Bình luận
0
Trần Thị Dung (? - 1259) vì loạn Quách Bốc mà làm vợ Thái tử Sảm. Tháng Giêng năm Tân Mùi (1211), Thái tử Sảm lên ngôi Hoàng đế, Trần Thị Dung được vua phong làm Nguyên phi.
Tháng 12 năm Bính Tý (1216), Trần Thị Dung được sắc phong làm Kiến Gia Hoàng hậu. Trước đó cũng trong năm này, Trần Thị Dung đã sinh hạ được trưởng công chúa là Thuận Thiên. Đến năm Mậu Dần (1218), Chiêu Thánh công chúa ra đời, còn có tên gọi khác là Phật Kim, hay Thiên Hinh.
Lý Chiêu Hoàng và chồng là Trần Cảnh.
Cha vua, mẹ Hoàng hậu, con là công chúa là điều hiển nhiên của lẽ đời. Nhưng, Kiến Gia Hoàng hậu Trần Thị Dung cũng có lúc làm công chúa dù bà xuất thân còn nhà chài lưới.
Sau khi vua Lý Huệ Tông nhường ngôi cho công chúa thứ Chiêu Thánh làm Hoàng đế năm Giáp Thân (1224), Kiến Gia Hoàng hậu Trần Thị Dung trở thành Thái hậu. Năm Ất Dậu (1225) nhà Trần thay nhà Lý.
Năm sau, Khâm định Việt sử thông giám cương mục cho hay, Trần Thái Tông “Truất ngôi Thái hậu nhà Lý là Trần Thị xuống làm Thiên Cực công chúa, rồi đem gả cho Trần Thủ Độ”.
Trường hợp này chính là con rể giáng hạ mẹ vợ từ danh phận Thái hậu đời trước xuống làm công chúa, rồi đem mẹ vợ gả cho chú họ mình là Trần Thủ Độ. Vậy là ba mẹ con Trần Thị Dung đều được biết đến với tư cách công chúa.
Trường hợp Chiêu Thánh có danh phận công chúa tới hai lần. Thời gian 1218 – 1224, nàng có tên húy là Phật Kim, sau đổi là Thiên Hinh, tước hiệu là Chiêu Thánh công chúa. Từ 1237 – 1258, lúc này nữ Hoàng hậu Chiêu Thánh trở lại thân phận công chúa sau khi bị chồng (mà thực chất là mưu đồ của mẹ ruột và cha dượng) phế truất.
Thái Tử Sảm lấy Trần Thị Dung. Thái Tử Sảm sau này là vua Lý Huệ Tông.
Tháng 12 năm Bính Tý (1216), Trần Thị Dung sau khi sinh được công chúa Thuận Thiên, vua Lý Huệ Tông vui mừng sách phong vợ làm Hoàng hậu.
Năm Giáp Thân (1224) Chiêu Thánh lên ngôi, tôn hiệu là Chiêu Hoàng. Đây là nữ hoàng đế duy nhất của nước ta. Cuối năm Ất Dậu (1225), Lý Chiêu Hoàng làm lễ nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh, tức Trần Thái Tông. Tháng Giêng năm Bính Tuất (1226), vua Thái Tông sách phong vợ mình Chiêu Hoàng làm hoàng hậu, đổi gọi là Chiêu Thánh Hoàng hậu. Từ công chúa, Thái tử rồi Hoàng đế, giờ đây Chiêu Thánh lại ở danh vị khác: Hoàng hậu.
Còn Thuận Thiên, theo Việt sử lược, Thuận Thiên lấy Trần Liễu anh Trần Cảnh. Năm Đinh Dậu (1237), bà có mang 3 tháng với chồng đứa con trai thứ hai là Trần Quốc Khang. Nhưng khi ấy, vợ chồng của em gái (cũng là em dâu) - em rể - em chồng, tức Trần Thái Tông và Chiêu Thánh lại chưa có con nối dõi. Thế nên mới có chuyện như Thiên Nam ngữ lục kể là:
Linh Từ (Trần Thị Dung - Người dẫn), Thủ Độ ngoan ngùy,
Thuận Thiên công chúa rày thì có thai.
