Niềm vui của bà con nông dân

Trên đường đi, ông Ngô Thái Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm khuyến nông tỉnh Bình Thuận cho biết, thời gian qua, các cơ quan chức năng tỉnh Bình Thuận đã thực hiện nhiều mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn “cánh đồng không dấu chân”.

Bước đầu, mô hình đã giúp nhiều bà con nông dân nắm bắt được những tiến bộ của khoa học kỹ thuật mới, giúp giảm chi phí, tăng thu nhập, giúp bà con có điều kiện sản xuất lúa chất lượng cao, yên tâm đầu ra.

“Cụ thể là sạ cụm, phun thuốc bằng máy bay trong sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP hoặc tương đương. Ngoài ra, mô hình ứng dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học trong sản xuất, tạo ra sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng, thân thiện với con người, môi trường, có lợi cho sức khỏe người dân…”, ông Ngô Thái Sơn chia sẻ.

Nơi chúng tôi đến thăm đầu tiên là những “cánh đồng không dấu chân” ở xã Sùng Nhơn, huyện Đức Linh( Bình Thuận).

Nông dân Năm Văn ở xã Sùng Nhơn cho biết, gia đình ông đã có mấy chục năm thâm niên làm nông dân trồng lúa ở xứ này, nhưng chưa bao giờ niềm vui trọn vẹn vụ lúa vừa.

Theo ông Năm Văn, nhờ thực hiện các tiêu chuẩn theo mô hình “cánh đồng không dấu chân” của Hội Nông dân, Trung tâm khuyến nông tỉnh Bình Thuận tư vấn và giúp sức, lúa thu hoạch lên rất chất lượng, tăng hơn nhiều. Hiệu quả cao, bà con tham gia mô hình ai cũng vui vì chi phí sản xuất vụ lúa vừa rồi giảm rất nhiều so với những vụ lúa trước…

Theo UBND xã Sùng Nhơn( huyện Đức Linh), diện tích sản xuất lúa trên địa bàn khoảng hơn 3.000 ha/năm và lâu nay bà con vẫn canh tác truyền thống với lượng giống gieo sạ 20 - 30 kg/sào. Do chưa áp dụng đồng bộ cơ giới hóa vào trong sản xuất nên năng suất, chất lượng lúa những vụ trước chưa đạt được như mong muốn.

Cũng theo UBND xã Sùng Nhơn, trong vụ mùa 2024, triển khai mô hình sản xuất lúa VietGAP “cánh đồng không dấu chân”, với quy mô 20 ha/53 hộ thực hiện, từ tháng 8 – 11/2024, với giống lúa OM 5451. Kết quả tổng kết đã thành công, năng suất khá cao, vượt 10 -15% so mọi năm.

Qua mô hình này, bà con nông dân biết cách quản lý đồng ruộng, bảo vệ môi trường, từng bước hình thành vùng sản xuất tập trung, góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống. Lợi nhất là bà con tiết kiệm 50 - 60% lượng giống so với sản xuất đại trà, năng suất mô hình tăng hơn 4 tạ/ha. Tổng chi phí cho 1 ha lúa trong ruộng mô hình thấp hơn so với ruộng ngoài mô hình hơn 3 triệu đồng. Lợi nhuận ruộng mô hình tăng gần 6 triệu đồng/ha so với ruộng ngoài mô hình.

Cũng theo UBND xã Sùng Nhơn, sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP hoặc tương đương còn thúc đẩy sự kết nối giữa sản xuất với thị trường tiêu thụ. Từ đó mang lại lợi ích, thu nhập cao hơn cho người sản xuất, từng bước xây dựng thương hiệu lúa VietGAP, góp phần bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng.

Dùng phân hữu cơ tốt cho ruộng đồng

Thạc sỹ Nguyễn Thị Tú Trang, cán bộ phụ trách mô hình cho biết, thực hiện mô hình này, lượng giống được hỗ trợ 12kg/1.000 m2. Tuy nhiên, bà con áp dụng sạ cụm trong sản xuất nên sạ với lượng giống 10kg/1.000 m2 và đã giảm 50 – 60% lượng giống sạ với sản xuất thông thường. Đồng thời, áp dụng quy trình tưới tiết kiệm ướt khô xen kẽ “5 khô – 5 ướt”.

Cũng theo Thạc sỹ Nguyễn Thị Tú Trang, thực tế cho thấy, trong mô hình, do bón lót phân hữu cơ còn ngoài mô hình chỉ sử dụng phân bón hóa học. Lượng phân hữu cơ bón lót 1.200 kg/ha đã làm tăng độ phì nhiêu của đất, tăng chất khoáng và vi sinh vật hữu hiệu cho đất.

