trị. Trong lời đề tựa cho Truyện “Hoa Tiên”, Cao Bá Quát từng viết: “Nước ta từ sau Hàn Thuyên, các nhà làm sách nhiều như cây rừng, thơ cổ cận của Ôn Như (Nguyễn Gia Thiều với Cung oán ngâm khúc) sánh với Thiếu Lăng (Đỗ Phủ, nhà thơ đời Đường, Trung Quốc), điệu cung từ của Bằng Quận (Cung oán thi của Nguyễn Hữu Chỉnh) theo kịp Hán Ngụy. Đến giỏi như truyện thì ta còn thấy được “Hoa Tiên” và “Kim Vân Kiều” (tức Truyện Kiều của Nguyễn Du)”.
Nhà thờ danh nhân Nguyễn Huy Hổ tại làng Trường Lưu (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà ).
Danh nhân Nguyễn Huy Hổ (1783-1841) là một trong những người con trai xuất sắc của Nguyễn Huy Tự - cháu gọi Đại thi hào Nguyễn Du bằng chú. Vợ ông là bà Lê Thị Hậu, cháu gái vua Lê Hiển Tông. Sinh ra trong gia đình dòng dõi khoa bảng nhưng vì thời đại rối ren, Nguyễn Huy Hổ không tham gia các kỳ khoa cử. Tuy vậy, ông được đánh giá là người tài năng xuất chúng, “trên thông thiên văn, dưới tường địa lý” và giỏi về nghề thuốc.
Biết được tài năng của Nguyễn Huy Hổ, năm 1823, vua Minh Mạng triệu ông vào Kinh đô Huế làm chức ngự y, lại kiêm Linh đài lang ở Khâm Thiên giám. Theo cuốn Đại Nam thực lục thì Nguyễn Huy Hổ từng được nhà vua ra chỉ dụ ban khen ông vì có tài địa lý… Ông mất vào năm 1841. Nguyễn Huy Hổ để lại cho hậu thế tác phẩm văn học nổi tiếng “Mai Đình mộng ký” (chép lại giấc mộng ở đình Mai).
Tiến sỹ Nguyễn Huy Mỹ trao đổi về cuộc đời và sự nghiệp của các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy - Trường Lưu với phóng viên Báo Hà Tĩnh.
Nguyễn Huy Oánh, Nguyễn Huy Tự và Nguyễn Huy Hổ là 3 trong số nhiều danh nhân đã làm nên làng cổ Trường Lưu, một thời vang bóng là trung tâm văn hóa, giáo dục nổi tiếng cả nước trên quê hương núi Hồng - sông La. Ngày nay, với nhiều chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước, các giá trị di sản văn hóa của các danh nhân dòng họ Nguyễn Huy cũng như làng Trường Lưu đang được bảo tồn và phát huy, lan tỏa trong đời sống xã hội hiện đại.
Vườn Quốc gia Tràm Chim (VQG Tràm Chim) có diện tích 7.313ha. Vườn QGTC nằm trên địa bàn các xã mới gồm: Phú Thọ, Tràm Chim, Tam Nông và xã An Hòa, tỉnh Đồng Tháp mới (trước sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, bỏ cấp huyện, VQG Tràm Chim thuộc địa phận huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp cũ). Hè này, về với Vườn quốc gia Tràm Chim, du khách sẽ cảm nhận được nhiều điều thú vị từ thiên nhiên...
Giả danh cán bộ của Bộ Công an, Trần Kim Hùng cùng Trịnh Thị Hồng đã dựng nhiều kịch bản “chạy việc”, “chạy án” để lừa đảo, chiếm đoạt tiền của nhiều nạn nhân nhẹ dạ.
Chia sẻ
Trong ngày 31/7, khi công bố 4 tân binh gồm Nguyễn Văn Việt, Đinh Xuân Tiến, Đinh Viết Tú và Đặng Văn Trâm, fanpage chính thức của CLB Thể Công Viettel cũng tiết lộ thêm rằng, đội bóng áo lính dự kiến sẽ đón tổng cộng 9 tân binh trước thềm mùa giải mới.
Chia sẻ
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết có "nhiều dấu hiệu" cho thấy, cuộc chiến giữa Nga và Ukraine có thể sớm tạm dừng trong tương lai gần. Tuy nhiên, ông khẳng định điều đó sẽ không làm thay đổi chiến lược quốc phòng lâu dài của Ba Lan.