Mưu lo dành để nối đời,
Xui vua nắm lấy để mai trị vì.
Thế rồi, như Đại Việt sử ký tiền biên cho hay, vua Lý Thái Tông “Lập công chúa Thuận Thiên họ Lý làm Hoàng hậu”. Việc cướp vợ của anh sau này bị hậu thế chê trách nhiều.
Trần Thủ Độ ép vua Lý Thái Tông lấy chị vợ là Thuận Thiên công chúa vốn là vợ của Trần Liễu. Trần Liễu chính là bố đẻ của Trần Quốc Tuấn (tức Trần Hưng Đạo).
Với trường hợp của Trần Thị Dung, danh phận làm phu nhân của bà được biết đến hai lần. Lần thứ nhất là với người chồng đầu vua Lý Huệ Tông. Khi Huệ Tông làm vua, bà được chồng phong làm Nguyên phi, nhưng vì lo sợ anh bà là Chương tín hầu Trần Tự Khánh cướp ngôi mà tháng Hai năm Quý Dậu (1213), Trần Thị Dung bị giáng làm Ngự nữ.
Nhưng đến đầu năm Bính Tý (1216), vua Huệ Tông nguôi ngoai, Trần Thị Dung lại đang mang trong mình cốt nhục của vua (công chúa Thuận Thiên), nên sách phong vợ làm Thuận Trinh phu nhân. Lần thứ hai làm phu nhân của bà dài hơn cho đến hết đời, đó là kể từ tháng 8 năm Ất Dậu (1225) khi bà bị phế làm công chúa rồi làm vợ Trần Thủ Độ cho đến cuối đời (1259). Việc này, Quốc sử ngâm ghi:
Trần Thủ Độ chú vua Trần Thái,
Giết Huệ Tôn lại lấy vợ vua.
Còn với Thuận Thiên công chúa đã kết hôn với Trần Liễu từ sớm khi nàng mới 9 tuổi, Liễu 14 tuổi. Sử cũ không cho biết Trần Liễu lúc đó tước vị là gì, nhưng chắc chắn chưa đến tước vương, bởi đến tháng 8 âm lịch năm Mậu Tý (1228) mới làm đến Thái uý.
Do đó Thuận Thiên công chúa lúc ấy có thể xem danh phận là phu nhân của Trần Liễu. Chiêu Hoàng năm Đinh Dậu (1237) bị giáng làm công chúa. Năm Mậu Ngọ (1258), bà thành phu nhân của Lê Phụ Trần (hay Lê Tần).
Trần Thị Dung làm vợ vua Lý Huệ Tông trong 14 năm, từ năm Kỷ Tỵ (1209) đến năm Ất Dậu (1225). Từ năm Ất Dậu (1225) cho đến năm Kỷ Mùi (1259) bà làm vợ của Thái sư Trần Thủ Độ. Trước khi trở thành người nâng khăn sửa túi cho vua Lý Huệ Tông, thì Trần Thị Dung thuở thiếu nữ cùng em họ là Trần Thủ Độ đã có tình ý với nhau, nhưng chưa được tác hợp.
Sang thời Trần, vua Huệ Tông xuất gia, Trần Thủ Độ làm Thái úy, quyền cao tột bậc. Tháng 8 năm Bính Tuất (1226), Thượng hoàng Lý Huệ Tông về chín suối với dải lụa đào. Trần Thái Tông giáng Trần Thị Dung làm Thiên Cực công chúa. Ngay sau đó, Thiên Cực công chúa Trần Thị Dung và Thái sư Trần Thủ Độ kết nghĩa phu thê, chắp mối lương duyên bị lỡ thuở đầu xanh, nhà Trần từ đây lệ kết hôn đồng tộc trở nên chuyện thường.
Nối gót mẹ, Thuận Thiên cũng lấy hai chồng. Nhưng ở thế thụ động hoàn toàn. Khi làm vợ Trần Liễu, hai người có với nhau Vũ Thành vương Trần Doãn. Nhưng sau bà lại bị ép về với em chồng - em rể, trở thành hoàng hậu của Trần Thái Tông.
