Bình luận
0
'Bà chúa thơ Nôm' trong tranh vẽ xưa. Ảnh: TL
Thông tin về nữ thi sĩ này trên trang Wikipedia viết: "Hồ Xuân Hương (chữ Hán: 胡春香, 1772 - 1822) sống ở giai đoạn cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19, mà hiện tại vẫn khiến nhiều học giả tranh cãi". Ở phần tiểu sử, trang nêu khá ngắn gọn: "Không có bất cứ tư liệu cổ điển nào chép về lai lịch và hành trạng của Hồ Xuân Hương, bà chỉ thực sự được hậu thế biết đến qua sách Giai nhân dị mặc của học giả Nguyễn Hữu Tiến. Cũng vì cớ đó, việc có hay không một nhân vật tên Hồ Xuân Hương hiện còn là câu hỏi ngỏ".
Trước thông tin khá ít ỏi về Hồ Xuân Hương thì cuốn Lược khảo văn học (tập 3) của GS Nguyễn Văn Trung (NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành) đã hé hộ nhiều vấn đề lý thú liên quan đến nghi án văn chương về "bà chúa thơ Nôm".
Hồ Xuân Hương - tác giả những bài thơ chữ Hán?
Đánh giá về Hồ Xuân Hương, Lược khảo văn học (tập 3) nhận định: "Về tác phẩm, chỉ có tập thơ Nôm nói là của Hồ Xuân Hương xuất bản lần đầu tiên vào năm 1913 do Xuân Lan ấn hành, có nhan đề Xuân Hương thi tập. Về tác giả, người đầu tiên đưa ra những giai thoại truyền thuyết về cuộc đời Hồ Xuân Hương là Nguyễn Hữu Tiến nhưng cuốn sách không phải là công trình biên khảo nghiêm túc, có ghi chú xuất xứ, chỉ dẫn nguồn gốc mà chỉ là một truyện ký, tiểu thuyết hóa. Nhưng chính cuốn sách lại là tài liệu hầu như độc nhất mà các người viết về Hồ Xuân Hương sau này dựa vào để trình bày tiểu sử và phê bình thơ bà".
GS Nguyễn Văn Trung cung cấp thêm những "tài liệu khá xác thực chứng tỏ có một nữ thi sĩ tên là Hồ Xuân Hương, tác giả một số bài thơ chữ Hán" qua một số phát hiện của ông Trần Thanh Mại. Đó là tập thơ Diệu Liên (chữ Hán) khắc in năm 1867 của nữ thi sĩ Mai Am, con gái thứ 25 của vua Minh Mạng, có vài bài tựa nhắc tên Hồ Xuân Hương: "Xem nước Nam ta mở mang bờ cõi, kể đã hàng trăm hàng nghìn năm, trong khoảng thời gian ấy đứng về thơ phụ nữ mà nói thì trước kia chỉ có Phạm Lam Anh, và gần đây có Hồ Xuân Hương" (bài tựa của Quảng Khuê - tức Trương Đăng Quế). Bài tựa của Trương Bỉnh Thuyên (một nhà nho Trung Quốc) viết có câu: "Phạm Lam Anh và Hồ Xuân Hương là hai người phụ nữ hay thơ của nước VN".
Ở tập Cẩm Ngữ (nhiều tác giả), bài Viêm bang tú khí có nói đến Hồ Xuân Hương (Hà Nội) cùng với Đoàn Thị Điểm (Bắc Ninh), Phạm Lam Anh (Quảng Nam), Thanh Quan (Nam Định) bằng lời lẽ có cánh. Ngoài ra, tập Bắc hành trong bộ Thượng Sơn thi tập của Tùng Thiện Vương cũng từng nhắc tới nữ thi sĩ hay bản thơ chép tay của nhà nho đất Nam Định Nguyễn Đình Hồ, trong 300 bài bằng Hán văn thì có 2 bài đề của Hồ Xuân Hương.
