Bình luận
0
Theo "Việt sử thông giám cương mục", trong 24 Huấn điều, Vua Lê Thánh Tông coi chèo ngang với "kẻ ác nghịch, trộm cướp, xui Nguyên dục Bị, cường hào ngỗ ngược". Huấn điều cấm con trai "đang để tang cha mẹ, vợ cả, vợ lẽ có thai, cấm kẻ buông tuồng không được đi xem chèo, nếu vi phạm bị luận vào tội lưu". Trong "Lê triều hình luật" còn có mục "cấm con trai nhà xướng ca không được dự thi, lấy con nhà quyền quý".
Nếu các trí thức Nho giáo không đồng quan điểm với triều đại phong kiến mà họ đang phụng sự, họ có thể treo mũ từ quan về quê dạy học hay ở ẩn. Nhưng các nghệ nhân chèo thì không, họ bày tỏ thái độ trong các đêm hát. Để tránh mang họa, họ vòng vo, bóng gió, phiếm chỉ, ám chỉ, vì thế nhà Lê đã đuổi chèo ra khỏi cung đình. Tuy đuổi ra khỏi cung nhưng vẫn cho hát bởi dân thích, nếu cấm xã tắc sẽ loạn. Và chèo vẫn phát triển. Tổ chức dần chuyên nghiệp hơn, các phường, gánh hát quanh năm, trong các dịp tế lễ, mừng thọ, hiếu hỷ, ở tư gia, sân đình và hội làng.
Vở “Nàng Sita” do các nghệ sĩ của Nhà hát Chèo Hà Nội thể hiện. Ảnh: Bích Ngọc
Vạn vật có sinh, có diệt, chèo không phải là thần thánh mà bất tử, số phận chèo cũng như tuồng nô của Nhật Bản và kinh kịch của Trung Quốc. Nhưng khác với kinh kịch và tuồng nô có xuất xứ cung đình, chèo ở miền Bắc ra đời từ dân, cái gì nên của dân thì dân sẽ giữ.
Cuối thế kỷ XIX, Pháp xâm chiếm Bắc Kỳ, chèo thưa vắng khán giả cho đến đầu thế kỷ XX dù không bị loại hình nghệ thuật nào cạnh tranh. Nguyên nhân là dân chúng nơi nơi hưởng ứng phong trào Cần Vương chống Pháp song chèo lại đứng ngoài cuộc. Xã hội nửa phong kiến, nửa thực dân làm chèo thay đổi. Trong nửa đầu thế kỷ XX, một số ông trùm cải tiến chèo truyền thống thành chèo văn minh, giảm bớt vai trò của hề, nhân vật chính có thân phận éo le, trắc trở... đã thu hút khá đông các bà, các cô khi ấy. Đặc biệt là chèo cải lương của trùm chèo xứ Đông Nguyễn Đình Nghị, những vở ông soạn "hoành hành" ở Hà Nội trong một thời gian cho đến khi bị cạnh tranh bởi phim, tân nhạc, kịch nói của phương Tây.
Biết chèo có ảnh hưởng lớn đến dân chúng Bắc Kỳ nên chính quyền Pháp đã kiểm soát. Trả lời phỏng vấn báo Tri Tân số ra ngày 16/11/1944, Nguyễn Đình Nghị nói rằng: "Các vở của tôi soạn đều chú trọng vào việc răn đời lấy lời ca, giọng hát và tiếng cười tao nhã duy trì phong hóa mà cảnh tỉnh thế đạo nhân tâm, tránh xa chính trị". Thập niên 40, chèo thưa vắng khán giả vì chiến tranh, chạy loạn, đói kém và xa rời mục đích tôn chỉ của người xưa.
Sân đình còn tiếng hi hi...
Sau 1954, chèo hồi sinh, xuất hiện nhiều tác giả trong đó phải kể đến Lưu Quang Thuận với các vở: "Tấm Cám", "Mối tình Điện Biên", "Cành đào ra trận", "Nàng Sita"… Trần Bảng có "Con trâu hai nhà","Đường đi đôi ngả", Việt Dung có "Sợi tơ vàng", Trần Huyền Trân có "Những cô thợ dệt". Khi miền Bắc có chiến tranh đã ra đời nhiều vở về đề tài chống Mỹ như "Đường về trận địa" của Tào Mạt- Hoài Giao…
Cùng với chèo chuyên nghiệp, hầu như xã nào cũng có đội văn nghệ mà chèo là nòng cốt. Đề tài xây dựng chủ nghĩa xã hội là sự thách đố với các tác giả nhưng PGS Tất Thắng - nhà lý luận và phê bình sân khấu nhận định: "Dù tuyên truyền nhưng vở nào cũng có giá trị nghệ thuật".