Ở với chồng mới 11 năm, bà có với vua ba người con trai là Tĩnh Quốc Đại Vương Trần Quốc Khang (thực ra là con của Trần Liễu), Trần Hoảng (vua Trần Thánh Tông), Chiêu Minh Đại Vương Trần Quang Khải.
Thiệt thòi nhất là trường hợp của Chiêu Thánh. Được tác hợp với Trần Cảnh từ trò đùa vui của con trẻ. Nhường cả ngai vàng cho chồng, vậy nhưng sau bà lại bị ruồng bỏ, sống âu sầu nơi hậu cung tới hơn 20 năm mới tìm được hạnh phúc mới bên Ngự sử đại phu Lê Phụ Trần, vì trong kháng chiến chống Mông Cổ Lê Tần lấy ván che tên cho Trần Thái Tông. Trong Quốc sử toản yếu ghi “đem Chiêu Thánh công chúa gả cho Phụ Trần” là chỉ việc này.
Theo sử cũ cho biết, bà có với tướng Lê Phụ Trần hai người con một trai, một gái là Thượng vị hầu Tông (mà nhiều ý kiến cho rằng đó là Bảo Nghĩa vương Trần Bình Trọng) và Ứng Thụy công chúa Khuê. Bà sống hạnh phúc bên chồng con cho đến khi mất năm Mậu Dần (1278). Mộ bà được táng ở bìa rừng Báng, phía tây Thọ Lăng Thiên Đức, người đời sau lập đền thờ gọi là Long miếu (đền Rồng).
Vợ chồng Trần Liễu bất lực khi bị lìa nhau
Phận đời luôn xoay chuyển của ba mẹ con Trần Thị Dung là trường hợp hiếm của lịch sử nước Nam, gần như trải qua tất cả mọi hỉ nộ ái ố của kiếp người, mọi danh phận nơi khuê các. Trần Thị Dung: thôn nữ vạn chài - nguyên phi - ngự nữ - phu nhân - Hoàng hậu - Thái hậu - công chúa - phu nhân. Hai con của bà, Thuận Thiên thì từ công chúa - phu nhân - hoàng hậu - Thái hậu; Chiêu Thánh thì công chúa - Thái tử - Hoàng đế - Hoàng hậu - công chúa - phu nhân.
Xét cho cùng sự thay đổi danh phận ấy đa phần do sự sắp đặt của mưu đồ chính trị từ dòng họ Đông A (chiết tự chữ Trần trong tiếng Hán). Bắt đầu từ Trần Thị Dung sau khi lọt vào mắt xanh của Thái tử Sảm, mở ra cơ hội cho dòng họ Trần nơi Hải Ấp đổi phận “ngư nghiệp” sang bậc “công khanh”, để rồi về sau cao hơn nữa cùng với sự kiêm tính quyền lực, cùng sự suy yếu của nhà Lý, họ Trần đã danh chính ngôn thuận bước lên vũ đài chính trị sau chiếu nhường ngôi “thuận lòng trời” của vua Lý Chiêu Hoàng dành cho chồng Trần Cảnh.
Chiếu nhường ngôi ấy, sự tác hợp duyên tình ấy, một tay Trần Thủ Độ sắp đặt cả. Lại đến việc giáng em, lấy chị cũng hòng nhằm giữ vững cơ nghiệp dòng họ mà thôi.
Số phận đổi thay như bèo nước của mẹ con Kiến Gia Hoàng hậu Trần Thị Dung là thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bấy giờ như chiếc bánh trôi nước “Bảy nổi ba chìm với nước non” vậy...
Mạc Đăng Dung bắt được Lê Chiêu Tông mang về Thăng Long giam lỏng. Đến tháng 12/1526, ông bị Mạc Đăng Dung sai người giết chết, thọ 20 tuổi, ở ngôi được 6 năm. Sau này, Mạc Đăng Dung hạ sát thêm vua Lê Cung Hoàng để chính thức tiếm ngôi.