Những phát hiện thú vị về "bà chúa thơ nôm"
GS Nguyễn Văn Trung tiết lộ tiếp chuyện Thư viện Khoa học T.Ư (Hà Nội) phát hiện tài liệu liên quan đến tiểu sử, thân thế thơ văn của Hồ Xuân Hương, đó là tập thơ Lưu Hương ký (gồm chữ Hán và chữ Nôm) với lời tựa của một người đồng quận. Theo đó, lời tựa Nham Giác Phu viết trong sách khẳng định có một thi sĩ tên Hồ Xuân Hương mà mình đã từng gặp khi đến thành Thăng Long: "Sang mùa xuân năm Giáp Tuất (1814), tôi tìm đến chỗ ở của cô, hai bên mừng mừng tủi tủi. Xuân Hương liền cầm tập Lưu Hương ký đưa tôi xem và bảo rằng: Đây là tất cả văn thơ trong đời tôi từ trước đến nay, nhờ anh làm cho tôi bài tựa…". Vì có hai chữ "tất cả" nên GS Nguyễn Văn Trung cho rằng: "Nếu thật, phải chăng những bài thơ Nôm vẫn gán cho Hồ Xuân Hương không phải là Hồ Xuân Hương - tác giả của tập thơ trên?".
Chưa kể lời tựa của Nham Giác Phu còn ghi Hồ Xuân Hương là em gái ông lớn Hồ, tức Hồ Sĩ Đống (1738 - 1785). Về điều này, GS Nguyễn Văn Trung phân tích: "Theo Hồ gia phả hợp tộc phả ký, Hồ Sĩ Đống là con Hồ Sĩ Danh, như vậy Hồ Xuân Hương là con Hồ Sĩ Danh chứ không phải con Hồ Phi Diễn, là anh em con chú con bác rất xa, phải ngược lên tới đời thứ mười mới cùng một ông tổ. Trong tập Lưu Hương ký, những người đàn ông đi vào đời Hồ Xuân Hương không phải là ông Phủ Vĩnh Tường, ông Tổng Cóc hay Chiêu Hổ, mà là những Tốn Phong Thị, Mai Sơn Phủ, Thanh Liên, Chí Hiên và có lẽ cả… Nguyễn Du nữa, vì bài Nhớ người cũ có chú thích ngay dưới đầu đề: "Hầu, người xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân". Vì vậy, cùng với việc so sánh với những bài thơ trong Lưu Hương ký với nhiều tác phẩm Nôm quen thuộc lâu nay vẫn cho là của Hồ Xuân Hương như Bánh trôi nước, Lấy chồng chung…, tác giả Lược khảo văn học rút ra nhận xét: "Lưu Hương ký kém xa về nghệ thuật và ý tứ, tâm tình. Một đằng nghiêm túc, đứng đắn, một đằng tục, táo bạo".
"Qua tập thơ Lưu Hương ký, có thể khẳng định có một thi sĩ tên là Hồ Xuân Hương - tác giả một số bài thơ chữ Hán và chữ Nôm, nhưng chưa thể khẳng định được Hồ Xuân Hương - tác giả Lưu Hương ký cũng là tác giả của những bài thơ Nôm quen thuộc vẫn gán cho nàng. Do đó, bao lâu chưa tìm ra sử liệu minh chứng, cần phải coi những bài thơ Nôm từ trước gán cho Hồ Xuân Hương thuộc loại vô danh, khuyết danh", GS Nguyễn Văn Trung nhận định.
Khi nhắc đến tham quan nổi tiếng lịch sử Trung Quốc, người ta thường nghĩ ngay đến Hòa Thân. Thế nhưng, ít ai biết rằng vẫn còn có một tên đại tham quan, số tiền tham ô được cũng chẳng hề thua kém Hòa Thân, nhưng ông ta lại thông minh hơn Hòa Thân rất nhiều. Người này chính là Dịch Khuông.
Tôi bắt đầu ra quán cà phê một mình nhiều hơn, chỉ để ngồi nghĩ về điều đó.
Chia sẻ
Thời tiết khô nóng, đám cháy bùng phát rồi nhanh chóng lan rộng ở khu vực rừng thông tại xã Tân Châu, Nghệ An. Hàng trăm người nỗ lực dập lửa trong đêm.
Chia sẻ
Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo Bộ Nội vụ, UBND tỉnh Điện Biên báo cáo ngay trong ngày 4/8, trình cấp có thẩm quyền khen thưởng xứng đáng hành động dũng cảm, dám làm dám chịu trách nhiệm của Trưởng bản Mùa A Thi, cứu 90 người dân bản Háng Pu Xi, xã Xa Dung, tỉnh Điện Biên khỏi thảm họa lũ quét, sạt lở đất.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 ngày Âm lịch này thực sự may mắn sẽ không gặp bất kỳ tai họa hay xui xẻo nào trong cuộc sống, tương lai dễ dàng giàu có.
