Xe tăng của các lực lượng Ukraine ở vùng Donetsk – Ukraine hôm 13/6 /2022. Ảnh: Reuters

Chiến dịch kéo dài nhiều tháng của Nga nhằm chiếm thành phố Bakhmut miền đông Ukraine phụ thuộc rất nhiều vào nỗ lực của Tập đoàn Wagner khét tiếng. Nhưng ông chủ của Wagner là Yevgeny Prigozhin, hiện đang úp mở rằng đội quân đánh thuê tư nhân của ông có thể sớm từ bỏ cuộc chiến.

"Đã đúng khi ở lại"

Động thái này có thể thay đổi tiến trình của cuộc chiến dài nhất và đẫm máu nhất trong chiến sự ở Ukraine. Một số nhà quân sự phương Tây ủng hộ Ukraine đã thúc giục Kiev từ bỏ việc bảo vệ thành phố bị chiến tranh tàn phá, cho rằng việc này có chi phí quá cao và mang lại quá ít giá trị chiến lược. Tuy nhiên, việc Wagner rút lui cho thấy quyết định mạo hiểm ở lại của Ukraine có thể được đền đáp, các chuyên gia về Nga nói với Insider.

"Tôi thực sự nghĩ rằng người Ukraine đã đúng khi ở lại và chiến đấu", Rajan Menon, một học giả của chương trình Nga và Á-Âu tại Carnegie Endowment for International Peace, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, cho biết.

Bakhmut, nơi có dân số trước chiến tranh hơn 73.000 người và nằm trong khu vực Donetsk bị chiếm đóng, đã trở thành tâm điểm của các cuộc giao tranh ác liệt và tàn bạo trong nhiều tháng qua.

Lính đánh thuê của Tập đoàn Wagner đã đóng một vai trò quan trọng trong chiến dịch chiếm Bakhmut của Nga, họ chiến đấu bên cạnh các thành viên của quân đội chính quy của Moscow, nhưng chiến dịch này đã được chứng minh là cực kỳ tốn kém cho tất cả những người tham gia. Các lực lượng do Nga hậu thuẫn - bao gồm cả Wagner - đã phải chịu hàng chục nghìn thương vong trong điều mà Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Mark Milley đã gọi là "lễ hội tàn sát" đối với Moscow.

Trong suốt cuộc chiến giành Bakhmut, các chính phủ phương Tây đã quan sát thấy những rạn nứt rõ ràng xuất hiện trong mối quan hệ giữa Wagner và Moscow, bất chấp mối quan hệ thân thiết của nhóm lính đánh thuê với Điện Kremlin.

Đầu năm nay, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby cho biết : "Chúng tôi đang thấy các dấu hiệu, bao gồm cả thông tin tình báo rằng căng thẳng giữa Wagner và Bộ Quốc phòng Nga đang gia tăng".

Ông Prigozhin và các chiến binh của ông thường xuyên chỉ trích các quan chức quốc phòng hàng đầu của Nga về cách Moscow xử lý cuộc chiến và thiếu vũ khí, đạn dược, điều mà Prigozhin thường gọi là "cơn đói đạn dược". Nhưng những căng thẳng này dường như sôi sục trong tuần này với việc công bố một số video cho thấy Prigozhin chống lại giới lãnh đạo quân sự của Điện Kremlin.

Trong một đoạn video, người ta có thể nhìn thấy thủ lĩnh nhóm lính đánh thuê đứng cạnh hàng chục xác chết của các chiến binh Wagner và lớn tiếng chỉ trích Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu và Tướng Valery Gerasimov, đổ lỗi cho oong Shoigu về những tổn thất của đội quân Wagner.  Trong một đoạn video khác được đăng chỉ vài giờ sau đó, ông Prigozhin cho biết ông dự định rút các chiến binh của mình khỏi Bakhmut vào ngày 10/5 vì không có đạn dược, lực lượng của ông "sẽ chết một cách vô nghĩa".

Chiến trường Bakhmut nhìn từ trên cao.

