Hành tăm - Vị thuốc chữa "bách bệnh" trong Đông y

Hành tăm hay còn gọi là hành trắng, củ nén, tên khoa học là Allium schoenoprasum một loại thực vật thuộc họ hành. Được trồng ở nhiều nước châu Âu, châu Á, và Bắc Mỹ. Hành tăm thường được dùng làm gia vị. Trong Đông Y còn có tác dụng như 1 vị thuốc.

Hành tăm thu hoạch vào mùa hè thu, thường được dùng tươi cũng có khi ngâm rượu và sắc uống. Ở nước ta hiện nay hành tăm được trồng nhiều ở các tỉnh miền Trung, nhất là Nghệ An và Hà Tĩnh.

Theo Đông y, hành tăm có tính nóng, vị cay, mùi hăng nồng, có tác dụng tiêu đờm, giảm ho, làm ra mồ hôi, lợi tiểu, sát khuẩn, giải độc, trị cảm hàn, côn trùng cắn và ngộ độc chì. Khi bị cảm hàn có thể giã nát một nắm hành tăm cho vào cháo ăn lúc đang nóng có thể giải cảm. Khi đi dưới trời mưa về bị ướt ăn cháo hành cũng có tác dụng phòng cảm lạnh.

Lương Y Đình Thuấn có chia sẻ một số bài thuốc đông y có sử dụng hành tăm:

Trị cảm hàn: Giã 10 củ hành tăm, sắc uống, bã dùng đánh gió.

Hoặc cảm phong hàn, sốt không có mồ hôi, đau mình mẩy, nước tiểu trong, sợ gió: Dùng hành tăm và lá tía tô mỗi thứ 20 - 30g, thái nhỏ nấu cháo gạo ăn khi còn nóng, sau đó đắp chăn nằm cho ra mồ hôi.

Trị cảm do thời tiết (nóng rét, đau đầu, ngạt mũi): Nấu cháo gạo tẻ, giã 20 củ hành tăm cho vào chảo, thêm 1 thìa giấm, ăn khi còn nóng.

Trị trướng bụng, bí tiểu tiện: Giã hành tăm sao nóng đắp vùng bụng dưới (vùng bàng quang). Trẻ nhỏ bí đái dùng củ hành tăm 4g giã giập chưng cách thủy với 1 chén con sữa mẹ, cho uống nóng (bỏ bã).

Ho gà: Củ hay lá hành tăm giã nhuyễn với đường phèn hấp cơm hoặc chưng cách thủy, chắt nước uống.

Bị trúng gió cấm khẩu: Giã 10g hành, ép lấy nước, dùng lông gà quét nước hành vào cổ họng cho nôn hết nhớt ra.

Trị tiêu chảy: Lấy vài củ hành tăm, 10g táo tây cho vào nồi sắc nước uống.

Trúng độc: Giã hành tăm, pha rượu uống.

Rắn cắn, ong đốt, rết cắn: Theo kinh nghiệm, khi bị trùng thú cắn thì nhai ngay 1 nắm hành tăm, nuốt một nửa, nửa còn lại đắp lên chỗ bị cắn (kết hợp chữa theo Tây y).

Chấn thương máu tụ: Dùng củ hành tăm nấu nước rửa vết thương rồi giã củ hành đắp.

Lòi dom (thoát giang): 10 tép hành tăm giã nhuyễn xào nóng để xông (sau khi đã rửa sạch hậu môn).

Lưu ý: Hành tăm không được dùng chung với mật ong (sẽ gây buồn nôn, chóng mặt), kỵ với thuốc thường sơn, thục địa, sinh địa. Tháng giêng không nên ăn nhiều hành tăm vì dễ bị chứng phong chạy trên mặt.

Cách bảo quản hành tăm: Để hành khô vào rổ thưa, để nơi thoáng mát, lâu lâu phơi chỗ râm mát cho thoáng. Khi dùng bạn chỉ cần xoa xoa trong lòng bàn tay là lớp vỏ ngoài bong tróc hết rất dễ dàng.

Nếu để giải cảm bạn nên ngâm hành tăm với rượu để dùng dần. Khi bị cảm chỉ cần mang ra uống kết hợp xoa lên người thì giải cảm rất nhanh.

Hành tăm được mùa, được giá, nông dân Nghệ An rủ nhau thu hoạch

Theo ghi nhận của phóng viên Dân Việt, những ngày này, người dân ở xã Nghi Thuận, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An đang bắt đầu thu hoạch củ hành tăm để bán cho các thương lái. Hiện tại, giá hành tăm đang được thương lái thu mua cao gấp 2, thậm chí có thời điểm gấp 3 so với ngày thường.

Ông Nguyễn Đình Hồng (trú tại xã Nghi Thuận, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An) cho biết, gần Tết Nguyên đán, củ hành tăm hiếm nên được thương lái thu mua với giá trên 100.000 đồng/kg. Sau Tết, hành tăm giảm giá xuống, hiện tại đang ở mức 50.000 đồng/kg.

Cũng theo ông Hồng, đầu vụ hành tăm thường có giá cao. Bắt đầu từ tháng 3, khi củ hành tăm được thu hoạch đại trà, nguồn cung dồi dào, củ hành tăm lúc này thường chỉ còn giá khoảng 20.000 đến 30.000 đồng/kg. Vì thế người dân tranh thủ thu hoạch sớm để bán khi giá đang ở mức cao.

Bà Nguyễn Thị Hoan (trú xã Nghi Thuận, huyện Nghi Lộc, Nghệ An) cho biết, gia đình bà trồng 3 sào hành tăm. Năm nay, hành tăm được mùa, đạt hơn 1 tấn. Với giá bán hiện tại, gia đình dự tính sẽ thu về khoảng 50 triệu đồng.

Để thu hoạch củ hành tăm, người dân phải dùng dụng cụ đào từng bụi một để lấy được hết củ. Vì thế, quá trình thu hoạch cũng tốn nhiều thời gian và nhân lực.

Những năm gần đây, củ hành tăm thường được giá, giúp người dân trồng hành tăm có thu nhập tốt hơn nhiều so với các loại cây trồng khác. Trồng hành tăm chi phí không cao nhưng mất nhiều thời gian, đặc biệt là việc thu hoạch củ đòi hỏi sự kiên nhẫn, chịu khó.

Một số món ngon từ củ hành tăm

Hành tăm được dùng để làm gia vị chế biến thức ăn. Có nhiều cách chế biến hành tăm, cách đơn giản nhất là dùng để xào nấu, ướp thịt. Hành tăm đập dập ướp vào cá dùng để kho vừa khử mùi tanh của cá vừa cho mùi thơm rất đặc trưng.

Bởi hành tăm có tính ấm, khi phi lên mùi vị thơm đặc trưng nên thường được sử dụng trong chế biến các món ăn có tính lạnh như: Lươn, ngao, các loại cá… khử mùi tanh.

Hành tăm còn kết hợp với lá chanh, muối trắng, tiêu bột và nghệ tươi để chế biến món thịt gà nấu xáo.

Một món ăn từ hành tăm không thể không kể đến đó là cháo gà nấu hành tăm vừa dễ làm, lại có tác dụng giải cảm lạnh, bổ sung dinh dưỡng. Cả người già, trẻ nhỏ hay bà bầu ăn đều rất tốt, đặc biệt trong thời tiết lạnh.

(Các bài thuốc trên đây có giá trị tham khảo, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng).

×