Chia sẻ
Phải nói rằng những đóng góp của Khang Hi, Ung Chính và Càn Long đã làm cho nhà Thanh trở nên hùng mạnh và rộng lớn. “Khang Càn thịnh thế” là thời đại thịnh vượng cuối cùng của triều đại phong kiến cổ đại Trung Quốc.
Chia sẻ
Tiền đạo Tiến Linh ấn tượng hơn cả chính là sự cuồng nhiệt của khán giả. Anh bày tỏ: “Linh đã quen với không khí cổ vũ của ĐT Việt Nam, nhưng hôm nay vẫn cảm thấy bất ngờ về sức hút của trận đấu. Việc bóng đá 7 người ngày càng phát triển và có nhiều khán giả theo dõi là điều rất tích cực cho phong trào bóng đá cộng đồng.
Chia sẻ
Chiều 3/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trực tiếp đến thăm hỏi, động viên bà con vùng lũ và làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Điện Biên để nắm bắt tình hình và chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả thiên tai.
Chia sẻ
Chiều 3/8 theo giờ địa phương (tối cùng ngày theo giờ Việt Nam), chuyên cơ chở Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới sân bay quốc tế ở thủ đô Cairo, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Ả-rập Ai Cập theo lời mời của Tổng thống Abdel Fattah Al Sisi và Phu nhân.
Chia sẻ
Thép xanh Nam Định ra quyết định phũ phàng với Nguyễn Xuân Son?; Inter Miami lo “sốt vó” vì chấn thương của Messi; CĐV Tenerife và Las Palmas ẩu đả ở trận giao hữu; ĐT nữ Anh sắp được khen thưởng; Arsenal theo đuổi sao trẻ người Pháp.
Chia sẻ
Các nước châu Âu nên chú ý đến những vấn đề thực sự, chứ không phải mối đe dọa từ Nga mà họ tự tạo ra, nghị sĩ Ukraine Artem Dmitruk lưu ý trên Telegram.
Chia sẻ
Liên tục vượt lên dẫn trước, nhưng trong một ngày mà Bích Tuyền và Thanh Thuý bị hàng chắn ĐT bóng chuyền nữ Thái Lan phong toả cực tốt, ĐT bóng chuyền nữ Việt Nam đã nhận thất bại 2-3 ở trận cuối chặng 1 SEA V.League 2025.
Chia sẻ
Tháng 6 nhuận, 4 con giáp kiếm tiền nhờ các mối quan hệ tốt, vượt qua khó khăn, sự nghiệp cất cánh, tích lũy thêm nhiều của cải.
Chia sẻ
Thiền vu Mặc Đốn là người đã thống nhất các bộ lạc Hung Nô và từng gây chiến với nhà Hán, khiến Hán Cao Tổ Lưu Bang phải giảng hòa, đồng thời chấp nhận cống nạp con gái của các gia đình quý tộc suốt 70 năm...
Chia sẻ
Dù đã được xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt, nhưng đến nay Di tích khảo cổ Vĩnh Hưng, xã Châu Thới, tỉnh Cà Mau mới, (trước sáp nhập tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau, xã Châu Thới thuộc huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu cũ) vẫn chưa được đầu tư tương xứng để phát huy giá trị, đặc biệt là trong phát triển du lịch.
Chia sẻ
Buổi sáng, 2 cháu nhỏ ở xã Quỳnh Sơn, Nghệ An rủ nhau đi chơi rồi “mất tích”. Đến chiều tối, thi thể hai cháu được tìm thấy ở hồ nước trên địa bàn xã.
Chia sẻ
Ngày 3/8, trong buổi kiểm tra thể lực bắt buộc trước mùa giải V.League 2025/2026, trọng tài Trần Đình Thịnh (Đồng Nai) bất ngờ gặp vấn đề nghiêm trọng về sức khoẻ. Ông được đưa đi cấp cứu ngay sau khi ngã quỵ giữa sân thi.
Chia sẻ
Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp lo đảm bảo cho những người mất nhà cửa do mưa lũ có chỗ ở, không để người dân đói rét, đảm bảo cuộc sống cơ bản.