"Tổn thất...nhưng ý nghĩa"

Giao tranh cũng đã gây thiệt hại nặng nề cho các lực lượng Ukraine. Các chuyên gia đã lưu ý rằng Bakhmut chỉ nắm giữ giá trị chiến lược hạn chế và có thể không đáng để trả giá bằng máu và một số người ủng hộ phương Tây của Ukraine - bao gồm cả những người ở Washington - đã thúc giục Kiev xem xét rút lực lượng của mình và tái bố trí lực lượng ở nơi khác thay vì duy trì tổn thất bảo vệ thành phố ở mức cao.

Tuy nhiên, việc bảo vệ Bakhmut của Ukraine đã rất kiên định, mặc dù phải trả giá đắt, nhưng sự sống còn dường như rất nguy hiểm. Các lực lượng Nga, bao gồm cả lính đánh thuê Wagner, liên tục bao vây các vị trí của Ukraine, chỉ để lại một con đường duy nhất ra khỏi thành phố. 

Và nếu Prigozhin thực hiện kế hoạch rút lính đánh thuê của mình ra khỏi cuộc chiến, quân đội chính quy của Nga có thể phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan, Menon nói.

Trong các bình luận được chia sẻ qua email với Insider, học giả Carnegie Endowment vì Hòa bình Quốc tế lập luận rằng Ukraine đã phủ nhận Tổng thống Nga Vladimir Putin một chiến thắng mang tính biểu tượng và chiến thuật và trong khi quân đội Ukraine đã mất nhiều binh sĩ, việc bỏ rơi Bakhmut sẽ cho phép người Nga tiến lên sâu hơn vào Ukraine.

Menon cho biết Ukraine đã "trói buộc rất nhiều quân đội Nga ở Bakhmut, khiến họ không thể triển khai tới các khu vực chiến sự khác" trong khu vực Donbass rộng lớn hơn. Và trong khi quân đội của Kiev đã thể hiện "sự kiên cường phi thường" khi chiến đấu ở đó, họ cũng phải hứng chịu hậu quả của "sự lãnh đạo kém cỏi của Nga và mối quan hệ đấu đá nội bộ " giữa quân đội chuyên nghiệp của Nga và Wagner.

Khả năng Wagner rút quân khỏi Bakhmut sẽ diễn ra vào thời điểm đặc biệt nguy hiểm đối với Nga, khi Ukraine đang chuẩn bị cho một cuộc phản công rất được mong đợi nhằm giải phóng lãnh thổ bị chiếm đóng ở phía đông và phía nam.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tuần trước cho biết, Kiev đã nhận được gần 1.800 xe bọc thép và xe tăng từ các đối tác phương Tây, và Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines nói với các nhà lập pháp  rằng Nga đã chuyển sang các vị trí phòng thủ sau khi một cuộc tấn công mùa đông thất bại không mang lại kết quả .

Marina Miron, nhà nghiên cứu tại Khoa Nghiên cứu Chiến tranh tại Đại học King's College London, cho biết nếu Wagner rời Bakhmut, cuộc chiến giành thành phố Bakhmut chỉ còn phụ thuộc vào quân đội Nga, nhưng lực lượng này có thể không có khả năng giữ vị trí của mình. Bà nói với Insider rằng điều này có thể tạo cơ hội lớn để Ukraine phát động cuộc phản công ngay tại đó vì các phòng tuyến của Nga sẽ bị suy yếu đáng kể.

"Từ quan điểm này, chỉ có Ukraine là biết được, nếu Wagner rời đi, điều đó có ý nghĩa việc Ukraine bất chấp những tổn thất để ở lại đây đã được đền đáp", Miron nói, đồng thời lưu ý rằng đánh giá này giả định rằng Wagner rút quân và Ukraine gửi thêm đơn vị để cố gắng chiếm lại thành phố.

Giữ lấy Bakhmut cũng có giá trị tượng trưng và từ quan điểm đó, người Ukraine "đã đúng khi ở lại", Miron lưu ý. Bà nói thêm, điều quan trọng đối với Kiev là thể hiện quyết tâm với những người ủng hộ quân sự phương Tây và việc giữ vững thành phố - ngay cả khi tình hình trở nên nguy hiểm - đã giúp duy trì dòng viện trợ an ninh.

Vì vậy Miron nói, điều quan trọng là phải chứng tỏ rằng "người Ukraine đang ở đó, rằng họ vẫn đang chiến đấu, họ không đánh mất ý chí và họ không đánh mất khả năng chiến đấu của mình".

×