Trong nửa cuối thế kỷ XX, chèo không chết vì nhà nước nuôi nhưng không có vở diễn hay. Hội diễn sân khấu toàn quốc năm 1985 bùng lên với vở "Lý Nhân Tông kế nghiệp" của nhà viết kịch Tào Mạt. Sau đó Tào Mạt sáng tác thêm 2 vở hợp thành bộ ba "Bài ca giữ nước" làm chèo sôi động trở lại. Ông làm sống lại nhân vật hề theo lối của chèo xưa. Và chèo chuyên nghiệp lịm dần, người kéo khán giả quay trở lại sân khấu chính là nhà viết kịch Lưu Quang Vũ, ông viết lại "Nàng Sita" của người cha Lưu Quang Thuận theo lối mới. Không thể hình dung được "Nàng Sita" của Đoàn Chèo Hà Nội diễn tới 500 suất - một kỷ lục không thể xô đổ trong kịch hát dân tộc.
Khi chèo chuyên nghiệp "hấp hối", người ta cho rằng, do bộ môn nghệ thuật này không tự đổi mới, do trẻ em không được giáo dục trong nhà trường. Ý kiến khác thì "chèo không cạnh tranh được với nhiều thể loại nghệ thuật rất hấp dẫn, các hình thức giải trí phong phú xuất hiện liên tục trên truyền hình, mạng xã hội.
Vạn vật có sinh, có diệt, chèo không phải là thần thánh mà bất tử, số phận chèo cũng như tuồng nô của Nhật Bản và kinh kịch của Trung Quốc. Nhưng khác với kinh kịch và tuồng nô có xuất xứ cung đình, chèo ở miền Bắc ra đời từ dân, cái gì nên của dân thì dân sẽ giữ.
Ca sĩ Duy Mạnh đã yêu cầu BTC liveshow “Anh em kết đoàn 3” ứng trước 1 tỷ đồng để hỗ trợ bà con vùng lũ Nghệ An mới nhận lời tham gia đêm nhạc.
Vì sợ làm anh tổn thương nhưng cứ thế này sẽ là "báo động đỏ" cho hôn nhân của tôi.
Chia sẻ
Vì 2 việc làm của mẫu hậu Từ Hi Thái hậu, Đồng Tự đế phải bỏ mạng trong sự uất hận khi mới 19 tuổi.
Chia sẻ
Với người sinh ngày Âm lịch này, tuổi già thịnh vượng và bình yên không phải là một món quà trời cho, mà là phần thưởng chân thành cho sự cống hiến bền bỉ.
Chia sẻ
Công an TP Đà Nẵng đã bắt giữ Nguyễn Thành Phúc để điều tra hành vi giả danh cán bộ công an nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trong đó có vụ chiếm đoạt 180 triệu đồng bằng thủ đoạn “chạy việc”, đồng thời làm giả giấy tờ để vay 600 triệu đồng.
Chia sẻ
A Châu – một trong những nữ nhân vật chính trong Thiên Long Bát Bộ – hiện lên như một ánh sáng dịu dàng nhưng ngắn ngủi, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả bởi nhan sắc khuynh thành, trí tuệ sắc sảo và tình yêu chân thành, thuần khiết dành cho Tiêu Phong.
Chia sẻ
Cô gái 14 tuổi bất ngờ bị một nhóm người lạ nhóm tiếng nước ngoài dụ dỗ đưa lên ô tô và mất liên lạc.
Chia sẻ
ĐT nữ Việt Nam thể hiện đẳng cấp cao trước ĐT nữ Campuchia để giành chiến thắng đậm với tỷ số 6-0 ở lượt trận ra quân giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025.
Chia sẻ
Ngày 1/8, tiền đạo Nguyễn Tiến Linh đã chính thức nói lời chia tay CLB Becamex TP.HCM (trước đây là CLB Bình Dương). Cuộc chia ly này cũng đã khép lại hành trình kéo dài một thập kỷ đầy cảm xúc của chân sút sinh năm 1997, song cũng mở ra một tương lai đầy hứa hẹn phía trước.
Chia sẻ
Tổng thống Vladimir Putin và đặc phái viên của nhà lãnh đạo Mỹ, Steven Witkoff, đã thảo luận về cuộc khủng hoảng Ukraine tại một cuộc họp, trợ lý tổng thống Yuri Ushakov đưa tin.
Chia sẻ
Sau lễ trao giải của Ban tổ chức AIMO 2025 chiều 5/8, sáng nay, đoàn học sinh gồm 22 thí sinh và các thầy cô giáo đã từ Tokyo (Nhật Bản) trở về Việt Nam.
Chia sẻ
Người đứng đầu Cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR), ông Kyrylo Budanov vừa lên tiếng kêu gọi người dân Ukraine không nên rơi vào cái bẫy thao túng cảm xúc do Nga giăng ra – một phần trong chiến lược chiến tranh thông tin nhằm phá hoại sự đoàn kết quốc gia từ bên trong.
Chia sẻ
Hồng Lĩnh Hà Tĩnh chiêu mộ thủ môn cao 1m72; CLB Quy Nhơn Bình Định đổi tên; bạn gái Ronaldo “hút mắt” với trang phục hở bạo; Lineker ký hợp đồng với ITV; Liverpool đồng ý bán Nunez cho Al-Hilal.
Chia sẻ
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu sửa quy định tài chính đất đai theo hướng minh bạch, công bằng, phân biệt rõ nhu cầu thực và đầu cơ, bảo đảm khả năng chi trả khi người dân chuyển mục đích sử dụng đất.