Việc này tác dụng cải tạo đất rất tốt, nhất là đối với các loại đất đã và đang bị suy thoái, nâng cao khả năng chống chịu sâu bệnh của cây lúa tốt hơn. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc BVTV, mô hình giảm lượng 40 – 50% số lần sử dụng so với ngoài mô hình.

Cái lợi nhiều nên nhân rộng mô hình

Điểm đến thứ 2 của chúng tôi là những cánh đồng lúa rộng “cò bay thẳng cánh” nằm dưới chân những dãy núi trùng trùng điệp điệp ở xã Bắc Ruộng, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận, nơi giáp ranh với tỉnh Lâm Đồng.

Là một trong những cán bộ nông dân đi tiên phong thực hiện mô hình trên là anh Cáp Kim Thành, Chủ tịch Hội Nông dân xã Bắc Ruộng, huyện Tánh Linh.

Những đám ruộng rộng hàng chục ha của anh Cáp Kim Thành được Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bình Thuận chọn làm nơi trình diễn và tổ chức hội thảo, nghiệm thu mô hình "Trình diễn sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP hoặc tương đương - Cánh đồng không dấu chân" vụ Đông Xuân 2024 - 2025.

Mô hình này được triển khai tại xã Bắc Ruộng với quy mô 10ha, bao gồm 9 hộ tham gia, trong đó có 5ha theo dõi và đo giảm phát thải khí nhà kính.

Dự án đã thực hiện các biện pháp sản xuất tiên tiến, bao gồm sử dụng giống lúa OM 18, áp dụng phương pháp sạ cụm, phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay không người lái, và đặc biệt là quy trình sản xuất "1 phải 6 giảm" giúp giảm lượng giống, giảm nước.

Tham gia đồng hành cùng nông dân có những doanh nghiệp, công ty liên quan đến công nghệ nông nghiệp hiện đại, như Công ty Cổ phần NeT Zero Carbon và Công ty Việt Nhật BiO.

Kết quả của mô hình là giúp bà con nông dân tiết kiệm đến 50% lượng giống so với sản xuất truyền thống, tương đương tiết kiệm hơn 2 triệu đồng/ha. Năng suất lúa đạt cao hơn 3 tạ/ha so với sản xuất truyền thống, lợi nhuận tăng 42%, đạt 3 triệu đồng/ha.

Đặc biệt, việc sử dụng phân hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học và máy bay phun thuốc đã góp phần giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, bảo vệ sức khỏe người nông dân.

Mô hình cũng đã chứng minh được hiệu quả trong việc giảm phát thải khí nhà kính, với lượng khí metan (CH4) được đo và quy đổi ra khí CO2. Hơn nữa, việc áp dụng quy trình ướt khô xen kẽ đã giúp tiết kiệm nước tưới tới 30% so với phương pháp truyền thống.

Mô hình cũng đã tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động của nông dân, giúp họ hiểu rõ tầm quan trọng của chất lượng sản phẩm và bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp.

Theo Trung tâm khuyến nông tỉnh Bình Thuận, mô hình sẽ tiếp tục được nhân rộng tại các vùng lúa trọng điểm trên địa bàn tỉnh Bình Thuận trong năm 2025. Mô hình này nhằm thúc đẩy sản xuất thông minh, giảm thiểu phát thải khí nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Mô hình này sẽ là điểm khởi đầu cho các hộ dân, tổ hợp tác tại địa phương có nhu cầu sản xuất lúa theo tiêu chuẩn VietGAP và bán tín chỉ carbon, mở ra cơ hội mới cho nông dân trong việc gia tăng thu nhập và bảo vệ môi trường.

Theo ông Ngô Thái Sơn, Phó Giám Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bình Thuận, hiệu quả của mô hình thành công đã thấy rõ. Đặc biệt là khi sử dụng máy bay phun thuốc BVTV giảm tác động đến môi trường và chính sức khỏe nông dân.

Trong canh tác, hộ dân tăng cường sử dụng các phân hữu cơ, thuốc sinh học trong sản xuất nhằm góp phần cải tạo đất, nâng cao năng suất, chất lượng, tạo ra được sản phẩm an toàn.

Hướng tới, Trung tâm đề xuất các cơ quan chức năng cao hơn và Hội Nông dân tỉnh Bình Thuận sớm có kế hoạch duy trì, tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất lúa sạ thưa, bón phân hữu cơ giảm lượng phân hóa học, đồng bộ cơ giới hóa trong sản xuất tại các vùng trọng điểm lúa của địa phương…

×