Chia sẻ
Trong 24 giờ qua, quân đội Nga đã giáng đòn mạnh tấn công cơ sở hạ tầng của sân bay quân sự phục vụ Lực lượng Vũ trang Ukraine và các điểm triển khai tạm thời của lính đánh thuê nước ngoài, Bộ Quốc phòng Nga ngày 3/8 thông báo.
Chia sẻ
Để chuẩn bị cho mùa giải 2025/2026, SLNA đã quyết định triệu hồi 2 tài năng trẻ gồm tiền vệ Nguyễn Xuân Bình và tiền vệ Lê Văn Quý. Mùa giải vừa qua, Nguyễn Xuân Bình thi đấu cho CLB Trẻ TP. Hồ Chí Minh, còn Lê Văn Quý khoác áo CLB Hòa Bình ở giải hạng Nhất Quốc gia theo dạng cho mượn.
Chia sẻ
Gò Cỏ là ngôi làng cổ nằm ven biển Sa Huỳnh, tỉnh Quảng Ngãi, nơi bạn có thể gặp gỡ ngư dân vừa chài lưới bắt cá mỗi ngày vừa làm homestay.
Chia sẻ
Hương Giang chính là MC khiếm thị đầu tiên của VTV - người đã truyền cảm hứng cho hàng nghìn bạn trẻ về nghị lực vượt lên số phận.
Chia sẻ
Trước thời gian công bố điểm chuẩn đại học 2025, thí sinh tham khảo lại top 20 ngành có điểm chuẩn cao nhất cả nước năm 2024.
Chia sẻ
Nhiều hộ dân tại xã Hòa Mỹ, tỉnh Đắk Lắk mới (trước sáp nhập tỉnh Phú Yên, Đắk Lắk, xã Hòa Mỹ thuộc huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên), thay vì đốt rơm rạ sau mùa thu hoạch–một thói quen gây ô nhiễm môi trường đã chủ động thu gom, cuộn rơm để trồng nấm rơm. Không chỉ vậy, bà con còn tận dụng khoảng sân, đất trống quanh nhà để trồng nấm rơm, nhờ đó tạo thêm nguồn thu nhập mà không cần đầu tư lớn.
Chia sẻ
Sáng ngày 3/8, tại Trung tâm Huấn luyện vận động viên trẻ quốc gia đã diễn ra Giải vô địch quốc gia bắn súng trẻ 2025. Giải đấu quy tụ hơn 180 tay súng trẻ tài năng trên cả nước.
Chia sẻ
Càn Long nổi tiếng không chỉ phong lưu, đa tình mà còn là một vị vua sống lâu nhất trong thời cổ đại Trung Quốc. Tuy nhiên, ở thời kỳ của ông lại không xảy ra việc tranh giành ngôi vàng kịch liệt giữa các con trai.
Chia sẻ
Giá cổ phiếu VIC, VHM và VPL lao dốc khiến tài sản tỷ phú Phạm Nhật Vượng "bốc hơi" hơn 1 tỷ USD chỉ trong phiên 1/8, giữa làn sóng nhà đầu tư ồ ạt chốt lời sau chuỗi tăng nóng.
Chia sẻ
Sáng 2/8, trong không khí chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Tân Khánh (tỉnh Thái Nguyên) lần thứ nhất và hướng tới mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao, cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương đã đồng loạt tổ chức ra quân tổng vệ sinh môi trường trên toàn địa bàn với sự tham gia của hàng trăm cán bộ chiến sỹ quân đội và người dân.
Chia sẻ
Bảng xếp hạng 6 tháng đầu năm cho thấy, nhóm ngân hàng quốc doanh trụ vững đầu bảng khi tổng tiền gửi vượt 7,4 triệu tỷ đồng, tăng 432.131 tỷ đồng so với đầu năm.
Chia sẻ
Hà Châu Phi là hậu vệ thuộc biên chế CLB Đông Á Thanh Hóa. Cầu thủ 22 tuổi cũng là thành viên của U23 Việt Nam.
Chia sẻ
Thời gian qua, gần 90.000 nhà ở tại TP.HCM đã được cơ quan chức năng tháo gỡ vướng mắc, hoàn tất thủ tục cấp sổ hồng. Tuy nhiên, vẫn còn hàng ngàn nhà ở vì nhiều yếu tố mà đến nay vẫn chưa được giải quyết.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Lê Công Sơn 