Chia sẻ
Thân là khai quốc công thần của nhà Minh, Lưu Bá Ôn có công phò tá Chu Nguyên Chương đăng cơ, bởi vậy, lời nói của ông rất có trọng lượng với hoàng đế.
Chia sẻ
Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM đã bắt khẩn cấp đối tượng vào tiệm vàng, giật nhẫn vàng rồi bỏ chạy.
Chia sẻ
Liên quan đến vụ 3 cô gái bị hành hung trước quán karaoke, Công an tỉnh Quảng Ninh đã ra quyết định tạm giữ hình sự 6 đối tượng và khởi tố vụ án hình sự về tội “Gây rối trật tự công cộng”.
Chia sẻ
Đến 17h00 ngày 1/8, tức đúng 14 ngày trước thời điểm V.League 2025/2026 khởi tranh, CLB Quảng Nam vẫn không thực hiện bất kỳ thủ tục đăng ký tham dự giải đấu nào với Công ty Cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF).
Chia sẻ
Người sinh vào 3 tháng Âm lịch này thường trải qua nhiều thử thách trong nửa đầu cuộc đời, song càng khó khăn họ càng mạnh mẽ vươn lên.
Chia sẻ
Chính phủ Đức sẽ chuyển giao thêm hai tổ hợp phòng không Patriot cho Ukraine, trong đó các thiết bị đầu tiên sẽ bắt đầu được bàn giao trong vài ngày tới, theo thông cáo báo chí từ Bộ Quốc phòng Liên bang Đức.
Chia sẻ
Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul hôm 1/8 lên tiếng cảnh báo rằng Israel đang ngày càng bị cô lập về mặt ngoại giao do cuộc khủng hoảng nhân đạo leo thang ở Dải Gaza, cùng với làn sóng các nước trên thế giới công nhận Nhà nước Palestine.
Chia sẻ
CLB Bắc Ninh chiêu mộ hai cựu tuyển thủ ĐT Việt Nam là Nguyễn Hải Huy và Huỳnh Tuấn Linh bằng hợp đồng 1 năm. Đây là bản hợp đồng chất lượng nhất kể từ khi CLB xứ Kinh Bắc thành lập, thể hiện rõ tham vọng thăng hạng V.League 2025 dưới sự cố vấn chuyên môn của HLV Park Hang-seo.
Chia sẻ
UBND phường Đông Hòa (TP.HCM) vừa xử phạt Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng SOL E&C vì hành vi sử dụng trái phép đất của đường bộ làm nơi tập kết hàng hóa, vật liệu xây dựng…
Chia sẻ
Phó Đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, ông Cảnh Sảng vừa lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ cáo buộc của Mỹ rằng, Bắc Kinh là “nhà cung cấp quan trọng nhất” hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga tại Ukraine.
Chia sẻ
Công an TP.Đà Nẵng vừa khởi tố 14 thanh thiếu niên có hành vi mang hung khí đi diễu phố, gây rối trật tự công cộng; trong số này, nhiều đối tượng từng có tiền án, tiền sự, sẵn sàng tham gia hỗn chiến khi gặp nhóm khác.
Chia sẻ
Danko Riverside đã chính thức được vinh danh ở hạng mục “Khu đô thị kiến tạo phong cách sống tốt nhất Việt Nam” tại Lễ trao giải Dot Property Vietnam Awards 2025.
Chia sẻ
Ngày 1/8, Báo Nông thôn Ngày nay/Điện tử Dân Việt cùng Hội Nông dân tỉnh Nghệ An, nhà hảo tâm đã tới những địa phương chịu thiệt hại nặng nề trong cơn lũ lịch sử vừa qua tại Nghệ An trao các phần quà giúp người dân địa phương sớm ổn định cuộc sống.
Chia sẻ
Hưởng ứng lời kêu gọi hỗ trợ đồng bào bị ảnh hưởng bởi bão số 3, TP.Đà Nẵng đã trao 1 tỷ đồng giúp người dân tỉnh Nghệ An khắc phục hậu quả mưa lũ, thể hiện tinh thần tương thân tương ái và mối quan hệ nghĩa tình giữa hai địa phương.