Chia sẻ
Phiên giao dịch ngày 6/8 chứng kiến nhóm cổ phiếu bất động sản tăng 0,87% lên 79,36 điểm, với hàng loạt mã vốn hóa lớn bứt phá, góp phần giúp VN-Index lập đỉnh mới.
Chia sẻ
Hội nghị góp ý Dự thảo Văn kiện Đại hội XVIII Đảng bộ Hà Nội ngày 6/8 ghi nhận hàng loạt ý kiến về phát triển kinh tế số, cải tạo chung cư cũ, phục hồi sông nội đô, nâng cao y tế và hội nhập quốc tế.
Chia sẻ
Chiều 6/8, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lâm Đồng khám nghiệm hiện trường và trưng cầu khám nghiệm tử thi để làm rõ nguyên nhân tử vong của một người đàn ông bị trôi dưới sông Cà Ty.
Chia sẻ
Các lực lượng cứu nạn, cứu hộ thuộc Công an tỉnh Khánh Hòa vừa huy động thêm chó nghiệp vụ đến khu vực núi Hoàng Ngưu Sơn, phường Nam Nha Trang (Khánh Hòa) để tìm kiếm thanh niên mất tích.
Chia sẻ
Ngày 6/8, Sở Y tế tỉnh Bắc Ninh thông tin bệnh nhân Nguyễn Mạnh T. (sinh năm 2010) ở tổ dân phố Chế, phường Phượng Sơn, tỉnh Bắc Ninh đã tử vong tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh số 1 do sốc phản vệ sau khi bác sĩ gây tê tuỷ sống để phẫu thuật tháo dụng cụ kết hợp xương cẳng chân.
Chia sẻ
Lực lượng đặc nhiệm Ukraine vừa thực hiện một cuộc đổ bộ táo bạo vào vị trí trọng yếu của Nga ở khu vực Kherson, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến tại Biển Đen khi phá hủy thành công hệ thống radar và tác chiến điện tử tối tân của Moscow, mở đường cho các chiến dịch đặc biệt tiếp theo, theo Euromaidanpress.
Chia sẻ
Rằm tháng 6 nhuận Âm lịch này, 4 con giáp sẽ đắm chìm trong hạnh phúc và niềm vui, tận hưởng cuộc sống tuyệt vời do vận may mang lại.
Chia sẻ
Khi con nước son từ thượng nguồn sông Mê Kông ở địa phận tỉnh An Giang cuồn cuộn đổ về, mang theo lớp phù sa màu mỡ và nguồn tôm cá dồi dào, trong đó có cá linh non, đó là lúc những người con của miền Tây và cả những ngư dân nước bạn Campuchia lại hân hoan bước vào mùa đánh bắt thủy sản, sản vật mùa nước nổi-một làm ăn lớn nhất trong năm.
Chia sẻ
Công an thành phố Hải Phòng vừa phát hiện và tạm giữ hai xe container vận chuyển một lượng lớn "đất đen" không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp.
Chia sẻ
Giai đoạn 2010 - 2012, cơn bão "chè bẩn" khiến người trồng chè xã Hưng Khánh, tỉnh Lào Cai lao đao (xã Khánh Hưng thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của xã Hồng Ca và xã Hưng Khánh cũ, thuộc huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái trước đây). Nhận thức rõ vấn đề, người dân nơi đây đã chuyển sang trồng chè theo hướng hữu cơ, nâng cao chất lượng và hồi sinh sản phẩm chè của địa phương.
Chia sẻ
Trước thềm mùa giải 2025/26, CLB Công an TP.HCM đã chiêu mộ thêm 7 cầu thủ nội binh. Danh sách này gồm những ai?
Chia sẻ
Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Hưng Yên vừa điều tra, làm rõ 5 đối tượng sang Campuchia thực hiện hành vi lừa đảo trên không gian mạng đối với người Việt Nam.
Chia sẻ
Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa thi hành Quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Vũ Ngọc Liêm, nguyên là Hiệu trưởng trường Trung học phổ thông Ngọc Lặc và khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Ngô Thị Tuyết, nguyên là giáo viên trường Trung học phổ thông Ngọc Lặc về tội "giả mạo trong công tác".
Chia sẻ
Việc Nga và Ukraine bắt đầu đàm phán là bước tiến quan trọng trong quá trình giải quyết khủng hoảng, hiện nay tiến trình này bước vào giai đoạn then chốt, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho biết.
Chia sẻ
Cuối năm 2024, Triệu Vy công khai xác nhận đã ly hôn với doanh nhân Huỳnh Hữu Long, đồng thời tuyên bố cắt đứt mọi liên hệ với chồng cũ.
Chia sẻ
Theo Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo, bảng lương giáo viên THCS 2026 được đề xuất vượt mốc 21 triệu đồng.
Chia sẻ
Từ ngày 7 đến 10/8, nhiều tuyến phố trung tâm Hà Nội sẽ bị cấm hoặc hạn chế phương tiện để phục vụ các hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám, Quốc khánh 2/9 và Ngày hội Vì Thủ đô bình yên.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Ngọc Tiến 
