Chợ tình Xuân Dương: Bức tranh sinh động về đời sống văn hóa của người vùng cao tại Bắc Kạn

Nơi hội tụ những giá trị văn hóa

Trong không khí rộn ràng của mùa Xuân, lễ hội Văn hóa truyền thống “Chợ tình Xuân Dương” năm 2025 đã chính thức khai mạc trọng thể tại xã Xuân Dương, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn. Đây không chỉ là một sự kiện văn hóa nổi bật mà còn là minh chứng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc tại địa phương.

Hòa chung không khí tưng bừng của cả nước kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng các ngày lễ lớn trong năm 2025, Chợ tình Xuân Dương năm nay mang nhiều ý nghĩa đặc biệt. Lễ hội còn là một trong những hoạt động quan trọng hưởng ứng “Tuần Văn hóa - Du lịch Bắc Kạn” năm 2025, chào mừng 125 năm thành lập tỉnh Bắc Kạn và hướng tới chào mừng Đại hội Đảng các cấp.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Nguyễn Ngọc Cương, Chủ tịch UBND huyện Na Rì nhấn mạnh tầm quan trọng của Chợ tình Xuân Dương. Theo đó, Chợ tình Xuân Dương không chỉ là điểm hẹn văn hóa mà còn là di sản tinh thần, nơi hội tụ những giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào Nùng ở Xuân Dương nói riêng và các dân tộc anh em trên địa bàn huyện Na Rì.

“Việc tổ chức Chợ tình Xuân Dương không chỉ đơn thuần là một hoạt động văn hóa - du lịch, mà còn là một nỗ lực, có ý nghĩa to lớn trong việc bảo tồn, tôn vinh và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số, góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, gắn kết cộng đồng và hướng thế hệ trẻ trở về với cội nguồn”, Chủ tịch UBND huyện Na Rì khẳng định.

Trong những năm qua, huyện Na Rì luôn dành sự quan tâm đặc biệt trong công tác chỉ đạo tổ chức lễ hội nhằm gìn giữ bản sắc, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân. Cùng với đó, được sự chỉ đạo của UBND tỉnh Bắc Kạn, UBND huyện Na Rì đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh triển khai công tác bảo tồn, phục dựng lễ hội. Hồ sơ đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa Lễ hội văn hóa truyền thống Chợ tình Xuân Dương vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cũng đang được xúc tiến. Đồng thời, dự án bảo tồn làng truyền thống tại thôn Nà Tuồng, xã Xuân Dương cũng đang được triển khai nhằm tạo điểm đến hấp dẫn, đặc biệt trong dịp lễ hội chợ tình hằng năm.

Lễ hội Chợ tình Xuân Dương năm nay được tổ chức với quy mô cấp huyện, diễn ra trong 03 ngày, từ ngày 21/4 đến hết ngày 23/4/2025 (tức từ ngày 24/3 đến ngày 26/3 âm lịch năm Ất Tỵ). Từ chiều 21/4, tại thôn Bắc Sen, nơi diễn ra phiên chợ tình xuân này, du khách đã đổ về có đến cả vạn người. Các hoạt động văn hóa đặc trưng của phiên chợ tình Xuân Dương như hát sli đối đáp giao duyên của các sơn nam sơn nữ người Nùng, những “keo” sli thâu đêm suốt sáng của các cặp đôi yêu nhau không đến được với nhau cũng đã được diễn ra.

Lạc vào vùng văn hóa bản địa đặc sắc

Vào phiên chợ chính, cùng với các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao và trò chơi dân gian truyền thống, lễ hội còn có hội trại, khu trưng bày và kinh doanh các sản phẩm OCOP, hàng hóa đặc trưng của nhiều địa phương. Đặc biệt, không gian lễ hội còn mang đến cơ hội trải nghiệm phong tục, tập quán, và thưởng thức ẩm thực đặc sản của các dân tộc trên địa bàn huyện Na Rì.  

Thu hút du khách nhiều hơn cả là những làn điệu hát sli của người Nùng xã Xuân Dương và các xã lân cận. Những câu sli tình tứ, ý nhị được cất lên ngay bên dòng sông Bắc Sen thơ mộng khiến du khách mê mẩn. Cuộc sống lao động thường nhật cùng các cung bậc cảm xúc của các cặp đôi cứ vậy thấm vào trong từng câu hát giữa phiên chợ tình xuân.

Ông Nông Thoại đến từ huyện Tràng Định của tỉnh Lạng Sơn chia sẻ, sau 10 năm tôi mới có dịp được trở lại với Chợ tình Xuân Dương. Về không gian văn hóa và tinh thần văn nghệ cùng các hoạt động tại phiên chợ tình này thực sự có nhiều chuyển biến sâu sắc.

“Cùng với những nét cũ thì hiện nay các hoạt động của chợ tình cũng được mở rộng hơn. 10 năm trước, khi tôi đến không thấy có hát Phong Slư; phiên chợ hôm nay tôi thấy có thêm thể hát độc đáo này”, ông Thoại cho biết thêm.

Gà mới gáy lần một, ông Hoàng Dụng (huyện Bạch Thông của tỉnh Bắc Kạn) cùng người bạn thân của mình đã lục tục rủ nhau lên đường, tìm về với Chợ tình Xuân Dương. Ông bảo, khi đến, trời mới lưng lửng sáng mà bờ sông Bắc Sen đã có nhiều tốp hát sli lắm rồi. Ngồi nghỉ ngơi thôi cũng được đắm mình trong những câu hát, thực sự bất ngờ và thú vị.

Cùng với các hoạt động văn hóa như hát Sli, lượn Phong Slư, Chợ tình Xuân Dương cũng tổ chức nhiều trò chơi dân gian được du khách đặc biệt thích thú như chơi lày cỏ, đánh cù quay, đi cà kheo… các mon ẩm thực cũng khiến du khách có nhiều trải nghiệm khó quên đối với tình đất, tình người và sự khéo léo của đồng bào nơi đây.

Nghệ nhân Ưu tú Nông Văn Hồ, thôn Thôm Chản, xã Xuân Dương chia sẻ, đến với Chợ tình Xuân Dương hôm nay tôi rất vui. Ở đây tôi không chỉ được gặp lại người yêu cũ mà còn được gặp, giao lưu với nhiều bạn bè từ phương xa đến. Thời tiết hôm nay cũng đặc biệt thuận lợi...

Có thể thấy, Lễ hội văn hóa Chợ tình Xuân Dương năm 2025 thực sự ấn tượng, mang đến nhiều trải nghiệm thú vị và ý nghĩa, góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, gắn kết cộng đồng. Sự thành công của lễ hội là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của văn hóa truyền thống trong dòng chảy hiện đại. Lãnh đạo huyện Na Rì kỳ vọng, thông qua phiên chợ tình xuân độc đáo này sẽ quảng bá được tốt hơn hình ảnh vùng đất, con người cùng những phong tục tập quán, những sản phẩm nông sản đặc hữu của địa phương.

×