Chia sẻ
Nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành chăn nuôi đang trở nên "hot" hơn bao giờ hết khi các doanh nghiệp đang có chiến lược mở rộng sản xuất, kinh doanh. Mới đây, Công ty CP Nông nghiệp BAF Việt Nam đã xây dựng 2 chương trình phối hợp đào tạo để có được nguồn nhân lực chất lượng như mong đợi.
Chia sẻ
Nghe lời thày lang, một phụ nữ uống 3 ly nước mía mỗi ngày để "chữa" bệnh đái tháo đường, 3 tháng sau sụt 10 cân, kiệt sức, đường máu cao dữ dội.
Chia sẻ
Từ hiệu năng mạnh mẽ, không gian tiện nghi đến ưu đãi trăm triệu đồng, VF 8 đang khiến người dùng Việt đặt câu hỏi: Có lý do gì để mua xe xăng cùng phân khúc?
Chia sẻ
Triển lãm ảnh “Việt Nam – Sắc màu từ miền nhiệt đới” tái hiện sinh động vẻ đẹp con người và cảnh sắc ba miền của Việt Nam gây hứng thú cho người dân Nga.
Chia sẻ
Trong quý 2/2025, TP.HCM không có dự án nhà ở xã hội, nhà công nhân nào được hoàn thành. Điều này dẫn đến việc thị trường đang thiếu hụt trầm trọng nhà giá rẻ cho người lao động.
Chia sẻ
Chiều 31/7, Cơ quan CSĐT (Phòng CSĐT tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường) Công an tỉnh An Giang đã tống đạt quyết định khởi tố bị can và bắt tạm giam thêm 2 đối tượng để điều tra về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Chia sẻ
Phó chủ tịch Hội đồng trường Trường đại học FPT Hoàng Nam Tiến vừa đột ngột qua đời lúc 16h10 ngày 31/7.
Chia sẻ
Liên quan chuyện hy hữu người phụ nữ đang làm vườn bị đạn lạc trúng đầu vào ngày 28/7, chiều 31/7, Phòng CSHS Công an TP Cần Thơ cho biết đã xác định được đối tượng dùng súng hơi bắn chim.
Chia sẻ
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ngừng tiếp nhận hồ sơ đề nghị cấp, gia hạn giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc với Công ty Cổ phần Dược phẩm Me Di Sun trong 12 tháng.
Chia sẻ
Từ ngày 1/8/2025, để phục vụ tốt hơn nhu cầu của độc giả trong và ngoài nước, Báo Nông thôn Ngày/Dân Việt chính thức ra mắt chuyên mục mới mang tên “Đại đoàn kết dân tộc”.
Chia sẻ
Với màn trình diễn ấn tượng trong màu áo của U23 Việt Nam, tiền đạo Nguyễn Đình Bắc được bình chọn là cầu thủ xuất sắc nhất giải U23 Đông Nam Á 2025. Đây là phần thưởng xứng đáng sau những nỗ lực không biết mệt mỏi của chân sút 21 tuổi trong thời gian qua.
Chia sẻ
Những hình ảnh ấm lòng khi phu nhân Ngô Phương Ly lan tỏa văn hóa, uy tín thương hiệu quốc gia Việt Nam tại Lễ hội Văn hóa Việt Nam 2025 tại Moscow (từ 25/7-3/8).
Chia sẻ
Nghi cô gái trẻ nhảy cầu Phú Long, TP.HCM tự tử, người dân đã báo cơ quan chức năng tìm kiếm thì phát hiện 2 thi thể nam giới trên sông.
Chia sẻ
Thời gian qua, nhiều người lớn, trẻ nhỏ bị chó dại cắn phải nhập viện điều trị, có trường hợp tử vong sau khi chó nhà liếm vào vết thương.
Chia sẻ
Đó là xã Bờ Y của tỉnh Quảng Ngãi mới (trước sáp nhập là một xã của tỉnh Kon Tum cũ). Đây cũng là xã vùng biên hiếm hoi ở Quảng Ngãi có tổng giá trị sản phẩm 6 tháng năm 2025 đạt 3.320 tỷ đồng, tổng thu ngân sách nhà nước gần 169 tỷ đồng.