Chia sẻ
Lũ trên sông Mã tại Sơn La dâng cao chưa từng có, gây ngập lụt diện rộng, tàn phá nhà cửa, hoa màu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.
Chia sẻ
Tiến Linh đầu quân cho CLB Công an TP.HCM? Biệt thự của cựu HLV Redknapp bị cướp đột nhập; HLV Amorim muốn dùng Sesko để “mở khóa” Hojlund; Julien Nguyễn tập nhờ ở Becamex TP.HCM; M.U cấm in tên Ronaldo lên áo đấu.
Chia sẻ
Tại thành phố Cảng năng động, dự án The Centric khẳng định vị thế biểu tượng thương mại - giải trí - văn hóa bằng chiến thắng đầy thuyết phục tại Giải thưởng Kiến trúc & Thiết kế Châu Á 2025 (Asia Architecture Design Awards 2025) ở hạng mục Thiết kế kiến trúc có ý tưởng xuất sắc nhất châu Á.
Chia sẻ
Nhà báo Chay Bowes đã chỉ trích tuyên bố của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sau khi mất thành phố Chasov Yar.
Chia sẻ
Cục Cứu hộ-Cứu nạn phối hợp Quân chủng Phòng không Không quân và Binh đoàn 18 sử dụng máy bay trực thăng và lực lượng tìm kiếm cứu nạn đường không cứu 8 người dân bị mắc kẹt, cô lập do mưa lũ tại tỉnh Sơn La.
Chia sẻ
4 con giáp này tránh theo đuổi quá mức sự giàu có phi thực tế, thay vào đó là tích lũy của cải từng bước một với cách tiếp cận nằm trong khả năng.
Chia sẻ
Quyết liệt cứu trợ, không để người dân vùng lũ đói rét. Chính quyền khẩn trương ổn định cuộc sống cho bà con. Đây là ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Điện Biên chiều 1/8.
Chia sẻ
Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2025. Một trong những điểm nổi bật của luật là quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm nhằm siết chặt kỷ luật, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Chia sẻ
Chiều ngày 1/8, tại Hà Nội, Viện đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học đã tổ chức Đại hội Đảng bộ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.
Chia sẻ
Một trợ lý cấp cao tại Quốc hội Mỹ vừa cảnh báo cuộc chiến giữa Israel và Hamas ở Gaza có thể châm ngòi cho một vụ khủng bố quy mô lớn trên đất Mỹ, tương tự sự kiện 11/9, nếu tình trạng nhân đạo tại vùng lãnh thổ này tiếp tục xấu đi, tờ The Telegraph đưa tin.
Chia sẻ
Tờ Thairath cho rằng vị trí thứ ba ở giải U23 Đông Nam Á 2025 cho thấy Thái Lan vẫn bế tắc trong tham vọng vượt tầm bóng đá khu vực.
Chia sẻ
Những ngày qua, nhiều chủ vườn trái cây y như miệt vườn miền Tây ở tỉnh Khánh Hòa liên tục đón khách đến tham quan, trải nghiệm và thưởng thức các loại quả ngon, quả đặc sản thơm ngay tại vườn.
Chia sẻ
Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao các bộ, ban, ngành và địa phương chỉ đạo xử lý giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách đối với các đối tượng cán bộ, công chức chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy trước ngày 31/8; sau thời điểm này sẽ kết thúc.
Chia sẻ
Lý Khải Hinh đã giành phần thắng trong vụ kiện với người trợ lý cũ, nhưng những thiệt hại về danh tiếng và sự nghiệp vẫn khiến nữ diễn viên 26 tuổi gặp nhiều khó khăn trên con đường trở lại giới giải trí.
Chia sẻ
Chưa bao giờ ngừng “hút hồn” cộng đồng du lịch, mùa lúa chín ở các thửa ruộng bậc thang Tây Bắc lại sắp vào độ rực rỡ nhất năm.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Trần Đình Ba 
