Hà Nội cần hơn 21.000 tỷ đồng để hồi sinh "dòng sông chết" Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét

Như Dân Việt đưa tin, UBND TP Hà Nội vừa phê duyệt Đề án “Phục hồi chất lượng môi trường và phát triển hệ thống 4 sông nội đô Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét”.

Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã hoàn thiện đề án phục hồi chất lượng môi trường và phát triển hệ thống 4 dòng sông nội đô gồm Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ và Sét – những con sông được ví là "dòng sông chết" do ô nhiễm nghiêm trọng suốt nhiều năm qua.

Hơn 21.000 tỷ đồng cho 32 dự án, chia làm 3 giai đoạn

Đề án cho biết, theo kết quả quan trắc giai đoạn 2015–2022, chất lượng nước tại cả 4 dòng sông đều ở mức ô nhiễm nặng. Hàm lượng các hợp chất hữu cơ vượt quy chuẩn, nồng độ ô xy hòa tan (DO) nhiều đoạn dưới 0,5 mg/l, chỉ tiêu vi sinh vượt ngưỡng 30–70 lần. Các sông hầu như không còn khả năng tự làm sạch.

Nguyên nhân chính là do nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý được xả thẳng xuống lòng sông. Hiện mỗi ngày Hà Nội phát sinh gần 1 triệu m³ nước thải sinh hoạt, nhưng chỉ khoảng 30% được xử lý.

Để phục hồi chất lượng môi trường 4 "dòng sông chết" trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho rằng, cần thực hiện 4 bước trọng tâm: Tác, thu gom và xử lý các nguồn nước thải vào sông; xử lý ô nhiễm tồn lưu (bùn thải, rác thải, chướng ngại vật...) trong sông; bổ cập nước sạch đảm bảo vận tốc tối thiểu về mùa khô cho sông; tôn tạo cảnh quan, kiến trúc để phát triển dịch vụ văn hóa, tâm linh, giải trí... kết hợp với tăng cường khả năng tự làm sạch và đảm bảo ổn định hệ sinh thái các sông.

Tổng kinh phí khái toán đối với 32 chương trình, dự án để hồi sinh 4 "dòng sông chết" là hơn 21.000 tỷ đồng, chia làm 3 giai đoạn, từ 2025 đến 2030. Trong đó, giai đoạn 2025 - 2027 chi hơn 16.000 tỷ đồng, giai đoạn 2027 - 2029 chi 3.395 tỷ đồng, giai đoạn 2029 - 2030 chi 841 tỷ đồng.

Hồi sinh 4 dòng sông chết nội đô như thế nào?

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, để hồi sinh sông Tô Lịch cần thực hiện các chương trình, dự án, gồm: Đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung Yên Xá (đang triển khai) nhằm thu gom, xử lý nước thải cho lưu vực S2 đạt mức A theo quy chuẩn.

Song song với đó là nghiên cứu, rà soát xây dựng hệ thống điều tiết nước sông Tô Lịch và các hồ cảnh quan xung quanh. Nạo vét và xử lý bùn cặn lắng trong lòng sông. Đầu tư xây dựng bổ cập nước, cải tạo chỉnh trang sông Tô Lịch. Tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa dọc bờ sông.

Với sông Lừ cần thực hiện các chương trình, dự án, gồm: Thu gom và xử lý nước thải phi tập trung ven sông. Nạo vét và xử lý bùn cặn lắng. Loại bỏ chướng ngại vật và tôn tạo, chỉnh trang sửa kè bờ trong sông. Bổ cập nước sạch cho sông Lừ.

Đồng thời, nghiên cứu xây dựng hệ thống điều tiết nước sông Sét và các hồ cảnh quan xung quanh. Xây dựng các công trình kiến trúc, giải trí trên bờ sông và trên mặt sông Lừ. Phát triển cây xanh trong các dự án phát triển đô thị dọc 2 bên bờ sông.

Với sông Kim Ngưu, sông Sét cần xây dựng hệ thống cống gom nước thải về nhà máy xử lý nước thải Yên Sở; thu gom và xử lý nước thải phi tập trung ven sông; nạo vét bùn, xây dựng hệ thống điều tiết, xây dựng các công trình kiến trúc, giải trí trên bờ, phát triển cây xanh dọc 2 bờ sông….