Chia sẻ
Sở Xây dựng tỉnh Bắc Ninh đề nghị cơ quan công an xem xét, xác minh hành vi đăng tải thông tin sai lệch, có dấu hiệu trục lợi từ các hoạt động huy động vốn trái pháp luật với một dự án nhà ở xã hội tại phường Vũ Ninh .
Chia sẻ
Các cơ quan đại diện Việt Nam tại Nga, Nhật Bản, Hoa Kỳ tiếp tục duy trì cơ chế ứng phó trong tình huống khẩn cấp cho đến khi hết cảnh báo sóng thần, tiếp tục theo dõi tình hình, để kịp thời khuyến cáo công dân phòng chống và có biện pháp hỗ trợ công dân khi cần thiết.
Chia sẻ
Nữ phi công người Mỹ gốc Việt, Anh-Thu Nguyen, 44 tuổi đã được xác nhận thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay nhỏ xảy ra gần đường cao tốc I-65 tại thành phố Greenwood, bang Indiana (Mỹ) vào sáng 30/7. Điều đau lòng hơn cả là cô đang trong hành trình trở thành người phụ nữ Việt đầu tiên thực hiện chuyến bay một mình vòng quanh thế giới.
Chia sẻ
Máu của 13 chiến sĩ yêu nước đã thấm đỏ pháp trường Yên Bái sáng 17/6/1930, khắc sâu một chương sử bi tráng vào trái tim dân tộc. Khởi nghĩa Yên Bái thất bại, nhưng những bước chân hiên ngang ra pháp trường, lời hô “Việt Nam muôn năm” và tinh thần bất khuất của Nguyễn Thái Học cùng đồng đội đã viết nên bản hùng ca, thắp lửa cho hành trình giành độc lập của cả dân tộc về sau.
Chia sẻ
Bộ Nông nghiệp Philippines có thể sẽ thúc đẩy việc tăng mức thuế hiện tại 15% đối với gạo nhập khẩu trong bối cảnh giá gạo thế giới đang trong xu hướng giảm do nguồn cung dồi dào và nhu cầu chững lại tại các quốc gia nhập khẩu chủ chốt.
Chia sẻ
Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 là một trong ba chương trình lớn, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với người nghèo. Hôm nay, Báo NTNN/Dân Việt tổ chức tọa đàm "Hỗ trợ pháp lý để người nghèo tiếp cận thủ tục đất đai hiệu quả hơn" cùng hai vị khách mời.
Chia sẻ
Nghi phạm Lê Minh Phúc, 21 tuổi, ngụ tỉnh Đồng Tháp đã cướp giật tài sản của phụ nữ để có tiền tiêu xài và "nuôi" bạn gái.
Chia sẻ
Vũ Xuân Bình (rapper Bình "Gold") sau khi đe dọa, chiếm đoạt taxi đã điều khiển xe đi mua thuốc lá, nước ngọt. Anh ta bị bắt giữ ngay sau đó.
Chia sẻ
Các cơ quan đại diện Việt Nam tại Nhật Bản đã liên hệ với cơ quan chức năng sở tại để xác minh thông tin, có biện pháp bảo hộ công dân Việt Nam phù hợp với luật pháp Việt Nam và Nhật Bản
Chia sẻ
Đông Á Thanh Hoá chiêu mộ tiền vệ Việt kiều Pháp sinh năm 2005? Liverpool vượt mặt Arsenal để chiêu mộ sao trẻ Will Wright của Salford; Khuất Văn Khang tiết lộ bí quyết giúp U23 Việt Nam đánh bại U23 Indonesia; Tiếp tục nổi loạn, Wissa quyết đến Newcastle; Cựu sao Barcelona bị chó cắn vào vùng kín, phải nhập viện.
Chia sẻ
Sở Y tế TP.HCM đã công bố kết quả hoạt động của đường dây nóng 0989.401.155 trong 6 tháng đầu năm 2025, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc xử lý các vi phạm y tế và bảo vệ quyền lợi người dân.
Chia sẻ
Ngày 31/7/2025 NHNN đã thông báo điều chỉnh tăng thêm chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 đối với các tổ chức tín dụng theo nguyên tắc cụ thể, công khai, minh bạch.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Thiên Vỹ 