Được biết, đối với 4 dòng sông: Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét, nhiều năm vừa qua, nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý được xả thẳng xuống lòng sông, khiến các dòng sông này trở thành "dòng sông chết".

Năm 2016, Hà Nội bắt đầu triển khai xây dựng Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá với tổng mức đầu tư 16.000 tỷ đồng (được điều chỉnh giảm còn hơn 11.000 tỷ đồng vào năm 2024).

Dự án bao gồm nhà máy xử lý nước thải Yên Xá công suất 270.000 m3/ngày đêm và hệ thống cống thu gom, cống bao, hệ thống cống đấu nối dọc 2 bờ sông Tô Lịch, sông Lừ, Q.Hà Đông cũ và khu đô thị mới, với tổng chiều dài cống các loại khoảng 53 km.

Tuy nhiên, sau 9 năm triển khai chỉ có nhà máy xử lý nước thải Yên Xá được vận hành thử cuối năm 2024 và hệ thống cống nối dọc bờ sông Tô Lịch cơ bản hoàn thiện. Riêng hệ thống cống các khu vực còn lại vẫn đang thi công dở dang.

Hệ thống sông Tô Lịch, sông Kim Ngưu, sông Lừ, sông Sét, với tổng chiều dài gần 40 km.

Trong đó, sông Tô Lịch có tổng chiều dài khoảng 13,7 km, từ phường Nghĩa Đô (thuộc quận Cầu Giấy cũ), chảy theo đường Bưởi, đường Láng và đường Kim Giang về phía Nam, Tây Nam rồi ngoặt sang phía Đông Nam và đổ ra sông Nhuệ ở Thanh Trì. Hiện nay sông Tô Lịch có các nguồn bổ cập nước chính là từ Hồ Tây ( qua đập điều tiết A) sông Lừ và nguồn nước mưa, nước thải từ 24 cửa xả lớn và các cửa xả nhỏ khác dọc 2 bên bờ sông.

Sông Kim Ngưu có tổng chiều dài 3,5 km, có điểm đầu từ hạ lưu cống hộp trên phố Lò Đúc, điểm cuối đổ vào kênh bao Yên Sở. Hiện nay, Sông Kim Ngưu là sông duy nhất của Thành phố Hà Nội không có nguồn bổ cập nước từ hồ điều hòa, sông chỉ tiếp nhận bổ sung nước từ 10 cửa xả lớn và các cửa xả nhỏ khác dọc 2 bên bờ sông nên khi ít mưa, nước sông thường ở mức rất thấp.

Sông Lừ có tổng chiều dài 5,2km. Điểm đầu từ hạ lưu cống hộp trên phố Nguyễn Ngọc Doãn, điểm cuối là ngã ba sông Tô Lịch. Hiện nay sông Lừ có 2 nguồn bổ cập nước chính là từ các hồ Nam Đông (ở thượng lưu sông, qua tuyến cống hóa sông Lừ trên đường Nguyễn Ngọc Doãn) và nguồn nước mưa từ 8 cửa xả lớn và cửa xả nhỏ khác dọc 2 bên bờ sông.

Sông Sét có tổng chiều dài hơn 3,6 km. bắt nguồn từ hồ Bảy Mẫu trong công viên Thống Nhất trên phố Trần Đại Nghĩa, chảy theo hướng Bắc - Nam và đổ vào hồ Yên Sở. Sông được hình thành từ một phần lưu của sông Kim Ngưu, tách khỏi sông Kim Ngưu ở Phương Liệt; tại hỗ sông Sét tách ra, sông Kim Ngưu đổi hướng chảy lên phía Bắc tới khu vực hồ Bảy Mẫu và đầm Kim Liên, còn sông Sét chảy về phía Nam. Sông Sét suốt nhiều năm bị bùn bồi lắng và bị các công trình xây dựng lấn bờ, nên bề rộng, độ sâu của sông đã giảm đáng kể.

×